Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07

Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan

Page 5

વૃદ્ધ સંશા થાય છે. તેથી અસ્થાપત્યું પુત્રઃ આ અર્થમાં પુત્ર અપત્યને આ સૂત્રથી વૃદ્ધસંજ્ઞા ન થવાથી ષષ્ફયન્ત નામને શત ફુગુ ૬-૧રૂ9' થી () પ્રત્યયાદિ કાર્ય ઉપર જણાવ્યા મુજબ થવાથી : આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ-ગર્ગનું પુત્ર સ્વરૂપ અપત્ય. અહીં યાદ રાખવું કે વીત્ર અપત્ય હોવાથી વીત્રાદિ ના મારિ પદથી પ્રપૌત્ર વગેરે અપત્ય જ વિવક્ષિત છે. પ્રાતૃ વગેરેનું ગ્રહણ ગારિ પદથી થતું નથી. ષષ્ઠી વગેરે વિભઢ્યન્ત નામથી વિહિત તે તે પ્રત્યયોની પૂર્વે સર્વત્ર સ્થાદિ - વિભતિનો લોપ હેઝાર્થે રૂ-ર-૮ થી થાય છે. રામ
वंश्य-ज्यायो पात्रो जीवति प्रपौत्रायस्त्री युवा ६।१।३॥.
પોતાના કારણ (સાક્ષાત્ કે પરંપરયા) પિતા - પિતામહ વગેરેને વંશય કહેવાય છે અને એક સમાન છે. માતા કે પિતા જેના એવી, ઉંમરમાં અધિક વ્યકતિને વેષ્ઠ તા. કહેવાય છે.” પૌત્રના અપત્યને પ્રપૌત્ર કહેવાય છે, જે પરમપ્રકૃતિથી ચોથા ક્રમાંકે છે. વંશ્ય અને પેઝ પ્રાતા
એ બેમાંથી કોઈ પણ એક જીવતું હોય તો સ્ત્રીને છોડીને અન્ય પ્રપૌત્ર ' વગેરે અપત્યને યુવાન સંજ્ઞા થાય છે. સ્થાપત્યું પ્રપત્ર િઆ અર્થમાં
આ સૂત્રથી પ્રપૌત્રાદિને યુવન સંજ્ઞા થવાથી જયન્ત આ નામને “૦િ ૬-૭-૪ર' થી યગુ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી (જાઓ તૂ. નં. ૬9-૨) નિષ્પન્ન ષશ્યન્ત રાજ્ય નામને ગિગ: ૬-૧-૨૪' થી સાયન| (બાવન) પ્રત્યય. કારણ કે યુવાપત્યાર્થ પ્રત્યયો; પરમપ્રકૃતિને “વૃધાત્ યૂનિ ૬-૧-૨૦’ થી વૃધાપત્યાર્થક પ્રત્યય કર્યા પછી જ થાય છે. તેથી તદન્ત(વૃદ્ધાપત્યાર્થક પ્રત્યયાન્ત) નામને આર્ય + ગાયન આ અવસ્થામાં
નામના અન્ય નો “સવળું૪-૬૮' થી લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી થT: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - ગર્ગ ષિનું અપત્ય પ્રપૌત્રાદિ - જેના વંશ્ય અથવા જયેષ્ઠભ્રાતા જીવે છે - તે. સૂત્રમાં પ્રાત્રી