________________
૧ ૨૬
હતા, જાણે કે ઇંદ્ર આવીને પૃથ્વી પર વાસ કર્યો હોય તેમ તે શોભતા હતા. તે રાજાને વામા નામની રાણી હતી. તે ગુણના સમૂહ વડે સુંદર, શીલ આદિ ગુણ વડે શોભતી અને અશ્વસેન રાજાને તેના પ્રાણ કરતાં પણ અધિક પ્રિય હતી. એક વખત સુવર્ણબાહુનો જીવ ત્રણ જ્ઞાન સહિત પ્રાણત નામના દશમા દેવલોકથી ચ્યવી વામાદેવીની કુક્ષીમાં અવતર્યો. તે વખતે સુખ પૂર્વક સુતેલી તે મનોહર મુખવાળીએ હસ્તી વગેરે ચૌદ મહાસ્વપ્નોને પોતાના મુખમાં પ્રવેશ કરતા જોયા. પછી તત્કાળ જાગેલી તેને અનુક્રમે ઇંદ્ર, રાજાએ અને પછી જ્યોતિષીઓએ તે મહાસ્વપ્નનું ફળ કહ્યું કે- “હે દેવી ! આ મહાસ્વપ્નોથી તમારો પુત્ર જગત્પતિ થશે.” તે સાંભળી હર્ષ પામેલી વામાદેવીએ સુખેથી ગર્ભ ધારણ કર્યો અને કાળ સંપૂર્ણ થયે શ્યામ કાંતિવાળા તથા સર્પના ચિહ્નવાળા મનોહર પુત્રને જન્મ આપ્યો. તે વખતે આસનકંપથી પ્રભુનો જન્મ જાણીને છપ્પન દિમારીઓએ આવી સૂતિકર્મ કર્યું અને શકેંદ્ર વગેરે સર્વ ઇંદ્રોએ અવધિજ્ઞાનથી પ્રભુનો જન્મ જાણી મેરુપર્વત પર લઈ જઈ પ્રભુનો જન્મોત્સવ કર્યો. પછી જાણે અમૃતનું પાન કર્યું હોય તેમ આનંદ પામેલા અશ્વસેન રાજાએ કારાગૃહમાંથી કેદીને મુક્ત કરી પુત્રજન્મનો મહોત્સવ કર્યો.
પ્રભુ ગર્ભમાં હતા ત્યારે તેની માતાએ અંધારી રાત્રિમાં પણ પોતાની પાસે થઈને પસાર થતા સર્પને જોયો હતો તે વાતનું સ્મરણ કરી અશ્વસેન રાજાએ તે પુત્રનું પાર્શ્વ નામ પાડ્યું. ઇંદ્ર આદેશ કરેલી પાંચ ધાત્રીઓથી પાલન કરાતા પ્રભુ બાળકનું રૂપ ધારણ કરીને આવેલા દેવોની સાથે ક્રીડા - કરવા લાગ્યા. ઇંદ્ર અંગુઠામાં મૂકેલા અમૃતનું પાન કરતા પ્રભુ અનુક્રમે વૃદ્ધિ પામી યૌવનવયને પામ્યા. તે વખતે પ્રભુનું શરીર નવ હાથનું થયું.
એક વખત અશ્વસેન રાજા સભામાં બેઠા હતા, તે વખતે દ્વારપાળની રજાથી કોઈ પુરુષે સભામાં આવી રાજાને કહ્યું કે- “હે સ્વામી ! આ ભરતક્ષેત્રમાં કુશસ્થળ નામનું નગર છે. તેમાં પ્રસેનજિત નામે રાજા છે. તેને પ્રભાવતી નામની યુવાવસ્થાને પામેલી મનોહર પુત્રી છે. ખરેખર વિધાતાએ આખા જગતનો સાર લઈને જ તેને બનાવી લાગે છે. કારણ કે ચંદ્ર તેના મુખનો દાસ છે, મૃગના નેત્રોનો દાસ છે, મયૂર કેશપાશનો દાસ
