________________
૪૮૦ ]
સિદ્ધહેમચન્દ્ર શબ્દાનુશાસન
ઉપર ફેંકે છે-રાખે છે-તે શ'ખાને વટાળ થયેલ છે અર્થાત્ તે શ ંખા પેાતાની જાતને રત્નનિધિમાં રાખતા નથી પણ કાંઠે રાખે છે તેથી તેએને અસ્પૃશ્ય-અધમ-લેકાના સસ થયેલ છે. એથી અધમ-ડલકા-લેકે શખાતે ફૂંકતા ઠેરઠેર ભમી રહ્યા છે. અથવા હલકા લેકે દ્વારા ફૂંકાતા શખે ઠેરઠેર દેખાતા રહ્યા છે.
વર્તમાનમાં ખાસ કરીને ઉત્તર પ્રદેશમાં શંખે હિંદુ દિશમાં તેમ જ જૈન મંદિશમાં પણ વગાડાય છે. સભવ છે કે આયાય શ્રીના સમયમાં જૈન મદિરામાં ગુજરાતમાં શ’ખાનેા ઉપયેગ આ। થતે ડ્રાય અને વિશેષતઃ હલકા લેકામાં શખ વગાડવાના પ્રચાર હાય.
જૈન પર પરામાં શ્રી તેમનાથ નામના ત્રેવીશમા તીર્થંકરે પાંચજન્ય નામને અતિ ઉત્તમ શ ંખ વગાડેલે' એ કથા સુપ્રતિષ્ઠિત છે,
-
दिवेहिं वित्तरं खाहि वढ ! संचि म एक्कु विद्रम्मु ।
को बिक्कर से पडइ जेण समप्पइ जम्मु ॥
હે મૂઢ ! જે કંઈ ભાગ્યશે પેદા કરેલ છે-રળેલ છે—તેને ખા-ભાગવ. એક પણ દમડા ભેગા ન કર. સંભવ છે કે કોઈ પણ તેવા ભય આવી પડે જેને લીધે જન્મ જ પૂરા થઈ જાય અને રળેલુ બધુ એમનું એમ જ પડ્યુ અહી રહે.
વિનેત્તિ વિત્તક લેવાનિતમ્ દધિકવૃત્તિ પૃ॰ ૪ર અથવા વિવેત્તિ વિશે: દિવસે ની મહેનતથી પેદા કરેલું-રળેલું~એમ પણ ઘટી શકે.
अप्पण
જોતિ ને ત્યાં અબળવું । જુએ, ૮૪(રૂ.૦ ૫
ટ્રેન્નિ
एकमेकउं जइ वि जोएदि हरि सुदठु सव्वायरेण ।
तो विहि जहि कहि वि राही । को सक्क सबरेवि इइट - नयणा नेहे पलुट्टा ॥
જો કે હરિ એકેએકને સારી રીતે પૂરા આદર સાથે જોઈ રહ્યો છે તેપણ દૃઢ-૯ ઈટરાગજન્ય-સ્નેહને લીધે જોવા માટે વ્યાકુળ થયેલાં તેનાં નયનેાને સંયમમાં કાણ રાખી શકે ? એની દૃષ્ટિ તે જ્યાં કયાંય રાધા હોય ત્યાં જ વળી જાય છે. ‘દોધકવૃત્તિ’માં આ પદ્યમાં રિ-નારાયણ–તે કરૂપે અને રાધાને કર્તારૂપે સમજાવેલ છે. અથ આ રીતે આપેલ છે ખૂબ આદર સાથે રાધા નારાયણનુ એકે એક અંગ જો કે જુએ છે તાપણુ દૃષ્ટિરાગવાળા દૃઢ સ્નેહને લીધે અંગના જે કોઈ પ્રદેશમાં રાધાએ પેાતાની દૃષ્ટિ સ્થાપેલ છે તેને ત્યાંથી ક્રાણુ સંવરી શકે-અટકાવી શકે ?
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
