Mahavira Jivan Vistar

Author(s): Bhimjibhai Harjivandas
Publisher: Shrutgyan Prasarak Sabha

Page 7

લેખક સુશીલ ભીમજી હરજીવન પરીખનો
અલ્પ પરિચય
બંગાળી સાહિત્યને ગુજરાતીમાં ઉતારનાર એક આરંભિક અનુવાદક, અનુભવી પત્રકાર ને પોતાના મૂળ નામ ભીમજીભાઈ હરજીવન પરીખ કરતાં સુશીલ’ના સાહિત્યિક ઉપનામથી વિશેષ જાણીતા ગ્રંથકાર આજથી પચાસેક વર્ષ પર શરદબાબુના “શ્રીકાન્ત’ને પ્રથમ ગુજરાતીમાં ઉતારનાર તરીકે અને જૈન સમાજમાં તો “જૈન” પત્રની તંત્રીનોપોથી શાણા અને પ્રગતિશીલ લેખક તરીકે ઘરઘરના જાણીતા હતા. છેલ્લાં ૧૩-૧૪ વર્ષ થયાં, લકવાને લીધે નિષ્ક્રિય બની વિસ્મૃતિમાં વિલાઈ ગયેલા એ પત્રકાર અને ગ્રંથકારનું ગઈ તા. ૧૫મી મેએ ભાવનગર હોસ્પિટલમાં ૭૩ વર્ષની વયે અવસાન થયું. - સૌરાષ્ટ્રમાં લીંબડી મુકામે ૧૮૮૮ની ૧૮મી જાન્યુઆરીએ એમનો જન્મ. વતનમાં જ અંગ્રેજી ચાર ધોરણ સુધી અભ્યાસ કરી અમદાવાદ અને કાશીની જૈન પાઠશાળાઓમાં સંસ્કૃત તથા અર્ધમાગધી શીખી જૈન તત્ત્વજ્ઞાનના અભ્યાસની સાથોસાથ અંગ્રેજીનું પણ સારું જ્ઞાન મેળવ્યું અને વિવેકાનંદ તથા રામતીર્થના અભ્યાસથી અપનાવેલી ઉદાર વિચારસરણી તથા ભાવનાશીલતાથી પૂત થઈને આજીવન અપરિણીત રહેવાના નિર્ધાર સાથે તેમણે લેખનપ્રવૃત્તિને જ પોતાનો મુખ્ય વ્યવસાય બનાવ્યો. “જૈન” ઉપરાંત બીજાં અનેક સાપ્તાહિકો, પાક્ષિકો અને માસિકોમાં તે લખતા; ને કાઠિયાવાડમાં રાજકીય જાગૃતિ આણનાર “સૌરાષ્ટ્ર'ના તંત્રીમંડળમાં અમૃતલાલ શેઠ તથા મેઘાણીના સાથી હતા ત્યારે ધોલેરા સત્યાગ્રહમાં ભાગ લઈને છ માસની જેલ પણ ભોગવેલી.
જીવનચિત્રો, કથાસંગ્રહો, ઐતિહાસિક ગ્રંથો, નવલકથાઓ તથા અન્ય વિષયોના મળીને ૪૪ જેટલાં પુસ્તકો તથા બેશુમારે તંત્રીલેખોના એ અવિરામ લેખક, બહુશ્રુત વિચારક ને ચિંતક પણ હતા અને આજીવન અપરિણીત છતાં સુરુચિ, રસિકતા, પ્રસન્નતા અને વિનોદ તેમની પ્રકૃતિમાં સહજ રીતે વ્યાપ્ત હતાં. દર્દથી લાચાર બનેલાં છેલ્લાં વર્ષોમાં સૌરાષ્ટ્ર સરકાર તરફથી તેમને મળતી નિયમિત આર્થિક સહાય અંત સુધી ચાલુ રહેલી.
- કુમાર' માસિકમાંથી