________________
સાદગીના મહિમાની પુનઃપ્રતિષ્ઠા કરવાનો સમય પાકી ગયો છે. ઘર—ઘરમાં જીવતી દોઝખના દર્શન થાય છે ત્યાં શાંતિનું સ્વર્ગ ઊભું કરવું હોય તો સંતોષ અને સાદગીના શરણે ગયા વગર છૂટકો નથી. લજ્જૂરીઅસ જીવનના પડદા નીચે ભયંકર ચિત્ત–આધિનો રાક્ષસ વસે છે. નાની પછેડીવાળા પણ વિલાસી જીવનના રવાડે ચડી મોટી સોડ તાણવા જતાં ભયંકર ઉલ્કાપાતો સર્જાયા છે.
ક્રાન્તિના નામે વીસમી સદીએ માનવીને વિલાસિતાના શિખર ઉપર લાવી મૂક્યો છે, જે શિખર પર અશાંતિનો જ્વાળામુખી ફાટેલો છે. શાંતિ અને સમાધિ માટે હવે એક પ્રચંડ પ્રતિક્રાન્તિની જરૂર છે. એક પ્રચંડ વૈચારિક ક્રાન્તિ દ્વારા વિલાસિતાની વિષમયતાથી વિરાટ જનસમૂહને વાકેફ કરવાની જરૂર છે. સાદગીના કલ્પવૃક્ષનું વિરાટ પાયા પર વૃક્ષારોપણ કરવાનો આ અવસર છે, જે કલ્પવૃક્ષની ડાળી પર શાંતિ અને સ્વસ્થતાનાં મધુર ફળો
ઊગી નીકળશે.
સાદગીનું પ્રતીક સફેદ રંગ છે. સફેદ રંગમાં સાત રંગ છુપાયેલા હોય છે. એટલે સાદગીમાં ખરો વૈભવ છુપાયેલો છે. સાદગી માણસને સત્ત્વશીલ અને ખડતલ બનાવે છે. સાદો ખોરાક અને સાદાં વસ્ત્રો પહેરનાર રાજસ્થાની કોમ ખૂબ ખડતલ અને સાત્ત્વિક હોય છે.
સમાધિ અને સાધુને જન્ય–જનક જેવો સંબંધ છે, તેનું એક મહત્ત્વનું કારણ સાધુની સાદી જીવનશેલી છે. ઓછામાં ઓછી જરૂરિયાતોથી ચલાવવાની વૃત્તિ સાધુતાની ઓળખાણ છે. ‘સાધુ તો સુખિયા ભલા’એ ઉક્તિમાં નિરુપાધિકપણાનું સુખ અભિપ્રેત છે. બાહ્ય સામગ્રી અને અત્યંતર કષાયો એ ઉપાધિ છે. જેટલી ઉપાધિ ઓછી તેટલો માણસ સુખી.આપણી સમાધિનો આધાર આપણી પાસે કેટલું છે તેના પર નથી, પણ આપણે કેટલા વિના ચલાવી શકીએ છીએ, તેના પર છે.
સાદગી એ આજનો યુગધર્મ ગણાવો જોઈએ. શ્રીમંતો જે કરે તે આદર્શમાં ખપતું હોય તેવા કાળમાં ખાસ કરીને શ્રીમંત શહેરીઓએ સાદગી અપનાવવી જોઈએ. સાદગીનું ભોજન કરી, સંતોષનો ઓડકાર ખાઈને સામગ્રીઓના ભાણા પરથી ઝટ ઊભો થઈ જતો માનવ જ ખરો સમ્રાટ છે. Our contentness is our having.
૭૪
