________________
મનની ચંચળતાને દુર કરવાને ઉપાય
૧૧૩ તમારા મનને ત્યાંથી પાછું હઠાવીને અંતરમાં રહેલા આત્મા તરફ વાળે તેજ સુખ અને આનંદને માર્ગ છે, ત્યાં જ સુખને અને આનંદને શા. ૭
શેરીમાં ભટકતા કુતરા સમાન મનને અહી તહીં રખડવા દેશે નહીં તેને હંમેશા કાબૂમાં રાખે, તે જ તમે સુખી થશે. જે મન તમેને પૂર્વમાં જવાનું કહે તે પશ્ચિમમાં જાઓ, મન તમને દક્ષિણમાં જવાનું કહે, તે ઉત્તરમાં જ શિયાળામાં ગરમ ચાને ખ્યાલે પીવાનું કહે, તો બરફ જેવું ઠંડુ પાણી પીઓ. માનસિક પ્રવાહોને માછલીની જેમ તરતા શીખો, તમે સરળતાથી મનને જીતી શકશે. ૮
જો તમે મનની ચાલબાજીનું રહસ્ય જાણી લે, તે મન ઘણું જ નરમ પડી જશે. પછી તમે જે તરફ તેને વાળવા માંગશો, તેમ તેને વાળી શકશે તેમને જે પદાર્થો અત્યારે ગમે છે તેના માટે અણગમો ઉપજાવી શકશે અરે, જે પદાર્થો અત્યારે જરાપણ ગમતા નથી, તેને ગમતા કરી શકશો. ૯
મન જે જરાય કરવા ના માગતું હોય, તે કામ કરે. મનને ગમતું કામ કરતા નહી. સંકલ્પ બળ વિકસાવવાનો અને મનને વશ કરવાને આ સર્વોત્તમ ભાગ છે. ૧૦
૫૫: ત્યાગ માનવના ત્રણ શત્રુ છે. અહકાર, ભય, લાલસા, અજ્ઞાન, મિથ્યાત્વ, અને અસંયમ, માનવને ત્રણ મિત્રો છે. નિરાભિમાન, નિર્ભયતા, અને નિર્મોહ. ૧
હા અતિ ખેદને વિષય છે કે, માનવી જે માનવી ત્યાજ્ય વસ્તુને ત્યાગ કરતા નથી, પિતે કલ્પેલું સુખ જે ભાયમાન છે. અને જે સુખ દુખનું જ કારણ છે. તેમજ રાત્રી દિવસ રાચી રહે છે. ૨
