Heersaubhagya Mahakavyam Part 03

Author(s): Devvimal Gani, Sulochanashreeji
Publisher: Kantilal Chimanlal Shah

Page 374

सर्ग १७ : श्लो० १००-१०१]
हीरसौभाग्यम्
८२३
કરાવે, સૂર્યોદય થતાં જ અને સૂર્યાસ્ત થતાં સુધી આહાર કરે અને અશુદ્ધ આહારને ત્યાગ ન કરે – આ ૨૦ અસમાધિ સ્થાનકનું નિરાકરણ કરવાની ઈચ્છાથી જાણે અચર્ય. દેવે વિશસ્થાનક તપની આરાધના કરી ન હેય છે ૯
चक्रे पुनर्निर्विकृतीः सहस्र द्वे सूरिरद्वैतधृतिं दधानः । कि संमृति निर्विकृति विधातु हृषीकपति किमुत स्वकीयाम् ॥ १० ॥
सरिः पुनर्यथा चाम्लानि तथैव द्वे सहस्र सहस्रयोदयीमेतावता विंशतिशतीं दधिदुग्ध-पक्वान्न-तैल-गुड-घृतरूपषविकृतिपरित्यागरूपा निर्विकृतीस्तपोग्रहविशेषांश्चक्रे कृतवान् । किंलक्षणः । घृति रसनारसलाम्पटयपरित्यागमयीं संतोष दधानो बिभ्राणः । उत्प्रेक्ष्यते-संमृति संसार भूयो भूयो दोषोत्पादकत्वेन अनन्त जन्ममरणापचयकारणलक्षणा वि. कृतिर्विकारस्तद्रहिताम् । विरलामित्यर्थः । कर्तु विधातुमिव । उताथ वा स्वकीयां स्वात्मसंबन्धिनी हृषीकपक्तिमिन्द्रियश्रेणीम् । पञ्चाक्षोमित्यर्थः । निर्विकृति विकारविकलां स्पर्शन-रसन-घ्राण-नयन-श्रवणानामिन्द्रयाणां स्पर्श-प्रसर-गन्ध-रूप-शब्देषु प्रवृत्तिकरणलक्षणेषु तत्तद्यापारेषु मन्दीभवनान्निवृत्तिकारिकां कर्तुमिव वा ॥
શ્લેકાર્થ
પાંચ ઇન્દ્રિયનું દમન કરવા માટે અદ્વિતીય વૃતિને ધારણ કરતાં આચાર્ય દેવે વિગઈ એનાં ત્યાગપૂર્વક બે હજાર આયંબિલ કર્યા હતાં; તે જાણે આચાર્યદેવે સંસારને પણ નિર્વિકાર બનાવવા માટે કર્યા ન હોય ! ! ૧૦૦ છે
स एकदन्तिस्फुरदेकसिक्थमुखानि तीव्राणि तपांसि चक्रे । प्रभुः प्रणेतुं स्पृहयन्निवैकभवामनन्तामपि संमृति स्वाम् ॥ १०१ ॥
स मूरिरेकदन्तिरेकस्मिन्वारके पात्रे । यत्रानवच्छिन्नं पानीयान्नादिक पतेत्सा एकदतिरुच्यते । यस्मिश्चैकमेव सिक्थं भुज्यते नान्यत्तदेकसिक्थमेकदन्त्या स्फुरद्दीप्यमानम् । युक्तमित्यर्थः । एक सिक्थ तत्प्रमुखमाद्य येषु तादृशानि तीव्राणि अतिकठिनानि तपांसि चक्रे विनिर्मितवान् । उत्प्रेक्ष्यते--अनन्तां स्वभावपरिणामेन न विद्यते अन्तोऽवसानं यस्यास्तादृशीं स्वां स्वकीयां संसृति संसारमेक एव भवोऽवतारो यस्यास्यादृशीं प्रणेतु निर्मातु स्पृहयन्निव ॥