________________
જેલખાનાંઓ ગુન્હેગારોથી ઊભરાય છે. સારો રહેવા ધારે તો પણ, સામા પૂરે તરવા જેવી પરિસ્થિતિઓથી તે ઘેરાયો છે. સાધર્મિક ભક્તિ, માનવતા કે અનુકંપા પાછળ લાખો રૂપિયા ખર્ચનારાઓને પોતાને આજે મદદનો હાથ લંબાવવો પડે તેવા સંયોગો સર્જાયા છે. તેના વખતે વસાવી લીધેલા મોટા ફલેટ્સને ગાડીઓનું મેઈન્ટેનન્સ પણ આજે ઘણાને ભારે પડે છે.
આજની વિષમ પરિસ્થિતિનું આ એક દર્દનાક અને વાસ્તવિક ચિત્ર છે. આ બધી સમસ્યાઓનાં મૂળિયાં મોંઘીદાટ જીવનશૈલીમાં પડેલાં છે. વિકટ પરિસ્થિતિ જવાબદાર છે, તેમ સાદગીના મહિમાનું વિસ્મરણ પણ આ સમસ્યાઓ અને સંલેશ માટે એટલું જ જવાબદાર છે. શહેરોમાં રહેનારા ઘણા આજે રોજનાં પાંચ-પાંચ છાપાંઓ ખરીદે છે, શું આ જરૂરી છે? ટ્રાવેલિંગ એફસ્પેન્સ વધે તો તેની અસર મુસાફરી પર નથી પડતી, મગજ પર પડે છે. બિનજરૂરી મુસાફરી ઘટાડવાને બદલે આવક વધારવા સંઘર્ષકરે છે.ટેલિફોનના ચાર્જ વધે તો પણ તેનો એક ફોન ઘટતો નથી. શાકભાજીને દૂધના ભાવ વધતાં તે તેમાં હજી કાપ મૂકવા તૈયાર થઈ જશે કે તેના કાળજાના કટકા જેવા દીકરાના દૂધનો ગ્લાસ, વાટકીમાં ફેરવાશે પણ તેના ટી.વી.ને વિદ્યુતનો વપરાશ કે બીડી સિગારેટ, ગુટકાના ખર્ચ ભાગ્યે જ ઘટતા હશે.
આવા લોકોએ આવશ્યકતા અને સગવડ વચ્ચેની ભેદરેખા પરખવી જોઈએ. સગવડ કરતાં સમાધિ મહાન છે કારણ કે સદ્ગતિ અને મોક્ષ સમાધિને વરેલાં છે, સગવડને નહીં.
અનિવાર્ય આવશ્યક્તાઓ મોંઘી બને ત્યારે સગવડો ઘટાડીને તે આવશ્યક્તાઓને પહોંચી વળવાને બદલે તે સંલેશનો ભોગ બને છે. મોંઘવારીનો સમય પ્રતિકૂળ હોવા છતાં માનવી ધારે તો આ કપરા સમયનો લાભ ઉઠાવીને પોતે સંતોષી બની શકે. પોતાની ઉપભોગક્ષેત્રની મર્યાદા બાંધીને વ્યસનો, ફેશનો અને મોજશોખ બંધ કરીને પોતે સ્વસ્થ રહી શકે. સંતોષ અને સાદગીના પાઠ આત્માસાત્ કરવામાં મદદ કરે તેવા સમયે સંકલેશની વૃદ્ધિ થાય છે. સારા સારા ધર્મી આત્માઓ પણ આમાંથી બાકાત નથી. આજના કપરા કાળને “Blessing in Disguise” માની લઈને વિવેકી માણસ સંઘર્ષ અને સંલેશના સમયને જીવનના આંતરિક ઉત્કર્ષના સમયમાં ફેરવી શકે છે.
૭૩
