Book Title: Tattvarthadhigam Sutram Part 02
Author(s): Rajshekharsuri, Dharmshekharvijay, Divyashekharvijay
Publisher: Arihant Aradhak Trust
View full book text
________________
સૂત્ર-૩૨
શ્રી તત્ત્વાથધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૨ ઉત્તર– “વષયવસ્ફર્યાદ્ધિ, જીવ કષાય સહિત હોવાના કારણે કર્મને યોગ્ય, એટલે કે મનુષ્યાદિભાવને બનાવવા માટે મનુષ્યાદિભાવબનાવવાને યોગ્ય એવું જે કર્મ હોય તે કર્મને યોગ્ય તેવા તેવા પુદ્ગલોને ગ્રહણ કરે છે.
(જેમકે મનુષ્યભવમાં ઉત્પન્ન થનાર જીવ માટે ઔદારિકશરીર મનુષ્યભાવ છે. તેથી જન્મસ્થાને પહોંચતા પહેલું કામ ઔદારિકશરીર બનાવવાનું કરે છે. તે બનાવવા માટે જે પુગલો ઔદારિકશરીર બનાવવાને માટે યોગ્ય હોય તે પુદ્ગલોને ગ્રહણ કરે છે.)
ફતિ શબ્દ હેતુ અર્થમાં છે. આથી કર્મનો (તસ્વમાવત =)મનુષ્યઆદિભાવને બનાવવાનો સ્વભાવ હોવાથી જીવ પ્રસ્તુત =મનુષ્યાદિભાવ બનાવવાને માટે યોગ્ય હોય તેવા) પુદ્ગલોને ગ્રહણ કરે છે.
તથા શરીર, વાણી, મન અને શ્વાસોચ્છવાસ એ પુદ્ગલોનો ઉપકાર (કાય) છે એમ (અ.૫ સૂ.૧૯ માં) કહેશે. એ પ્રમાણે નામનિમિત્તક, સર્વ તરફથી, યોગ વિશેષથી (અ.૮ સૂ.૨૫) ઇત્યાદિ હવે પછી કહેશે. “તન્મફત્યાદ્રિ આ પ્રમાણે ન્યાયથી( યુક્તિથી) સિદ્ધ થયેલું શરીર માટે પુદ્ગલોનું જે ગ્રહણ તે જન્મ છે. તેથી જીવ આ પ્રમાણે ઉત્પન્ન થાય છે. તે જન્મ ત્રણ પ્રકારે છે. તે આ પ્રમાણેજન્મના પ્રકારોसम्मूछेनगर्भोपपाता जन्म ॥२-३२॥ સૂત્રાર્થસંપૂર્ઝન, ગર્ભઅને ઉપપાત એમ ત્રણ પ્રકારે જન્મછે. (૨-૩૨) भाष्यं- सम्मूर्छनं गर्भ उपपात इत्येतत्त्रिविधं जन्म ॥२-३२॥ ભાષ્યાર્થ– સંમૂડ્ઝન, ગર્ભ અને ઉપપાત એમ ત્રણ પ્રકારનો જન્મ છે. (૨-૩૨)
टीका- समुदायार्थः प्रकटः । अवयवार्थस्तु-सम्मूर्छनं गर्भ उपपात इति एतत् त्रिविधं जन्मेत्येतावती वृत्तिः सूत्रस्य, इह सम्मूर्छामात्रं सम्मूर्च्छनं उत्पत्तिस्थानस्थतदुचितपुद्गलोपमर्दैन शरीरद्वयसंध्यात्म૧. ૩૫ચારાર્થ =વાક્યના પ્રારંભ માટે.
