Book Title: Siddhachakra Varsh 09 - Pakshik From 1940 to 1941
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૩૩૯ શ્રી સિદ્ધચક્ર)
વર્ષ ૯ અંક-૨૧ (તા. ૭ ઓગષ્ટ ૧૯૪૧ કૂકા અને રોડાની જવાબદારી હોય છે. તે દુનિયાનો એક પણ પ્રસંગ તેવાને અસર નથી કરતો. જવાબદારી ઘટીને ત્યાગની જવાબદારી જાગવાથી માટે જ તે સ્વસ્થવૃત્ત કહેવાય. ઈષ્ટ પદાર્થ ઉપર દેવ, ગુરૂ, ધર્મને માનવામાં આવે છે. આ ભૂમિકાને જેને રાગ નથી, અનિષ્ટ પદાર્થ પ્રત્યે જેને દ્વેષ નથી, પહોંચનારા પરિણતિજ્ઞાનવાળા છે. જે પોતાના સ્વરૂપમાં મગ્ન છે, તે મોક્ષમાર્ગનો પરિણતિજ્ઞાનવાળા અવશ્ય પ્રવૃત્તિ જ્ઞાનવાળા હોય મુસાફર છે. છે, થાય છે. અનુક્રમે દેશવિરતિ, સર્વવિરતિ,
સર્વવિરતિ, શ્રી ધર્મદાસ ગણીજી જણાવે છે કે - ઉપશમ શ્રેણી, ક્ષપકશ્રેણી પામે છે. ત્યાગ ધર્મ મોક્ષમાર્ગના મુસાફર પ્રત્યે કોઈ ક્રોધ કે આક્રોશ કરે આચરનારની ચિત્તવૃત્તિ આકુળ વ્યાકુળ રહેતી નથી. તો પહેલાં તો તે વિચારે છે, કે આ ક્રોધ કારણસર ઈષ્ટનો વિયોગ તથા અનિષ્ટનો સંયોગ ચિત્તવૃત્તિને કરે છે કે કેમ? પોતે તેને તેવું કારણ આપ્યું છે કે આકુળ વ્યાકુળ કરે છે. પરિણતિવાળાને પરમઇષ્ટ કેમ? જો કારણ આપ્યું હોય અગર સામાને ક્રોધ મોક્ષ હોય છે, તેથી તે તો નિર્જરા સંવરને ઇષ્ટ કરવાનું કારણ મળ્યું હોય તો તે પછી હવે પોતે સામે માને છે. આશ્રવ બંધને અનિષ્ટ માને છે. ક્રોધ કરવાનું કારણ રહેતું જ નથી. ક્રોધ એ પણ મોક્ષ માર્ગના મુસાફરનું લક્ષણ શું હોય ! પાપ છે. જૂઠું એ પણ પાપ છે. જો તેણે વિના કારણ
પરિણતિજ્ઞાનવાળા પોતાને ભરતીમાં ખોટો ક્રોધ કર્યો હોય તો તેના જુદાપણાના પાપને (લશ્કરમાં) જોડાયેલા માને છે. લશ્કરમાં જોડાયેલો પોતાના ક્રોધરૂપ પાપથી પરાસ્ત કરી શકાય તેમ છે? મનુષ્ય ઘરબારની, કુટુંબની દરકાર રાખે તો તે નહિં જ ! જો નહિં તો ક્રોધ કરવો શા માટે? તેણે દેશને વફાદાર રહી શકે નહિં. તેમ જેઓ મોહની કહેલી વાત ખોટી છે, તે આક્ષેપનું કારણ પોતામાં દરકાર કરે તેઓ ધર્મને, ત્યાગ માર્ગને વફાદાર રહી નથી, તો પછી પરવા શી છે? ગંજીમાં આગ લાગે શકતા નથી. ત્યાગમાર્ગની ભરતીમાં જોડાયેલા ત્યારે તે બળી જાય એમાં કાંઈ નવાઈ નથી. બચે ત્યાગ માર્ગને વફાદાર ત્યારે જ રહી શકે કે જયારે એમાં નવાઈ છે. મોક્ષમાર્ગનો મુસાફર પ્રથમ તો ઘરબારની સ્ત્રીપુત્રાદિ પરિવારની યાવત્ દેહની પણ એમ વિચારે કે - “આ બિચારો કષાયથી ખરડાયેલો, દરકાર કરવી છોડી દે. શરીરની આપત્તિમાં પણ પાપના આવેશથી અકળાયેલો બોલીને જ બેસી રહે ધર્મ કરવાનો જ એવી તેની દૃઢતા હોય. શરીરની ને!” કેટલાકો કહે છે કે “ગાળથી કાંઇ ગુમડાં થતાં આપત્તિએ જે ધર્મ કરે તે જરૂર બીજી આર્થિક તથા નથી.” પણ આવું બોલનારાઓ શા માટે ક્રોધ કરે કૌટુંબિક આપત્તિમાં પણ ધર્મ કરવાના જ છે. જેને છે? મોક્ષમાર્ગનો મુસાફર પછી વિચારે કે - “તે જેની દરકાર હોય તેની લાલચ તેના મનને રોકનારી બિચારો હજી મારતો તો નથી ને?” અને કદાચ થાય છે. જેને મોક્ષ માર્ગની, ત્યાગધર્મની દરકાર મારશે, ઘા કરશે તો તે માર, તે ઘા કરશે તો તે છે, તેને શરીર વગેરે કોઈ કારણ આડે આવી શકતાં ઘા તો રૂઝાઈ જશે પણ સામે તું તેના પ્રત્યે આર્તનથી, અને તેની માનસિક વૃત્તિ પણ આકુળ વ્યાકુળ રૌદ્રધ્યાન કરીશ તો તે દુર્થાનના ભયંકર ઘા કયારે થતી નથી. મોક્ષ માર્ગનો મુસાફર ગમે તેટલા રૂઝાશે? તું તેનું ખરાબ ચીંતવીશ તેથી આત્માને પ્રસંગો આવવા છતાં સ્થિર ચિત્તે રહી શકે છે. વળગેલી મલીનતા ભવાંતરે પણ ટાળવી મુશ્કેલ છે.
