________________
ધ્યાન,
૫૯
નામ યોગ છે આત્મા પરમાત્મા રૂપે પરણમી રહે તેને યોગ કહે છે. મનને મારવાની શકિત ન હોય તો યોગ નકામે છે. અનંત ગુણથી પૂર્ણ શુદ્ધ આત્માને મૂકી બાહ્ય દ્રવ્યના આલ બનથી યોગ સિદ્ધ થતો નથી. ૪૯
હૈ સાધક ? નેત્ર અધ ખુલ્લા રાખવાથી કે, બધ કરવાથી યોગ સિદ્ધ થતું નથી. પણ મનને સર્વ પ્રકારના વિકલ્પોથી રહિત કરી શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપમાં સ્થિર કરવાથી યોગ સિદ્ધ થાય છે મુક્તિ પ્રાપ્ત થાય છે. ૫૦
શરૂઆતમાં મનને સ્થિર કરવા સહમ મંત્રનો જપ કરડાને કરે જરૂરી છે પ૧
છેસાધક ? શુભાશુભ મન, વચન, કાયાના વ્યપારરૂપ વ્યવહારમાં તને આટલે બધે રસ (રાગ) કેમ ઉપજે છે. આ માયાવી પાખંડરૂપ પ્રપચ વિનાના તારા શુદ્ધાત્માને વિતરાગ સ્વસંવેદન જ્ઞાન વડે જાણીને વિક્લપ જાળ વિનાના પરમાત્મા ભાવમાં રહીને શુભાશુભ વિક૯૫ની જાળ રૂપ મનને માર, આ પુરૂષાર્થ તારે અવશ્યક કરવા યોગ્ય છે. પર
હે સાધક? શુભાશુભ રાગની સાથે મીઠા, ખાટાદિ રસની સાથે, સફેદ કાળા રૂપની સાથે, પરિણામ પામતા તારા મનને પાછુ હઠાવીને તેની પાસે આત્મ ધ્યાન કરાવ. પરમાત્માનું રટણ, સ્મરણ કરાવ ૫૩ જેવી રીતે લાકડાના (
ગંગ જ) ખડક્યા હોય, અને અગ્નિને એક માત્ર તણખો તે સમસ્ત ગંજને એક ક્ષણવારમાં ભમીભૂત કરી નાંખે છે તેવી રીતે કર્મોરૂપ ઇધનના ઢગલાને આત્મધ્યાનને અંશ માત્ર ક્ષણવારમાં બાળી નાખે છે, નાશ કરે છે ૫૪
જેવી રીતે પવનના સુસવાટાથી વાદળોના સમૂહ પ્રલય પામે છે તેવી રીતે યોગીઓના શુકલ ધ્યાનથી કર્મો ક્ષય પામે છે ૫૫
યોગીઓએ સદૈવ મુકિતરૂપી પરમનંદને પ્રાપ્ત કરવા માટે નિરાકાર એવા આત્માનું ધ્યાન કરવું. પ૬
