________________
શકે છે. સિદ્ધિપદ એટલે મોક્ષ. મોક્ષમાં ગયેલા જીવો સિદ્ધ સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરી શકાય છે. કહેવાય છે. સિદ્ધિપદ બધાથી મોટું છે તેથી સિદ્ધિપદમાં સ્થિર 'નંતી’ પદનો અર્થ છે મંગલરૂપ. આ સંસારમાં થયેલ મહાત્માઓના ધ્યાનથી જરિમા સિદ્ધિની પ્રાપ્તિ થઇ ધર્મ ઉત્કૃષ્ટ મંગલરૂપ છે એથી 'ના' પદનાં ધ્યાનથી શકે છે.
ધર્મનું ધ્યાન અને આરાધના થાય છે. ધર્મની આરાધનાના 'માયરિયાપ’ એ પદમાં આચાર્યોને ઉદ્દેશીને કહેવાયું પ્રતાપે દેવતાઓ પણ વશીભૂત થઇને સાધકોને પ્રણામ કરે છે કે આચાર્યોનો એ સ્વભાવ છે કે ઉપદેશ વગેરે દ્વારા છે. તો પછી અન્ય પ્રાણીઓ વશીભૂત થાય તેમાં આશ્ચર્ય બીજાઓને પ્રતિબોધ કરવો. તેથી લોકમાં રહેલ ઉપદેશ્ય વર્ગ શું ? એથી સંતાપ’ પદનો જાપ વશિત્વ’ સિદ્ધિને પ્રાપ્ત તરફ તેઓ સદેવ લાઘવ સ્વભાવથી જોનારા છે. લાઘવ કરાવે છે. સ્વભાવથી જોનાર આચાર્યોના ધ્યાનથી નંઘિમા સિદ્ધિની પ્રાપ્તિ જેનાથી અભિષ્ટ ફળની પ્રાપ્તિ થાય તેનું નામ મંગળ થઇ શકે છે. આચાર્યો સમસ્ત જગતને શિક્ષા-શિક્ષણ દેવાવાળા છે. મનુષ્યના અભિષ્ટની સિદ્ધિ ત્યારે જ થઈ શકે કે જ્યારે છે અને તેઓની આગળ સમસ્ત જગત લઘુ એટલે કે શિક્ષા- તેના સંબંધમાં આવનાર સર્વ પ્રાણી તેને અનુકૂળ હોય. સર્વ શિક્ષણ લેવા યોગ્ય છે. આચાર્યોનું શિક્ષાદાનપણું તેઓને પ્રાણીને અનકળ હોવ તેનું નામ જ 'વશિત્વ’ છે અને તેથી ગુરુ માનવાથી તથા જગતનું શિક્ષા ગ્રહણપણું પોતાને લઘુ મંત્રી પદનું ધ્યાન વશિત્વ સિદ્ધિને પ્રાપ્ત કરાવી શકે છે. માનવાથી સંભવી શકે છે. આચાર્યોનું આરાધન લઘુભાવને
આમ નવકાર મંત્રની આઠ સિદ્ધિઓ કઇ છે અને જ હૃદયમાં રાખીને થઇ શકે છે. તેથી મારિયાઈ’ પદના
છે તેની પ્રાપ્તિ કઇ રીતે થઇ શકે છે તેનું સંક્ષિપ્ત વિવરણ ધ્યાન અને જાપથી વિમ’ સિદ્ધિની પ્રાપ્તિ થઇ શકે છે.
આપણે જોયું. એક વાત ખાસ લક્ષ્યમાં રાખવા જેવી છે કે ૩વાચા' પદ ઉપાધ્યાયનો નિર્દેશ કરે છે. નવકાર મંત્રની આ સિદ્ધિઓ પ્રાપ્ત કરનાર સાધકનું હૃદય જેઓની પાસે રહીને શિષ્યો અધ્યયન કરે છે તેઓને ઉપાધ્યાય વિશ્વમૈત્રીથી ભરપુર હોય છે એટલે તે જગતના કોઇ પણ કહેવામાં આવે છે. જેઓ સાધુઓને સિદ્ધાંતનું અધ્યયન કરાવે પ્રાણીને પોતાનો વૈરી કે દુશ્મન ગણતો નથી અને તેથી છે અને જેમના સાન્નિધ્યમાં રહેવાથી શ્રુતનો લાભ થાય છે તેના ઉપર કોઇ વિઘાતક પ્રયોગ અજમાવતો નથી. એ તો તેઓને ઉપાધ્યાય કહેવામાં આવે છે. આ રીતે આરાધનારૂપે તેને પણ કલ્યાણ થાઓ એમ જ ઇચ્છે છે. આમ છતાં ધર્મ કે સામીયકરણથી શ્રુતનો લાભ કરાવનાર ઉવજ્ઞાયા' પદના શાસનરક્ષાના વિકટ પ્રસંગે કોઇ પ્રયોગ કરવાની જરૂર જ ધ્યાન અને જાપથી પ્રાપ્તિ’ નામની સિદ્ધિ પ્રાપ્ત થઇ શકે છે. પડે તો તે નિષ્કામભાવે કરે છે અને તે પ્રયોગ કરવા માટે
સવ્વસાહૂ’ પદમાં સાધુ ભગવંતોની વાત છે. સાધુ પ્રાયશ્ચિત પણ ગ્રહણ કરે છે. ભગવંતોને કોઇપણ જાતની કામના હોતી નથી. તેઓ હંમેશા પૂર્ણ ઇચ્છાવાળા હોય છે. પૂર્ણકામ હોવાના કારણે તેઓનું
(પદો-સંપદા-અક્ષરો) ધ્યાન કરનારને પ્રા[૨]’ સિદ્ધિ પ્રાપ્ત થઈ શકે છે.
છે નવકારના પદો નવ છે. ' 'āનમુવીરો' શબ્દનો અર્થ પંચ પરમેષ્ઠિને નવકારની સંપદાઓ આઠ છે. નમસ્કાર થાય છે. સર્વથી શ્રેષ્ઠ એવા સ્થાન પર સ્થિત થનારા,
પ્રથમ પાંચ પદોના અક્ષરો પાંત્રીસ છે. સર્વોત્તમ સ્થાન પર રહેનારા એ પંચ પરમેષ્ઠિ આપણા સર્વના
ચૂલિકાના ચાર પદોના અક્ષરો તેત્રીશ છે. ઇશ છે, સ્વામી છે. એથી ઇશ સ્વરૂપ પરમેષ્ઠિઓને નમસ્કાર
છે સંપૂર્ણ નવકારના અક્ષરો અડસઠ છે. કરવાથી તેમનું ધ્યાન અને જાપ કરવાથી શિત્વ’ નામની
શ્રી નીતિનકુમાર મૂલચંદ ફોફલીયા (કચ્છ ભુજપુર-વલસાડ)
હસ્તે: અ.સૌ. જ્યોતિબેન નીતિનકુમાર ફોફલીયા
