Book Title: Tattvarthadhigam Sutram Part 02
Author(s): Rajshekharsuri, Dharmshekharvijay, Divyashekharvijay
Publisher: Arihant Aradhak Trust

View full book text
Previous | Next

Page 182
________________ ૧૫૬ શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૨ - સૂત્ર-૫૦ શરીરથી અસંખ્યગુણ છે એમ પૂર્વે (૨-૩૯ સૂત્રમાં) તથા આહારક પછીના બંને શરીરોના પ્રદેશો-સ્કંધો ક્રમશ: અનંતગુણા છે એમ પૂર્વે (૨-૪૦ સૂત્રમાં) કહ્યું છે. (૭) અવગાહના– અવગાહનાથી જુદાપણું છે. જીવ જેટલા આકાશપ્રદેશોમાં રહે તે અવગાહના કહેવાય. પ્રમાણ દ્વારમાં અવગાહનાની વિવક્ષા કરી નથી. એથી અહીં અલગ કહી છે. (૮) સ્થિતિ– સ્થિતિથી જુદાપણું આ પ્રમાણે છે- ઔદારિકની જઘન્યથી અંતર્મુહૂર્ત અને ઉત્કૃષ્ટથી ત્રણ પલ્યોપમ સ્થિતિ છે. વૈક્રિયની જઘન્યથી અંતર્મુહૂર્ત અને ઉત્કૃષ્ટથી ૩૩ સાગરોપમ સ્થિતિ છે. આહારકની એક અંતર્મુહૂર્ત જ સ્થિતિ છે. તૈજસ-કાશ્મણની પ્રવાહની અપેક્ષાએ અભવ્યજીવોને આશ્રયીને અનાદિ-અનંત સ્થિતિ છે. ભવ્ય જીવોની અપેક્ષાએ અનાદિ-સાંત સ્થિતિ છે. (૯) અલ્પ-બહત્વ– અલ્પ-બહુત્વથી જુદાપણું છે. તે આ પ્રમાણેઆહારકશરીરો સર્વથી થોડાં છે. ઉત્કૃષ્ટથી હજાર પૃથકત્વ છે. ક્યારેક એક પણ ન હોય. કારણ કે આહારકશરીરના વિરહનો કાળ છ મહિના કહ્યો છે. તેનાથી વૈક્રિયશરીરો અસંખ્યગુણા છે. કારણ કે નારક-દેવોને સદા હોય છે. તેનાથી ઔદારિકશરીરો અસંખ્યગુણ છે. કેમકે (સાધારણ શરીરવાળા અને) પ્રત્યેક શરીરવાળા તિર્યંચ-મનુષ્યોને સદા ઔદારિકશરીર હોય છે. તેનાથી તૈજસ-કાશ્મણશરીરો (પ્રત્યેક) અનંતગુણા છે. કારણ કે સાધારણ શરીરવાળા જીવોને પણ પ્રત્યેકને આ તૈજસ-કાશ્મણશરીર હોય છે. આ પ્રમાણે આ કારણ આદિ નવ વિશેષતાઓથી ઔદારિક આદિ શરીરોનું જુદાપણું સિદ્ધ થયું. (ર-૫૦) भाष्यावतरणिका- अत्राह- आसु चतसृषु संसारगतिषु को लिङ्गनियम इति । अत्रोच्यते- जीवस्यौदयिकेषु भावेषु व्याख्यायमानेषूक्तम् । त्रिविधमेव लिङ्गं स्त्रीलिङ्गं पुल्लिङ्गं नपुंसकलिङ्गमिति ॥ तथा ૧. જો કે સાધારણશરીરવાળા જીવો અનંત છે. પણ અનંત જીવોનું શરીર એક હોય છે. આથી શરીરો તો અસંખ્ય જ થાય, અનંત ન થાય. માટે અહીં અસંખ્યગુણ એવું કથન બરોબર છે.

Loading...

Page Navigation
1 ... 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210