Nayopadesha Part 2

Author(s): Yashovijay Upadhyay, Lavanyasuri
Publisher: Vijaylavanyasurishwar Gyanmandir Botad

Page 17

नयामृततरङ्गिणी-तरङ्गिणीतरणिभ्यां समलतो मयोपरेशा ।
विषयः पत्र-पतिः सामान्यतः कालहेतुतायाः प्रागभावसमवायिकारणविधया स्वभावनियतिहेतुतायाश्च प्रवादस्य संग्रहनयाभिप्रायेणेव समर्थनं शक्यमिति ।
३७५ ५ २३८ देशतया कालतया चैकस्यैव हेतुत्वं
लाघवादिति संग्रहमतमयुक्तमित्येवम्भूतनयाभिप्रायेण तादृगवस्थं तथाभव्यत्व
मेव ताशतत्तत्कार्यजनकम् । ३७६ १ २३९ उक्कातिविशेषकार्यकारणभावेऽसिद्धसाध्य
विशेषार्थ साधनविशेष प्रवृत्त्यनुपपत्त्याशङ्काया निराकरणम्, तत्र कार्यकारणभावो व्याप्तिविशेषः, स च सामान्यतो विशेषतश्च, तत्र क्वचिद् दुर्ग्रहत्त्वेन विशेषव्याप्तेरनुमित्यप्रयोजकतया सामान्यावच्छिन्नव्यायन्तरग्रहो यथा कारण, तथा सामान्यावच्छेदेन
कारणताप्रहः प्रवृत्त्यर्थमिति । ३७६ ३ २४. प्रतिव्यक्ति विशेषकारणत्वे गङ्गशोपा
ध्यायसम्मतिः । २४१ तत्तयक्तिविशेषावच्छिन्नकार्यकारणभावे
ऋजुसूत्रन यस्य प्रवृत्तिः सामान्यावच्छिन्नकार्यकारणभावे व्यवहारस्य च प्रवृत्तिः, "जो तुलसाहणाणमित्याद्यागमोपपत्तितो व्यवहारे पुरुषकार-दण्डादीनामपि हेतु.
त्वमिटमिति । २४२ सकलनयदृष्ट्या सिद्धान्तसिद्धा पच्च
कारणी सर्वत्र संगता, तत्र " कालो सहावणियई" इति सम्मतिगाथा प्रमाणीकृता ।
३७७ ८ २४३ तथाभव्यत्वकारणेनकेनवोपपत्तौ तदि
तरकारणानामन्यथासिद्धिरित्याशवाया निराकरणम् , तत्र 'जं जहा भगवया" इति भगवद्वचनसमन्वयः, तथापदेन सर्वकारणोपसंग्रहश्च । ३७८ ३
अङ्कः विषयः पत्र-पतिः २४४ उक्कार्थे “ तह भध्वस्त " इत्यादि
हरिभद्रसूर्युक्तपद्यद्वयसंवादः। ३७८ ८ २४५ सर्वत्र कार्ये दैव-पुरुषकारोभयव्यापारे
किञ्चिद् इव जन्यं किञ्चित् पुरुषकारजन्यमिति विभागस्य कथमुपपत्तिरिति प्रश्नप्रतिविधानं, तद्यवस्था द्वात्रिंशिका
प्रकरणादौ मयैव कृतेति दर्शितम्। ३७८ ११ २४६ उक्तविभागे यथा जन्यतावच्छेदक
जातिसार्थादिदोषो न भवति तथा प्रश्नोत्तराभ्यां भावितम्, तत्र "जो दिव्वेण " इत्यादि हरिभद्रसूरिपद्यद्वय.
मुपदर्शितम् । २४७ यत्र भोजकादृष्टेन भोजनं भोक्त
व्यापार विनवोपनामितं तत्र भोक्त. यत्नस्यानुत्कटोऽपि क इव व्यापार इति प्रश्नस्य प्रतिविधान, तत्र "पुष्वकयं कम्म चिय" इत्यादि हरिभद्र
रिपद्यद्वयं प्रमाणतयोपनिबा, स्वस्य तयाख्यानं च स्वकृताध्यात्ममतपरीक्षायामिति ।
३८. ४ २४८ पचकारणीनये हेतुद्वयनये वा दैववत्
पुरुषकारस्य कार्यमाञहेतुत्वान्मोक्षेऽपि हेतुत्वमिति निगमितम् ।
३८१ ४ २४९ पुरुषकारश्च प्रन्थिभेदानन्तरं देवं बाधित्वा
स्वातन्त्र्येण प्रवर्त्तमानो मुमुक्षोर्मोक्षं जनयति, तेन चारित्रक्रियाया व्यभिचारोपदर्शनेन युक्त्यन्तरेण च न मोक्षोपायवादो ज्यायानिति परमतस्य निरसनं पुरुषकारविशेषस्य नियतहेतुत्वव्यवस्थापपनेन ।
३८१ ५ २५० पूर्व निर्गुणस्य सतः सम्यक्त्वादिप्राप्ती
किं तदनन्तरं नानाविधगुणोपायान्वे
षणेनेति मतस्य निराकरणम् । ३८२ २ २५१ सकलशिष्टेकवाक्यतया यम-नियमादौ
३