________________
કે વેપારીઓને સહેજે પડી હોતી નથી.
દરેક કંપની પોતાના સેલ્સ ટાર્ગેટને પહોંચી વળવા કમર કસે છે. ગ્રાહકની કબર રચાય તે તેમણે જોવાનું રહેતું નથી. માનવીય આવેગને ઉત્તેજિત કરતી અશ્લીલ ફિલ્મો સામે વાંધો ઉઠાવાય છે તેમ માનવીય તૃષ્ણાને ઉત્તેજિત કરતી વિજ્ઞાપનો સામે કોઈ વાંધો કેમ ઉઠાવતું નથી ? ભૂખ જેવું કોઈ ભોજન નથી તે વાત સાચી પણ અતિભોજન જેવું કોઈ દુ:ખ નથી તે ભૂલવું ન જોઈએ. ઉત્તેજિત કરાયેલી ઈચ્છાઓ કૃત્રિમ ‘વૉન્ટ્સને પેદા કરે છે. અને પછી ધ ફાઈટ ઈઝ બિટ્વીન નેસેસિટીઝ એન્ડ ડિઝાયર્સ. ·
ઈચ્છાને જ્યારે જરૂરિયાતનો દરજ્જો મળી જાય છે ત્યાર પછીની સ્થિતિ એવી હોય છે કે જરૂરિયાતની ઈચ્છાઓ પણ પૂરી થતી નથી. આકર્ષક અને મોંઘીદાટ ચીજ લેવા મન ઉત્તેજિત થઇ ગયું, ખરીદી માટેની માનસિક ક્ષમતા ઊભી થઈ ગઈ. પણ આર્થિક ક્ષમતા જ્યારે ઈનકાર કરે ત્યારે વ્યક્તિને ભોગવવી પડતી લાચારી અને દીનતાની રિબામણ કોને આભારી છે ? અતૃપ્તિને. અતૃપ્તિ ઊભી કેમ થઈ ? વાંચો આખું પ્રકરણ ફરી એકવાર.
જો આના વધુ ઊંડાણમાં ઊતરવામાં આવે તો આ ગ્લેમરસ લાગતી વિજ્ઞોપનોમાં કદાચ ઈર્ષ્યા અને અતૃપ્તિ દ્વારા ડિપ્રેશન જેવા માનસિક રોગોને પેદા કરતા કીટાણુઓના દર્શન પણ થશે.
જાહેરખબરોના અતિરેકે એક વિરાટ સમસ્યાથી સમાજને ચિંતિત કર્યો છે અને તે છે ‘સ્ટેટસ પ્રોબ્લેમ.’ રોટી, કપડાં અને મકાનવાળી વિચારસરણીની તો જાણે અંત્યવિધિ જ બાકી છે. હવે રોટીની સમસ્યા નથી રહી, તેનું સ્થાન તો જાતજાતની ચિપ્સ અને જંક ફુડે લીધું છે. સવાલ માત્ર કપડાંનો નથી, રેમન્ડ્ઝ ને રેંગ્લરથી જ મોભો સચવાશે તેવો વિચાર ઘર કરી ગયો છે. મકાનની સમસ્યા તો ગમે તે રીતે હલ થાય પણ ભપકાદાર ફર્નિચરની ઈચ્છાને કેમ પહોંચી વળવું ? જાહેરાતોના બેરહેમ આક્રમણે માણસની ઈચ્છાઓને બહેકાવીને બેકાબુ બનાવી દીધી છે. ઈચ્છાઓ પાછી માત્ર વસ્તુલક્ષી જ નથી હોતી, બ્રાન્ડલક્ષી હોય છે. ચા બ્રુકબોન્ડની ન મળે તો તેનું માથું ચડી જાય, જેને ઉતારવા માટે બામ પણ ચાઈનાનો જ જોઈએ. પૂર્વે કપડાં ધોનારા ઘાટીની ય ઝાઝી જરૂર
૫૨
