________________
સમાજમાં સ્થાન અપાવે છે. પૈસા થકી જે સ્થાન મળે છે તે બહારનું સ્થાન છે. માનવની ખરી પિછાણ તેના આંતરિક સ્થાનથી થાય છે. સંસ્કૃતમાં એક માર્મિક સુભાષિત છે : गुणैरुच्चत्वमायाति नोच्चस्थानस्थितो महान् प्रासादशिखरस्थोपि किं काक: मयूरायते ?
બહારના ઊંચા સ્થાન પર બિરાજેલો ઊંચો નથી. મોટા મંદિરના ઉત્તુંગ શિખર પર ચડી જવા માત્રથી કાગડો મોર બની જતો નથી. પૈસાથી મળતું સ્થાન જ માણસને પોતાના માનવીના સ્થાન પરથી ભ્રષ્ટ કરી દે છે.
ગરીબી હટાવ'ના મેનિફેસ્ટો સાથે ચૂંટણીનો જંગ જીતી સત્તાધારી બન્યા પછી તે માણસ પોતાની ગરીબી હટાવવામાં જ પડી જાય છે. લોકસેવાના રાખેલા આદર્શો સાથે ભણીને ડોક્ટર બન્યા બાદ કોઈના ખિસ્સા ચીરવા માટે વગર કારણે દર્દીનું પેટ ચીરે છે. રાષ્ટ્રરક્ષા અને પ્રજાની સલામતીના સોગંદનામા સમી પોલીસની વર્દીમાં રહેલો માણસ પણ પૈસા ખાતર વેચાઈ શકે છે.
પૈસા ખાતર ઊગીને ઊભો થતો દીકરો પણ બાપ સામે મિલ્કત માંગી લેવાની બેશરમી આચરી શકે છે. પૈસા ખાતર મિત્ર સાથે પણ અદાવત થઈ શકે, સગા ભાઈ સામે અદાલતે જઈ શકે છે, ભાગીદારની પીઠમાં ઘા ઝીંકી શકે છે. પૈસાની સામે કોઈ સગાં, વહાલાં નથી. સહુનો વહાલામાં વહાલો સગો હોય તો તે છે એકમાત્ર પૈસો.
બારીના પારદર્શક કાચમાંથી રસ્તે ચાલતા તમામ લોકો દેખાય. પણ તે જ બારીને પારો લગાડી દેવાય, પછી તે જ દેખાય, માણસો ન દેખાય. પૈસો આવો પારો છે. જીવનના કાચ પર તે એકવાર લાગી જાય પછી પૈસો જ દેખાય, માણસો દેખાતા બંધ થઈ જાય. પૈસો આવતા પહેલાં પરોપકાર, સેવા અને સહકારની મોટીમોટીને ડાહી ડાહી વાતો કરનારા પૈસા આવતા જ પલટાઈ જાય છે. પછી તેમને પૈસા સિવાય બીજું કશું દેખાતું નથી.
અર્થક્ષેત્રે સફળતા મેળવવાની સલાહ આપતા બૃહસ્પતિનું સૂત્ર છે
