Tattvarthadhigam Sutra Abhinav Tika Adhyaya 08

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Shrutnidhi Ahmedabad

Page 96

અધ્યાયઃ ૮ સૂત્ર: ૧૫
૯૫
(અધ્યાયઃ૮-સૂત્રઃ૧૫) [1]સૂત્રહેતુઃ- જ્ઞાનાવરણ,દર્શનાવરણ,વેદનીય અને અન્તરાય એ ચાર કર્મોની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિને આ સૂત્ર જણાવે છે.
2સૂત્રમૂળઃ-ગતિતિકૃમિનારાયણવૈિશલ શેપમોટી: परास्थिति:
_ [3]સૂત્ર પૃથક-ગતિ: તિકૃમિ નિરીયસ્ય | વંશમ્ સરોપમ્ - कोटीकोटयः परा स्थिति
| [4] સૂત્રસાર-પહેલી ત્રણ પ્રકૃત્તિઅર્થાત્ જ્ઞાનાવરણ,દર્શનાવરણ,અને વેદનીય તથા અંતરાય [કર્મની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ ત્રીશ કોટી કોટી સાગરોપમ છે.
U [5]શબ્દજ્ઞાનઃમાદ્રિત:તિકૃણામ-પહેલાની ત્રણે- જ્ઞાનાવરણ,દર્શનાવરણ અને વેદનીય મન્તરય-અંતરાયકર્મની
-સમુચ્ચયને માટે વંશના રોપમોટીટ્ય:-ત્રીશ કોટી કોટી [કોડા કોડી] સાગરોપમ પરસ્થિતિ-ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ
U [6]અનુવૃત્તિ-સ્પષ્ટ રૂપે કોઈ અનુવૃત્તિ નથી છતાં અર્થવિવફા થી સૂત્ર૮:૪થી પ્રત્યા અને સૂત્ર ૮:૫ થી ખાદ્યજ્ઞાનાવર એ બંનેની અનુવૃત્તિ સમજવી પડશે .
| O [7]અભિનવટીકાઃ-પ્રકૃત્તિ બંધના વ્યાખ્યાન પછી હવે સ્થિતિ બંધને જણાવવા માટે આ તથા આ પછીના સૂત્રોની રચના થઈ છે. તેમાં પ્રસ્તુત સૂત્ર થકી ચાર કર્મોની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિને આ સૂત્ર થકી સૂત્રકાર મહર્ષિ જણાવે છે. જેની સૂત્ર-શબ્દગત વ્યાખ્યા અહીં અભિનવટીકા સ્વરૂપે રજૂ કરેલ છે.
માત:- કર્મની આઠ મૂળ પ્રકૃત્તિ સૂત્ર૮:૫ માં કહી છે તેના અનુસંધાને આ શબ્દની વિચારણા કરીએ તો આ શબ્દથી “જ્ઞાનાવરણ થી આરંભીને'' એવો અર્થ થશે.
_તિUK - ત્રણની, આ શબ્દ ને મતિ; સાથે જોડીને અર્થ કરાશે.
તેથી સૂત્ર ૮:૫ મુજબની જ પ્રવૃત્તિઓ છે તેમાં પહેલાની ત્રણ પ્રકૃત્તિ એવો અર્થ કરવાનો છે. જ્ઞાનાવરણ થી આરંભીને ત્રણ પ્રકૃત્તિઓ લેતાં જ્ઞાનાવરણ,દર્શનાવરણ અને વેદનીય એ ત્રણ પ્રકૃત્તિઓનું અહીં ગ્રહણ કરવામાં આવશે.
કતરીયJ--અને અન્તરાયની, અર્થાત “જ્ઞાનાવરણ, દર્શનાવરણ, વેદનીય અને અંતરાયની” એવું સળંગ વાકય થશે.
સારોપમ - સંખ્યાનું ઉપમાવાચી નામ છે, જેની વ્યાખ્યા પૂર્વે રૂ.૨૭માં કરી છે.
વોટીક્યોદય:- કોટી કોટી જેનો વ્યવહાર પ્રસિધ્ધ શબ્દ કોડા કોડી છે. અહીં શબ્દનો સળંગ અર્થ લેતા ૩૦ કોડા કોડી સાગરોપમ એવું વાકય બનશે.
અહીં કોટી-કોટી શબ્દ વીસાર્થક નથી પણ કોટી કોટી એટલે કરોડને કરોડથી ગુણવા. તે થકી જે અંક પ્રાપ્ત થાય તેને કોડા કોડી [ોટી કોટી કહેવાય છે.