Jain Yug 1985 1986

Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference

Page 4

જેનયુગ
ભાદ્રપદથી-કાર્તક ૧૯૮૫-૬
જૈન દૃષ્ટિએ મહાત્મા ગાંધી. [ સં. ૧૯૨૦-૨૧ માં આપેલ વ્યાખ્યાન. મુંબાઈમાંગરોળ જૈનસભા ભાષણ શ્રેણી. ] : મહાત્મા ગાંધીને જૈન દૃષ્ટિએ ચર્ચાએ, કહીએ બહુલ પાપમલ અંગ ન ધારે, શુદ્ધ રૂ૫ જિન જે-૫૦ તે પહેલાં જ દષ્ટિ એટલે શું તે વિચારીએ. જિનના સ્યાદવાદ પૂરન જે જાને, નાગર્ભિત જસ વાચા, સિદ્ધાન્તને અનુસરનાર એ જૈન. જિન એટલે છત- ગુન પર્યાય દ્રવ્ય જે બૂઝે, સોઈ જન હે સાચા-પ૦ નાર-જ્ય મેળવનાર. કેને છતનાર તે શત્રુને, ક્યા ક્રિયા મૂઢમતિ જે અજ્ઞાની, ચાલતા ચાલ અપૂડી, શત્રુ–સામાન્ય નહિ, પણ જે આત્માને વિરોધ કર- જન દશા ઉનમેં હો નાહી, કહે સે સબહી જૂડી-૫૦ નારી શક્તિરૂપી–આત્માની અંદર રહેલી રાગદ્વેષની પરપરનતિ અપની કરી માને, કિરિયા ગ ઘેહેલે, ભાવનારૂપી શત્રુઓ. બાહ્ય શત્રુઓ ઉપર જય મેળ- ઉનકે જન કહે કયું કહિએ, મૂરખમેં પહિલ ૫૦ વિવો સહજ સ્વાભાવિક સુલભ બને, પણ આંતરિક જનભાવ જ્ઞાની સબમાંહી. શિવસાધન સહિએ, શત્રુઓ ઉપર યે મેળવવું જ પરમ દુર્લભ અને નામ ભેખસેં કામ ન સીઝે, ભાવ ઉદાસી રહિએ-૫૦ અતિ અસાધ્ય છે. જે પુરૂષ એ શત્રુઓને જીતી લે જ્ઞાન સકલ નવસાધન સાધે, ક્રિયા જ્ઞાનકી દાસી, છે-એમના પર વિજય મેળવે છે-તેજ પુરૂષ 'જિન' ક્રિયા કરત ધરતુ હે મમતા, યાદિ ગલેમેં ફાંસી–૫૦ એ મહાન વીરત્વ સુચક વિશેષણને પાત્ર થાય છે. ક્રિયા વિના જ્ઞાન નહિ કબહું, ક્રિયા જ્ઞાન બિન નાહિ, એવા જિનેને આપણું પરમ નમસ્કાર હો. ક્રિયા જ્ઞાન દેઉં મિલત રહેતુ હે, જય જલ રસ જલઆવા જિનજ જગતને કલ્યાણનો ખરો માર્ગ
માંહિ-પરમ બતાવી શકે તથા તૃષ્ણના વેગમાં તણાતા જતા
ક્રિયા મગનતા બાહિર દીસત, જ્ઞાન શક્તિ જસ ભાંજે, જીવાત્માઓને ધારી રાખનાર યથાર્થ ધર્મની પ્રતિષ્ઠા સદ્દગુરૂ શીખ સુને નહિ કબહુ, જન જનતેં લાજે-૫. કરી શકે; આવા સાર્થક “જિન” નામધારી સમર્થ તત્વબુદ્ધિ જિનકી પરનતિ હે, સકલ સૂત્રકી કુંચી, પુરૂષોએ ચલાવેલા અને બતાવેલા ધર્મના અનુયાયી જગ જેસંવાદ વદે ઉનહીકે, જૈન દશા જસ ઉંચી-૫૦
– વિજયજી, આ “જૈન” ની દૃષ્ટિથી જોતાં ગાંધીજી જેને “પ્રસંગોપાત આવાજ એક મહ૬ જનને ગણાય ? એ પ્રશ્નના ઉંડાણમાં ઉતરી ઉત્તર લેતાં પરિચય કરાવું તે અસ્થાને નહિં ગણાય. એવી કેને જણાશે કે ગાંધીજી પિતાને કુલધર્મ તેમજ પિતાના કલ્પના હશે કે ભગવાન મહાવીર અને બુદ્ધ પછી સ્વીકારેલા ધર્મથી વૈષ્ણવ જણાવે છે, છતાં તે “જૈન” વર્તમાન કાળમાં અહિંસા ધર્મને પુનરૂદ્ધાર જૈનેતર છે એટલું જ નહિ, પરંતુ તેમના વિચાર અને આ- કુટુંબમાં જન્મ પામેલ એક નરવીરથી થશે ? આજ ચાર જોતાં પરમ જન છે એવું ઘણા સ્વીકારે છે. દેશના નવજીવનના મંત્રે અવ્યાહત નાદથી મહાત્મા - પરમ જન–મહદ્ જન કેણુ છે એ માટે એક
મોહનદાસ કરમચંદ ગાંધી ઉચ્ચારી રહ્યા છે અને સુંદર પદ શ્રીમદ્દ યશોવિજયજીએ રચ્યું છે – સમગ્ર આયાવર્તની નવ પ્રજા તે મંત્રને અપૂર્વ પરમ જિન-મહદ્ જેના
શ્રદ્ધા અને ભક્તિથી ઝીલી રહી છે. તે મંત્રનું રહસ્ય
માત્ર અહિંસા, સત્ય અને સંન્યાસ (યા સ્વાર્પણ) (રાગ ધનાથી.)
માં સંક્રાંત થાય છે. જો આમ્રફળને આપણે તે ફળની જન કહો કયું ? પરમ ગુરૂ ! જૈન કહે ક્યું હોવે? છાલથી જૂ ૬ કલ્પી શકીએ, જે આકાશને રંગબેગુરૂ ઉપદેશ વિના જન મુદ્રા, દર્શન જન વિગેરે-૫૦ રંગ વાદળાથી ભિન્ન સમજી શકીયે, જે વસ્તુને કહત કપાનિધિ સમજલ મીલે, કર્મ મેલ જે ધવે, પડછાયાથી વ્યતિરિક્ત ગ્રહણ કરી શકીએ તે એ
તે
જન',