Book Title: Tattvarthadhigam Sutram Part 02
Author(s): Rajshekharsuri, Dharmshekharvijay, Divyashekharvijay
Publisher: Arihant Aradhak Trust
View full book text
________________
૯૪
શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૨
સૂત્ર-૩૧ થાય છે. કેમકે વિગ્રહ(=વળાંક) પૂર્વાપરસમયની અવધિવાળો છે, અર્થાત્ વળાંકની પહેલા અને વળાંકની પછી પણ એક સમય રહેલો જ હોય છે. એ પ્રમાણે દ્ધિવિગ્રહવાળી ગતિ ત્રણ સમયથી થાય છે, ત્રિવિગ્રહવાળી ગતિ ચાર સમયથી થાય છે.
મત્ર મકરૂપ કર્યા જે પ્રમાણે સમયોના વિકલ્પો કહ્યા છે તે પ્રમાણે ભાંગાઓની પ્રરૂપણા કરવી અને તે ઉપર કરેલી જ છે. (૨-૩૦) टीकावतरणिका- तदत्रટીકાવતરણિકાર્થ– તેથી અહીં(=અપાંતરાલગતિમાં). અંતરાલગતિમાં આહારનો વિચાર एकं द्वौ वाऽनाहारकः ॥२-३१॥ સૂત્રાર્થ– પરભવમાં જતા અપાંતરાલ ગતિમાં જીવ એક કે બે સમય અનાહારક હોય છે=આહાર લેતો નથી. (૨-૩૧)
भाष्यं– विग्रहगतिसमापन्नो जीव एकं वा समयं द्वौ वानाहारको भवति । शेषं कालमनुसमयमाहारयति । कथमेकं द्वौ वानाहारको न વહૂનીત્યત્ર પ્રરૂપ ર્યા ર-રૂશા
ભાષ્યાર્થ– વિગ્રહગતિને પામેલો જીવ એક સમય કે બે સમય સુધી આહાર રહિત હોય છે. બાકીના કાળમાં દરેક સમયે જીવ આહાર કરે છે. જીવ એક સમય કે બે સમય સુધી આહારરહિત હોય છે. બહુ સમય સુધી આહાર રહિત કેમ નથી હોતો ? એ વિશે વિકલ્પોની પ્રરૂપણા કરવી. (૨-૩૧)
टीका- सम्बद्धमेव, समुदायार्थः प्रकटः, अवयवार्थं त्वाह भाष्यकृत्-'विग्रहे'त्यादिना विग्रहगतिमुक्तलक्षणां समापन्नः-प्राप्तो जीव:प्राणी, किमित्याह-एकं वा समयं द्विविग्रहायां मध्यमं 'द्वौ वा समयौ' त्रिविग्रहायां मध्यमावेव अनाहारको भवति, पूर्वापरशरीरमोक्षग्रहणसंस्पर्शाभावेन, अत एवैकसमयायां न भवति, तत्संस्पर्शयोगात्, तदिह
