Book Title: Sanskrit Prakrit Hindi Evam English Shabdakosh Part 03
Author(s): Udaychandra Jain
Publisher: New Bharatiya Book Corporation
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
संस्कृत प्राकृत-हिन्दी एवं अंग्रेजी शब्द कोश
वर्कराटः, वक्कराडो, पुं० [ वर्करं परिहासं अटति गच्छति वर्कर + अट् + अण] कटाक्ष, तिरछी नजर, side-glance.
a
वर्कुट, वक्कुडो, पुं० कील, अर्गला, चटखनी, pin, bolt, the log to bolt the doors. वर्ग:, वग्गो, पुं० [वृञ् + घञ्] • श्रेणी, विभाग, class, group, एक राशि, अविभागप्रतिच्छेद, a group समूह समुदाय, समन्वय, एक रूपता, company, • अनुभाग, अध्याय, परिच्छेद, ग्रन्थ का एक अनुच्छेद / हिस्सा, chapter of a book, • कर्म प्रदेश के अनुभाग, karma's group,
•
स
प्रवर्ग, टोली, पक्ष, group, भाग, part, • कवर्ग आदि का समूह त्रिवर्ग भावात्प्रतिपत्तिसार स्वयं चतुर्वर्णविधिं चकार । जनोऽपवर्ग स्थितये भवेऽदः नाऽभिज्ञत्वममुष्य वेद। (वीरो० 3/9) 'क-च-ट वर्गाणां भावात्सद्भावाद ज्ञानान्तरं यः स्वयमेव चतुर्थी वर्णानां त थ द ध धां - विधिं चकार ka-varga in grammar. वर्गघनः, वग्गघणो, पुं० वर्ग का घनफल, square
root.
वर्गजात, वागजाअ, वि० समन्वय को प्राप्त हुआ, gone of class.
-
-
वर्गणा, वग्गणा, स्त्री० समूह, समुदाय, संख्या योग, group, सब जीवों के अनन्तवें भाग प्रमाण वर्गों के समूह वर्गसमूहलक्षणां वर्गाणां समूहो वर्गणा भण्यते । (जैन० ल० 983) a group of Samkhya, • असंख्यात लोक प्रमाण योगाविभाग प्रतिच्छेदों की एक वर्गणा होती है। वर्गणाप्रदेशः, वग्गणा-पएसो, पुं० वर्गणा नाम, वर्गणा प्रदेश group of duration. वर्गनिसर्ग, वग्ग णिसग्गो, पुं० वर्ग की रचना, making of groups.
वर्गपदं, वग्गपदं, नपुं० वर्गमूल, संख्या निकालने की
पद्धति, square root.
वर्गफलः वग्गफलो पुं० घनफल, square root. वर्गबन्धः, वग्गबंधो, पुं० अनुच्छेद में विभक्त, chapterition.
"
वर्गभावः, वग्गभावो, पुं० अनुभाग, अध्याय, chap
ter.
वर्गमण्डित, वग्गमंडिअ वि० त्रिवर्ग से सुशोभित । कुचु टुनामेव समूहसेवितः kacha-tu groups, अपवर्ग विचारक, considered of salvation.
•
वर्गमूलं वग्गमूलं, नपुं० वर्गमूल, वर्गपद, square
root.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
1291
वर्गशस्, वग्गसो, अव्य० समूहवार, of a group. वर्गशब्दः, वग्गसद्दो, पुं० प्रत्येक वर्ग शब्द कवर्ग,
चवर्ग, आदि के शब्द, ka, cha etc. group in grammar, • शब्द संग्रह, 'वर्गशब्दस्य 'जात्यर्थकत्वात्' ।
वर्गशिरः, वग्गसिरो, पुं० समूह में अग्रणी वर्गः समूहस्तस्य शिरांसि मस्तकानि foremost of group.
वर्गीय, वग्गीय, वि० [ वर्ग छ] प्रवर्ग से सम्बन्धित, समूह से जुड़ा हुआ, belonging to a class or category.
वर्ग्य, वग्ग, वि० [ वर्गे भवः यत् ] एक ही श्रेणी का,
a category.
वर्ग्यः, वग्गो, पुं० सहयोगी, सहपाठी, class fel
low.
वर्च, बच्च, अक० चमकना, प्रकाशित होना, कान्तिगत
होना, to light.
•
वर्चस् वच्चस, नपुं० [वर्च् असुन्ं] शक्ति, बल, वीर्य, strength energy, • प्रभा, कान्ति, आभा, light, रूप, आकृति, colour, • विष्ठा, मल, excrement. वर्चस्कः, वच्चक्को, पुं० [ वर्चस् + कन्] प्रभा, कान्ति,
प्रकाश, आभा, तेज, light, brightness, वीर्य, बल, शक्ति, strength, energy. वर्चस्मिन् वच्चस्सि वि० [वर्चस्+ विनि] ओजस्वी, शक्तिशाली, सक्रिय, तेजस्वी, प्रकाशवान्, उज्ज्वल, brilliant, brightness, light
,
For Private and Personal Use Only
ness.
वर्ज:, वज्जो, पुं० [वृज् + घञ् ] त्याग, परित्याग, छोड़ना, leaving.
वर्जनं, वज्जणं, नपुं० [वृज् + ल्युट् ] त्याग, परित्याग,