Book Title: Sanskrit Prakrit Hindi Evam English Shabdakosh Part 03
Author(s): Udaychandra Jain
Publisher: New Bharatiya Book Corporation
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
1610
संस्कृत-प्राकृत-हिन्दी एवं अंग्रेजी शब्द कोश
सामवायिक, सामवाइग, वि० [समवाय प्रसूतः ठ]
अटूट सम्बन्ध युक्त, belonging to an as
sembly. सामाजिक, सामाजिग, वि० [समाजः सभावशन
प्रयोजनमस्य ठञ्], समाज से संबंधित, सभा से सम्बन्धित, belonging to an assem
bly. सामाजिकता, सामाजिगआ, स्त्री० संग्रहणता, col
lection. सामानाधिकरण्यम्, सामाणाहिकरण्ण, नपुं०
[समानाधिकरण + ष्यञ्] एक ही पदार्थ से सम्बन्ध रखने वाला, relating with one
thing. सामानिकः, सामुणिगो, पुं० देव समूह का नाम, जो
इन्द्र के समान वैभवादि युक्त होते हैं, a kind
of a deva. सामान्य, सामण्ण, वि० [समानस्य भावः ष्यञ्],.
समान, साधारण, similarity,• सदृश, तुल्य, same, sort, common, • समस्त, सम्पूर्ण, वस्तु की समग्रता, fulfil, complete, • समष्टि, समस्त रूप, totality, whole,entire, यो वस्तुनां समानपरिणामः स सामान्यः, (जैन० ल० 1158), general characteristic, सर्वेऽपि प्राणिनोऽस्माभिः सम ज्ञान प्रवृत्तयः। अयं शत्रुरयं बन्धुरित्यज्ञानमयी हि धीः।। • गुण और पर्याय से संयुक्त तत्त्व, thing
with guna and moving. सामान्यरूपः, सामाण्णरूवो, पुं० वस्तु-तत्त्व की
अभिव्यक्ति का एक प्रकार,akind of thing
is thought. सामायिक, सामाइग, वि० समभावता, equal na
ture, • सावद्ययोग विरतिमात्र, without painful nature, • सुख दुःख में मान्यता। आवश्यक कर्तव्य, good work, • साधु के आवश्यक कर्मों में एक कर्म, a kind of
sage, • सामायिक व्रत, a kind of vrata. सामायिककालः, सामाइगकालो, पुं० सामायिक विधि
करने का समय-पूर्वाह्न, मध्याह्न और अपराह्न, act of samayika.
सामायिकक्षेत्र, सामाइगखेत, नपुं० सामायिक विधि
के लिए उपयोगी स्थान, a place of
samayika act. सामायिकचारित्रम्, सामाइगचारित, नपुं० समताभाव
पूर्वक आचरण, a character of good
nature. सामायिकचिन्तनम्, सामाइगचितन, नपुं० समभाव
का स्मरण, thinking of together, परमात्मा शरीरातिवत्येतीन्द्रिय चिन्मयः। शश्वद्रूपाद्यतीतत्वात्, तुल्योऽहं स्वभावतः।।
equal nature. सामायिकप्रतिमा, सामाइगपडिमा, स्त्री०
कायोत्सर्गपूर्वक आत्मस्वरूप का स्मरण करना, thinking of soul nature with body
relacation. सामायिकशिक्षाव्रतम्, सामाइगसिक्खावअ, नपुं०
समस्त प्राणियों पर समताभाव पूर्वक चिंतन, thinking in all animals equal na
ture. सामायिकसमयः, सामाइग-समया, पुं० सामायिक का
काल, a time of samayika. सामायिकसंयमः, सामाइग-संजमो, पुं० सावधयोग
से विरत होकर रहना, being withoutkill
ing yoga's. सामायिकस्थानम्, सामाइग-ठाण, नपुं० सामायिक
का क्षेत्र, a place of samayika, त्रैवर्गिक कार्यक्रम, संकोच्यैकान्तसुस्थले। स्थित्वा
प्रसन्नचित्तेन, कार्य सामायिकं हि तत्।। सामायिकासनम्, सामाइगागसण, नपुं० सामायिक
विधि की आसन, seating of samayika act, कार्योत्सर्गेण पल्यङ्कासनेनाथ निषीदता,
पूर्वोत्तरदिशास्थेन सामायिकं तु साध्यताम्।। सामासिक, सामासिग, वि० समुच्यात्मक, समास
Harit, related of composition of
words. सामि, सामि, अव्य० [साम + इन] अपूर्ण, आधा,
half. सामिधेनी, सामिधेणी, स्त्री० प्रार्थना, स्तुति, prayer,
praise, eulogical.
For Private and Personal Use Only