Gunsthanak Kramaroh Granth Vachna

Author(s): Vijaydharmsuri
Publisher: Mama Pol Jain Sangh Vadodara

Page 11

પ્રથમના ચાર ગુણસ્થાનકોમાં જ્ઞાનપર્યાય અને બાકીના છ ગુણસ્થાનકોમાં વર્તના પર્યાય હોય છે. તેથી જ પ્રથમના ચારમાં દ્રષ્ટિ ગુણ સ્થાનક કહ્યું છે.
જ્યારે ત્યાર પછીનામાં નિશ્ચયથી સમ્યગું દર્શન વાળા હોવાથી દ્રષ્ટિ પદ લખ્યું નથી,
અનાદિ કાળના પહેલા ગુણસ્થાનકમાં અનાદિનું મિથ્યાત્વ છે. ઊપશમવાળો સમ્યકત્વને વમીને પહેલે જતાં વચ્ચે બીજામાં આવે, ત્યાં ફક્ત છ આવાલિકાનો જ કાળ હોય છે. જેમાં ખાધેલા વમનથએલા દુધપાકના સ્વાદ જેવો યત્કિંચિત સમ્યકત્વનો આસ્વાદ હોય છે આવાત સિદ્ધાન્તકાર ની માન્યતા અનુસાર છે.
આ છ આવલિકા પૂર્ણ થતાં જ જીવ પહેલે ગુણસ્થાને જાય અને ત્યાર પછી તે સાદિમિથ્યા દ્રષ્ટિ ગણાય. અનાદિ મિથ્યાદ્રષ્ટિ મોહનીયનો ઊત્કૃષ્ટ સ્થિતિબંધ ૭૦ કોડાકોડીનો કરે, જયારે સાદિ મિથ્યાદ્રષ્ટિ. એટલે એકવાર પણ સભ્યત્વ પામ્યા પછી મિથ્યાત્વે ગએલો તે ઊત્કૃષ્ટથી પણ, અન્તઃ કોડાકોડીનો બંધ કરે તેથી વધારે નહિં.
પ્રથમ મિથ્યાત્વ ગુણ સ્થાનક :
મિથ્યાત્વ એટલે સત્યનું વિરોધિ પણું. શ્રી વીતરાગ દેવના વચન ઊપર યથાર્થ વિશ્વાસ (શ્રદ્ધા) ન રાખવો એટલે અંતરના સાચા ભાવ પૂર્વક પ્રભુના વચનની સદુહણા ન કરવી, તેમજ અનેકાન્તવાદના સિદ્ધાંતનો, અપલાપ (વિરોધ) કરવો તેનું નામ મિથ્યાત્વ. શંકા - જો તમે ઊપર કહયું તેમજ હોય તો પછી, તેવી (ભૂમિકા) અવસ્થા ને. ગુણસ્થાનક કેમ કહેવાય?
ઉત્તર – વ્યક્ત કે અવ્યકત મિથ્યાત્વ વાળો મિથ્યાત્વી પણ પદાર્થના કેટલાક (અનંતમાંથી)અક્ષરના અનંતમા ભાગરૂપ અતિઅલ્પ, પર્યાયોને અવિપરીત પણે ગ્રહણ કરી શકે છે. અને તે અલ્પગુણરુપ છે માટે. તથા જે સ્થાને પૂર્વે પ્રાપ્ત થયેલા ગુણથી કાંઈક વિશેષ ગુણ પ્રાપ્ત થાય છે તે સ્થાનને ગુણસ્થાનક કહ્યું છે, તે રીતે તથા અવ્યક્ત અવસ્થામાંથી વ્યક્ત અવસ્થા આવવી પણ ગુણ ગણાય