________________
હવાલદારથી લઈને અમલદારોને પાળી શકાય, હિલસ્ટેશનોની મોંઘીદાટ હોટલોમાં ઉનાળાની રજા ગાળી શકાય, કંઈકના ઢીમ ઢાળી શકાય, કમરામાં બેઠા બેઠા દૂરનું ભાળી શકાય, પૈસાથી, તિજોરીમાં માલ ભરી શકાય, દુનિયાભરમાં ફરી શકાય, જીવતાં છતાં મરી શકાય, ભર ઉનાળે ઠરી શકાય, રૂપાળી કન્યાને વરી શકાય, પૈસાથી બધે બધું કરી શકાય.
જુના કાળનાં ચિંતામણી રત્નો, કલ્પવૃક્ષો અને કામધેનુઓ જાણે કે કરન્સી નોટનું સ્વરૂપ ધારણ કરીને અવતર્યા છે. બધી શક્તિઓ એક જ શક્તિને આભારી છે. તે છે વિત્તશક્તિ.
જૈનદર્શને ગૃહસ્થજીવનમાં રહીને પાળવાનાં બાર વ્રતોની વાત કરી છે તેમાં પાંચમા પરિગ્રહ પરિમાણ વ્રતમાં સંપત્તિનું પરિમાણ કરવાની વાત કરી છે. પરિમાણ એટલે પ્રમાણધારણા. પૈસાના યુગમાં પૈસાનું પરિમાણ નક્કી કરવા પાછળ ક્યો ઉદ્દેશ રહ્યો હશે? કારણ બહુ સચોટ છે. આષપંક્તિઓમાં બહુ મજાનું કારણ જણાવ્યું છે :
संसारमूलमारम्भास्तेषां हेतुः परिग्रहः तस्मादुपासक: कुर्यादल्पमल्पं परिग्रहम्
સંસારયાત્રાનું મૂળ કારણ છે પાપક્રિયા (આરંભ) ઢગલાબંધ પાપોને કરાવતું અગત્યનું કારણ છે પૈસો. માટે પૈસાને જ ઓછાને ઓછા કરતા જાવ.
દુઃખ, પાપ અને સ્વાર્થથી ભરેલો આખો સંસાર ખારો છે. માનવી દુઃખથી ભાગી છૂટવા મથે છે પણ દુઃખનાં કારણોને છોડવા તૈયાર થતો નથી. સુરä ઘમત ઠુ:ā
૩૯).
