Book Title: Tattvarthadhigam Sutram Part 05
Author(s): Rajshekharsuri, Dharmshekharvijay, Divyashekharvijay
Publisher: Arihant Aradhak Trust
View full book text
________________
સૂત્ર-૨૭.
શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૫
અણુની ઉત્પત્તિનું કારણ– भेदादणुः ॥५-२७॥ सूत्रार्थ- ५२मा ॐधना मेथी ४ उत्पन्न थाय छे. (५-२७) भाष्यं- भेदादेव परमाणुरुत्पद्यते, न सङ्घातादिति ॥५-२७।। ભાષ્યાર્થ– ઉત્તર– પરમાણુ ભેદથી જ ઉત્પન્ન થાય છે, સંઘાતથી नलि. (५-२७)
टीका- प्रकारद्वयप्रतिषेधोऽस्य समुदायार्थः । अवयवार्थं त्वाह'भेदे'त्यादि भेदादेव स्कन्धविचटनरूपात् परमाणुरुत्पद्यते, तथा तद्भावापत्त्या, न सङ्घातात् नापि सङ्घातभेदात्, परमाणुत्वायोगादिति । आहनित्योऽयमुक्तमि(इ)ति, तथा तत् कथं उत्पद्यते ?, तद्भावाव्ययतया, द्रव्यार्थादेशतस्तु तथैव तत् । उत्पद्यते तथास्कन्धरूपं परित्यजतः एकरूपतापत्त्या, अन्यथाऽभूतेरिति । यद्येवं न भेदादेवास्य जन्म, पूर्वाशादित्यागतोऽप्यन्यथाभूतेः साधुत्वेनैव, तथा भवनात्, व्यवहारत इयमुत्पादादिचिन्ता, निश्चयतस्तु सर्वमेव नित्यमिति, यथोक्तं"सर्वव्यक्तिषु नियतं क्षणे क्षणेऽन्यत्वमथ च न विशेषः । सत्योश्चित्यपचित्योराकृतिजातिव्यवस्थानाद्" ॥१॥ इति ॥५-२७॥
ટીકાર્ય સંઘાત અને સંઘાત-ભેદ એ બે પ્રકારથી અણુ ઉત્પન્ન ન થાય એમ બે પ્રકારનો પ્રતિષેધ એ આ સૂત્રનો સમુદિત અર્થ છે. અવયવાર્થને તો भाष्य।२४ छ- 'भेदात्' इत्यादि, धन॥ छूटा ५७१॥ ३५ मेथा. ४ પરમાણુ ઉત્પન્ન થાય છે. કેમ કે તે રીતે=ભેદથી જ) પરમાણુભાવની પ્રાપ્તિ થાય છે. સંઘાતથી કે સંઘાત-ભેદથી પરમાણુભાવનો યોગ થતો નથી. પૂર્વપક્ષ-પરમાણુને નિત્ય કહ્યો છે તેથી તે કેવી રીતે ઉત્પન્ન થાય? ઉત્તરપક્ષ– (પરમાણુ ઉત્પન્ન થવા છતાં) પોતાના ભાવથી=મૂળ स्व३५थी) २हित न बनवायी भने द्रव्यास्तिनयथी तो (तथैव=) ते ४ प्रभा-नित्य ४ छ. उत्पद्यते पायथा उत्पन्न थाय छे. तथापना
