Prabuddha Jivan 1992 Year 03 Ank 01 to 12

Author(s): Ramanlal C Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 4

પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧૬-૧-૯૨. કરાવવી, કરતાને અનુમોદન ન આપવું. તમે ખોટું કરીને પૈસો કમાઓ સાધુઓ તેલ, નિંદા કોઈની કરશો નહિ. જીવ કર્માધિન છે પણ તમારે સાવચેત તેને અનુમોદન આપે તો ? અન્યાયથી પ્રાપ્ત કરેલી તમારી શ્રીમંતાઈ જોઈ જરૂર રહેવાનું છે. એક સંન્યાસીની વાત આવે છે. આ સંન્યાસીએ એક ઠેકાણે સાધુને આદર કરવાનું મન થાય તો ? તો સાધુનું બીજ મહાવ્રત ટકે નહિ.. ચોમાસુ કર્યું. ચાતુર્માસ બાદ વિહાર કર્યો. ભક્તોએ ભેગા થઈ વિચાર્યું કે રાતીપાઈની વસ્ત. તણખલા જેવી પણ તમે ન આપો ત્યાં સુધી સાધુથી લેવાય મહારાજે સરસ ચોમાસું કર્યું છે માટે આપણે તેમના માટે કંઈક કરવું જોઈએ. નહિ. તમે ટેક્સની ચોરી કરીને સંપત્તિ બચાવો તો તેની અનુમોદના સાધુથી બધાએ ભેગા થઈ મહારાજનું બાવલુ બનાવ્યું. અને મૂક્યું. પછી કોઈકે કહ્યું. થાય ખરી ? અને જે સાધુ અનુમોદના કરે તો સાધુનું ત્રીજું મહાવ્રત' ટકે
કે બાવલા નીચે મહારાજનું કોઈ સૂત્ર લખીએ તો સારું. એટલે શું લખવું તે ખરું? હવે ચોથા મહાવ્રતની વાત પચે ઈન્દ્રિયોના વિષયો, શબ્દ, રૂપ, રંગ,
પૂછવા મહારાજ પાસે ગયા. તેમણે મહારાજને આ માટે કોઈ સૂત્ર લખી આપો રસ, ગંધ અને સ્પર્શના અનુકૂળ વિષયો મન વચન કાયાથી ભોગવવા નહિ,
તેવી વિનંતી કરી. સાધુએ તેમને પૂછ્યું, હું લખી આપું ને તમે લખશો ? મોગરાવવા નહિ અને ભોગવનારને અનુમોદન આપવું નહિ એ ચોથુ મહાવ્રત
ભક્તોએ કહ્યું શા માટે નહિ ? સાધુએ બધાની બાહેંધરી લઈ એક કાપલી . છે. હવે કોઈ વ્યક્તિ સાધુ પાસે આવીને કહે કે 'મહારાજ સાહેબ, મારી આ
પર લખી આપ્યું... બધાને ભલામણ કરું છું કે મારા ભક્તોથી ખાસ ચેતતા.
જ રહેજે.' છોકરીનું ઠેકાણું પડતું નથી. તો સાધુથી તેમાં પડાય ખરું? ઠેકાણું પાડવાનો
આજે ઘેલા ભક્તોએ દાટવાળી નાખ્યો છે. સાધુઓને ચઢાવનાર પણ રસ્તો જે સાધુઓ બતાવે તો તેમનું ચોથું મહાવ્રત સ્તુલિત ન થાય? એજ અને પાડનાર પણ એજ ! અમારા ગુરુભગવંતે અમને ભારપૂર્વક કહ્યું છે
જેનું લગ્ન ન થતું હોય તેના ઠેકાણા પાડી આપે, તે માટે વાસક્ષેપ કે પગ દબાવવા આવનાર ભક્તોથી ચેતીને રહેજે. પગ દબાવે તે ભક્ત નાખી આપે. પત્ર પુત્રી થતાં ન હોય તો માદળિયું કરી આપે, તે માટેના જાપ કહેવાય, પણ આવા ઘણા ભક્તોઓએ સાધુઓને પાડયા છે. કરી આપે, રાખડીઓ કરે -એક રંગની, બે રંગની, પાંચ પાંચ રંગની, રેશમની, સાધુઓ સામાયિકસ્થ હોવા જોઈએ. એટલે હંમેશાં સામાયિકમાં - ચાંદીની, સોનાની, રત્નની રાખડીઓ સાધુ પોતાની પાસે રાખે અને એ કોઈને સમભાવમાં રહેનાર હોવા જોઈએ. સાધુ સાવદ્ય યોગવાળી, પાપમુક્ત પ્રવૃત્તિઓ આપે-અપાવે. જો આવું બધું કામ સાધુઓ કરે કે કરાવે તો તેઓનું ચોથું કદાપિ ન કરે. જેમાં આરંભ-સમારંભ અને હિંસાનો સંભવ હોય એવી એક મહાવ્રત રહે કે જાય? અણુવ્રત અને મહાવ્રત બંને જુદી વસ્તુ છે. આ વસ્તુઓનું પણ પ્રવૃત્તિ સાધુ ન કરે, ન કરાવે અને કરનારને અનુમોદન પણ ન આપે. ગૃહસ્થથી જો અનુમોદન થઈ જાય તો ગૃહસ્થની પ્રતિજ્ઞા ન ભાંગે પણ યુવક
દેરાસર-ઉપાશ્રયના આયોજન કરવા, નકશાઓ તૈયાર કરવા જમીનો વતી લડત કરીને આવે અને માધઓ સખી બાવ' એવા આછીદો સોદાઓ કરવા, કરારખત તપાસી જવા એ બધું સાધુઓનું કામ નથી. સાધુનું તો તેમનું સાધુપણ લાજે.
કાર્ય તો એટલું જ કે શ્રાવક તરીકે શ્રાવકનું શું શું કર્તવ્ય છે તે તેના હિત માટે તમને પ્રશ્ન થશે કે તો પછી ભક્તામર વગેરે સ્તોત્રોમાં લરુમી વગેરે
શાસ્ત્રાધારે બતાવવું ' તું આટલા લખાવ, તું આટલા બોલ, તું આમ કર, તું મળે એવા મંત્રો કેમ બનાવ્યા છે ? તેનો ઉત્તર એ છે કે એ યોગ્ય અધિકારી
તેમ કર આવું બધું સાધુથી ન કરાય. જે પ્રવૃત્તિમાં ભગવાનની અને શાસ્ત્રની
આશાનો લોપ થતો હોય તે પ્રવૃત્તિને 'સારો માર્ગ કદી ન કહેવાય. સાધુઓ સાધક માટે છે. આ બધા શાસ્ત્રો જેના તેના હાથમાં નથી મૂકવાના. આજે તો
આવી બધી પ્રવૃત્તિઓ લઈને બેસે તો સાધુ માર્ગનો નાશ થાય છે. આજે તો • લ્હાણીની જેમ ને વહેચાય છે. શાસ્ત્ર પણ ગીતાર્થ મહાત્માઓની મૂડી છે.
સાધુઓ મોટા મોટા પ્રોજેકટ લઈને બેઠા છે એટલે પગલાં કરીને પૈસા ઉધરાવવા આચાર્યની માલિકીના છે. ગમે તેવા અધિકારી આજે શાસ્ત્રોના માલિક થઈ
પડે છે, દાતાઓ અને દાનની રકમની યાદીઓ કરવી પડે છે, હિસાબો રાખવા, બેઠા છે. તેથી જૈન શાસનને પારાવાર નુકસાન થયું છે. હવે પાંચમા મહાવ્રતની પડે છે. ટ્રસ્ટોમાં પોતાનું નામ પણ મુખ્ય ટ્રસ્ટી તરીકે રખાવાય છે અને તેની વાત જોઈએ. મન, વચન અને કાયાથી રાતીપાઈનો પરિગ્રહ સાધુ ન રાખે, કલમોમાં પોતાનો 'વીટો પાવર પણ રખાવાય છે. આ બધામાંથી સાધુઓનો ને બીજા પાસે રખાવે અને રાખનારને જરાય અનુમોદન ન આપે. મહાવ્રતોનું વિનિપાત સર્જાય છે. . આ વર્ણન સાંભળ્યા પછી લાગે છે કે સાધુઓ પૈસા રાખી શકે ? બેન્કમાં સાધુ મહાવ્રતોનું શુદ્ધ પાલન કરનાર હોય, ભિક્ષાથી જ ધીર બનીને સાધુનું ખાતું હોય ? ગૃહસ્થોના ઘરે કે ઓફિસે સાધુના નામના પૈસા જમા નિર્વાહ કરનાર હોય અને સામાયિકમાં જ સ્થિર હોય એટલું પર્યાપ્ત નથી, હોય ? અરે, ગૃહસ્થ પોતાને માટે જે પૈસા રાખે છે તેની અનુમોદન પણ
પોતાના આચારની જેમ સાધુની પોતાની પ્રરૂપણા પણ શુદ્ધ હોવી જોઈએ. સાધુઓ કરી શકે ? અને જો કરે તો તેમનું મહાવ્રત ખંડિત ન થાય ? આ આચરણ બધું સારું હોય પણ આજ્ઞાવિરુદ્ધ પ્રરૂપણા જે સાધુઓ કરતાં હોય વસ્તુ બહુ સૂક્ષ્મ વિચાર માગી લે છે.
તો તેમને 'અદિ કલ્યાણકારો કહ્યા છે. એટલે એમનું દર્શન પણ નહિ કરવામાં લોભીયા હોય ત્યાં ધૂતારા ભૂખે ન મરે ! લોભીયા અને ધૂતારાઓનો
આ જ કલ્યાણ છે. એમ શાસ્ત્રકારોએ કહ્યું છે. યોગીરાજ આનંદઘનજીએ પણ એ, મેળ બરાબર જામે. શાસન આજે ચાળણીએ ચળાઈ રહ્યું છે એમ કહેવાય છે. '
કહ્યું છે. 'પાપ નહિ કોઈ ઉસૂત્ર ભાસણ જિમ્યો'. જે ઉત્સુત્ર પ્રરૂપણા કરે તે હવે તમે સમજયાં હશો કે વંદન કરતી વખતે માત્ર કપડાં ન જવાય પણ
નમો લોએ સવ્વ સાહૂણં પદમાં કેવી રીતે આવે ? પરિણતિ જોવાય. સાધુઓ ગૃહસ્થના સંસારનો વિચાર કરે તો એમના મહાવ્રતો મલિન થાય અને છેવટે ખંડિત પણ થઈ જાય. .
- સાભાર સ્વીકાર તો પ્રશ્ન એ થાય છે કે શું સાધુ માત્રને વંદન ન કરવા ? જે સાધુ . |
' D આતમજ્ઞાની શ્રમણ કહાવે * લે. કુમારપાળ દેસાઈ * માત્રને વંદન ન કરવાનું હોય તો 'નમો લોએ સવ્વ સાહણ નો અર્થ શો થાય? પૃષ્ઠ-૧૬૮ * મૂલ્ય રૂ. ૨૦/- + પ્રકાશક : શ્રી મહાવીર જૈન આરાધના સાધુમાત્રને વંદન કરવાની ના નથી, પણ આપણે પહેલાં એ વિચારવાનું છે. કેન્દ્ર મુ. કોબા. (જિ. ગાંધીનગર) પીન-૩૮૨૦૦૯ કે સાચા સાધુ કોણ ? વ્યવહારમાં તો સાધુનો વેશ ધારણ કરનાર દરેકને સાધુ
| | આચાર્ય પધસાગરસૂરિજી - એક પરિચય (હિન્દીમાં) કહેવામાં આવે છે, પરંતુ શાસ્ત્રો તો કહે છે કે જે મહાવ્રતધારી હોય, એના
* લે. મુનિ શ્રી વિમલસાગરજી * મૂલ્ય - નિ:શૂલ્ક * પ્રકાશક : અષ્ટમંગલ પાલન માટે ધીર હોય, નિર્દોષ ભિક્ષાથી જ જીવન નિર્વાહ કરતા હોય,
ફાઉન્ડેશન, એન/૫, મેઘાલય ફલેટસ, સરદાર પટેલ કોલોની પાસે, નારણપુર, સામાયિક-સમભાવમાં સ્થિર રહેતા હોય અને ધર્મતત્વનો જ ઉપદેશ આપતા
અમદાવાદ-૩૮૦૦૧૪. " હોય તેઓને જ સાધુ કહી શકાય. ધીર તેને કહેવાય જેને કોઈ માર્ગથી ડગાવી
D જાગતે રહો * લે. શ્રી એમ. જે. દેસાઈ * પૃષ્ઠ-૪૪ પ્રકાશક : ન શકે. ગમે તેવા પ્રલોભનોમાં પણ મહાવ્રતથી ચલિત ન થાય. નિર્દોષ ચર્યાથી |
S |- શ્રી જયંતીલાલ પ્રભુદાસ શાહ, ૩૫૨/૫૪, ગીરગામ રોડ, મુંબઈ- ૪૦૦ ભિક્ષા મેળવે. સાધુનું કબાટ ખોલો તો તેમાંથી મેવા મિઠાઈના પડીકાં કે બીજું ૦િ૦૨. ખાવાનું ન નીકળે. શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે પૈકી માત્રા જીવિત સાધુને પાણીનું
શ્રી અનુયોગ દ્વાર સૂત્ર * લે. પં. શ્રી પૂર્ણાનંદવિજયજી - ટીપુય લેવું હોય કે અનાજનો દાણો પણ જોઈતો હોય તો શાના ઘરે જવું [કુમારશ્રમણ * પૃષ્ઠ-૪૯૬ * મૂલ્ય રૂ. ૩૫/- + પ્રકાશક :- શ્રી જગજીવનદાસ પડે. પરંતુ ઘરે આવે, પગલાં કરે અને પૈસા માંગે અને જે તે કેમ ચાલે ?
કિસ્તુરચંદ શાહ મુ. પો. સાઠંબા (ગુજરાત) પીન-૩૮૩૩૪૦. આજે આવા કેટલાક આચાર્યોના, પંન્યાસોનાં તથા સાધુઓ વગેરેના પગલા
| | આપણી વાત * લે. રણજિત પટેલ- અનામી' * પૃષ્ઠ-૧૬૦ કરવાના જુદા જુદા ભાવ બોલાય છે. જૈન શાસનની આ મોટી શરમ છે!
* મૂલ્ય રૂ. ૫૦/- + પ્રકાશક:- અનામી પ્રકાશન, ૨૨/૨, અરુણોદય સોસાયટી, વડોદરા-૩૯૦૦૦૫.