Book Title: Harit Kavyadi Nighantu
Author(s): Bhav Mishra, Shiv Sharma
Publisher: Khemraj Shrikrishnadas

View full book text
Previous | Next

Page 431
________________ हरीतक्यादिनिघण्टुः भा. टी.। (३८६) अथ भकुरः ( भाकुर)। भंकुरो मधुरः शीतो वृष्यः श्लेष्मकरो गुरुः । विष्टम्भजनकश्चापि रक्तपित्तहरः स्मृतः ॥ १०२ ॥ भाकुर मछली मधुर, शीतल, वृष्य, कफकारक, भारी, विष्टम्भजनक और रक्तपित्तनाशक है ॥ १०॥ अथ मोचिका (मोई) मोचिका वातहद्धल्या बृंहणी मधुरा गुरुः। पित्तहत्कफकृदुच्या वृष्या दीप्तानये हिता ॥१०३॥ मोचिका (मोई ) माली वातनाशक, बलदायक, पुष्टिकारक, मधुर, भारी, पिसनाशक, कलकारक, रुचि उत्पन्न करनेवाली, पृष्य और जिनकी अग्नि दीपन है उनके लिये हितकारी है। १०३ ॥ अथ पाठीनः (बुमारी, वोयाल )। पाठीनः श्लेष्मलो वल्यो निद्रालुः पिशिताशनः । दूषयेद्रुधिरं पित्तकुष्ठरोगं करोति च ॥ १०४ ॥ पाठीन (पठिना) मच्छो ककारक, बलदायक, निद्राजनक, मांसको बोडनेवाली, रुधिरको दूषित करनेवाली और पित्त तथा काढरोगकारक है। १०४॥ अथ शृंगी (सींगी)। शृंगी तु वातशमनी स्निग्धा श्लेष्मप्रकोपनी । रसे तिक्ता कषाया चलनी रुच्या स्मृता बुधैः१०५ श्रृंगी (सींगी) मछली-वातनाशक, स्निग्ध, पित्तको कुपित करनेगली, रसमें कहधी, कसैली, हलकी पौर रुचिकारक है ॥ १०५ ॥ Aho! Shrutgyanam

Loading...

Page Navigation
1 ... 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490