Book Title: Tattvarthadhigam Sutram Part 05
Author(s): Rajshekharsuri, Dharmshekharvijay, Divyashekharvijay
Publisher: Arihant Aradhak Trust
View full book text
________________
સૂત્ર-૩ર શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૫
૧૨૩ टीकावतरणिका- 'अत्राहे'त्यादि सम्बन्धग्रन्थः, अत्र प्रस्तावे आह परः-उक्तं भवता, किमित्याह-सङ्घातभेदेभ्यः स्कन्धा उत्पद्यन्त इत्येतत्, किमित्याह-तत् किं संयोगमात्रादेव सङ्घातो भवति, स्कन्ध इत्यर्थः, आहोश्विदस्त्यत्र संयोगे कश्चित् प्रतिविशेष इति, अत्रोच्यते इत्यादि, सति संयोगे परस्परसङ्घट्टलक्षणे बद्धस्यैकत्वपरिणतिमतः सङ्घातो भवति, ફ્રન્યર, નવિદ્ધ, સંયોગમાત્રમ્ #ન્યાસિદ્ધ, અત્રદિ-ગથે'ત્યાતિ, अथेत्यानन्तर्यार्थः, बन्धः स्कन्धपरिणामहेतुः कथं भवतीति, अत्रोच्यते
ટીકાવતરણિકાર્થ– “અત્રદ ફત્યાતિ ગ્રંથ આગળના સૂત્રની સાથે સંબંધ જોડવા માટે છે. આ અવસરે બીજો કહે છે- સંઘાત, ભેદ અને સંઘાત-ભેદ એ ત્રણ કારણોમાંથી કોઈપણ એક કારણથી સ્કંધની ઉત્પત્તિ થાય છે એમ આપે (૫-૨૬ સૂત્રમાં) કહ્યું છે, તો શું સંયોગમાત્રથી જ સ્કંધ થાય છે? કે સંયોગમાં કોઈ વિશેષતા છે?
મત્રોચતે ત્યાતિ, પરસ્પર સંઘટ્ટન રૂપ સંયોગ થયે છતે એકત્વ પરિણામવાળા અણુઓ વગેરેનો સ્કંધ થાય છે, એકત્વપરિણામથી રહિતનો નહિ. કારણ કે સંયોગમાત્રથી સ્કંધ થતો નથી.
બંધપ્રકરણ ત્રદિ-ગથ' રૂત્યાતિ, અથ શબ્દ આનન્તર્ય અર્થમાં છે. સ્કંધ પરિણામનો હેતુ એવો બંધ કેવી રીતે થાય છે? અહીં ઉત્તર કહેવામાં આવે છે– પુદ્ગલના બંધમાં હેતુત્રિાધાક્ષત્વા: પ-રૂરલા
સૂત્રાર્થ સ્નિગ્ધ અને રૂક્ષસ્પર્શથી સંયુક્ત પુદ્ગલોનો બંધ થાય છે. (૫-૩૨)
भाष्यं- स्निग्धरूक्षयोः पुद्गलयोः स्पृष्टयोर्बन्धो भवतीति ॥५-३२॥ ભાષ્યાર્થ– ઉત્તર- સંયુક્ત થયેલા સ્નિગ્ધ, રૂક્ષ એ બે પુગલોનો બંધ થાય છે. (પ-૩૨)
