________________
सर्ग १७ : श्लो० ४०-४१ ]
हीरसौभाग्यम्
७८९
બ્લેકાર્થ
તે વખતે ક૯પાંતકાળની જેમ ક્ષુબ્ધ બનેલા સમુદ્રમાં પિતાનાં વહાણે અને તેમાં રહેલા માણસને નાશ થતે જોઈને “અરે, મારાથી આ બધાંને નાશ થતે કેવી રીતે જેવાશે !' આ પ્રમાણે તે સર્વેનો નાશ થતો જોવા માટે અસમર્થ સાગરશ્રેષ્ઠિ, જેમ જલીડાના રસિકે વાવ–સરેવર આદિમાં ઝંપાપાત કરે તેમ સમુદ્રમાં ઝંપાપાત કરવા માટે તૈયાર થયે, તેટલામાં - ૩૯
कृष्टेव तद्भाग्यभरैस्तदाविर्भूयाभ्रमार्गेऽब्धिगभीररावा । पद्मावती वाचमिमामुवाच मा वत्स काषींरिह साहसं त्वम् ॥ ४०॥
तदा तस्मिन सागरव्यवहारिणः सागरमध्ये पतनसमये अनाणां मेघानां मागे वर्मनि अभ्र एव मार्गे गगनाध्वनि वा आविर्भूय प्रकटीभूत्वा पद्मावती पार्श्वनाथशासनाधिष्ठायिका यक्षिणी धरणेन्द्राग्रमहिषी वा अनयोरन्यतरा वा इमां वक्ष्यमाणां वाच वाणीमुवाच वदति स्म । किंभूता । अब्धिवन्जलधिधीरध्वनितमिव गभीरो गम्भीरो रावो ध्वनिर्यस्याः । उत्प्रेक्ष्यते-तद्भाग्यभरैः सागरव्यवहारिणा प्राचीनाचीर्णमहासुकृतसदोहै रिवाकृष्टो वा आकृ. ज्यानीतेवात्र । इमां काम् । हे वत्स हे पुत्र सागरमहेभ्य, इहागाधपयोधिमध्ये साहस झम्पालक्षणम् अतलस्पृक्जलमध्यनिपतनरूप सत्त्व मा कार्षीः। मा इति निषेधे । सर्वथा मा कुर्वीथाः । चिर जीव । 'मा कार्षीत्कोऽपि पापानि मा च भूत्कोऽपि दुःखितः' इति हेमाचार्यकृतयोगशास्त्रे ॥
લેકાર્થ
સાગરશ્રેષ્ઠિના પૂર્વકૃત પુણ્યથી આકર્ષાઈને આવી ન હોય તેમ શ્રી પાર્શ્વનાથની અધિષ્ઠા ધિકા દેવી પદ્માવતી આકાશમાં પ્રગટ થઈ, અને સાગર જેવા ગંભીર સ્વરે બોલીઃ “હે વત્સ, તું सास न ४२.' ।।४० ।।
मध्येऽम्बुधेरस्ति समस्तदुःखपाथोधिमन्थावनिभृत्प्रभावम् । निधानमम्भोनिधिमेखलाया इवान्तरे पार्श्वजिनेन्द्रबिम्बम् ॥४१॥
है वत्स, मध्येऽम्बुधः समुद्रसलिलान्तराले पार्श्वजिनेन्द्रस्य बिम्ब मूर्तिरस्ति विद्यते । किमिव । निधान मिव । यथा अम्भोनिधिमेखलायाः समुद्रः काञ्चीरूपो वृत्ताकारः परितो
