________________
१०७
પ્રય અને શ્રોચ
પ્રય પરમાર્થથી વિમુખ કરે છે. કોય પરમાર્થમાં જેડે છે સન્મુખ કરે છે. પ્રિય પાતાળમાં લઈ જાય છે. શ્રેય મોક્ષ સન્મુખ કરી મોક્ષમાં લઈ જાય છે. પ્રેયની પ્રીત શ્રેયની સબત કરવા દેતી નથી. પ્રેયની પ્રેમ રાત વીત્યા વિના, શ્રેયને સુરજ ઉગ નથી. પ્રેયમાં હું અને મારૂ છે. કોયમાં નાહ ન મમ છે. પ્રેમ એટલે પત્ની, પુત્ર, પતિ, પરિવાર પૈસા પ્રતિષ્ઠા.
શ્રેય એટલે સદાચાર, સેવા, અધમ, સહિષ્ણુતા, સંતસમાગમ. સમ્યફ દર્શન, આત્મ પ્રેમ, પ્રભુપ્રેમ, નિ, સ્વાર્થભાવ, નિષ્કામના.
૫૧ રાગ, દ્વેષ તેજ સંસાર
રાગ, દ્રષ, અજ્ઞાન એ જ સંસાર છે, હવે તે સંસારમાં સુધારો સંભવી શકતો નથી, તેને તો નાશ જ હોય શકે અને તે વીતરાગ ભાવમાંજ તેનો નાશ છે. ૧
સંયોગ જ રાગ, દપ ઉત્પન્ન કરે છે. સંયોગ તે દુઃખનું કારણ નથી પરંતુ સંયોગમાં જે રાગ (મીઠાસ) અથવા દવ (અણગમે) તે તેજ મહાન દુખદાયક છે. આત્મ જ્ઞાન, દર્શન, ચારીત્રના બળે તે પ્રત્યેને રાગ, દ્રષ, છૂટી જાય તેનું નામ સયમ અને જેટલું સ યમી જીવન છે, તેટલી વીતરાગતા છે, અને તે વીતરાગતા જ સુખનું કારણું છે. ૨
મારે સમજવું જ છે, જાણવુ જ છે, એવી આતરિક ઈચ્છા થયા વિના કઈ ક્યારે પણ જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી શકતું નથી રાગ વડે રાગ, ફોધ વડે ક્રોધ. દેવ વડે દ્રોપ વિ ધાતો નથી, નાશ પામતું નથી પર તુ રાગ, ઘ,મેહ, લોભ સર્વને વિંધનાર નાશ કરનાર પિતાની વીતરાગતા જ છે. આ વાતને દિલમાં કેતરી રાખો. ૩
