________________
ઉત્કૃષ્ટ કોટિનું ધર્મધ્યાન આવે તો તેનો દ્રવ્યથી દેશ વિરતિ છે પણ ભાવથી સર્વ વિરતિ ગુણ સ્થાનક સ્પર્યું છે. ભાવ સાધુ છે. ભાવ સાધુ પણું આવ્યા પછી તુર્ત ચારિત્ર ગ્રહણ કરે. જો તુર્ત ન કરે તો તે લાંબો સમય ટકે નહીં. ગતજન્મની આરાધના અને મોહની લઘુતાના કારણે ઈતર જન્મમાં પ્રવૃત્તિ ભલે ઓછી હશે તો પણ પરિણિતમાં ભાવથી તે ગુણસ્થાનક સ્પર્ધાંવિના રહેશે નહીં. વર્તમાનની સંમુર્ણિમક્રીયા (સમજણવગરની ક્રિયા) ભાવિમાંજો જ્ઞાન (ભાવ) લાવવાવાળી હશે તો તેને સમુર્ણિમ ક્રિયા ન કહેવાય. અને એટલેજ એને અનઅનુષ્ઠાન પણ ન કહેવાય. પહેલા તો અનઅનુષ્ઠાન હોય છે.
અનંતકાળથી કરેલી અવળી ક્રિયા અવળો વ્યાપાર અવળો ચાકડો એ એક બે ભવની કિયા થી સવળો નથી થતો આથી જ જે ત્રણ અનુષ્ઠાન હેય કહ્યા છે તે સાપેક્ષ ભાવે કહ્યા છે. બાકી પ્રથમ ઉપાદેય પણે પણ છે. આમ તો બધા અનુષ્ઠાનો હેય છે.ઉપાદાન અને ઔષધ યોગ્ય હોય તો અજવાળા પ્રગટે જ. એકવાર જીવ આર્યસંસ્કૃતીના કોઈપણ આસ્તિક ધર્મ દર્શનમાં આવી જાય. પછી તે હિંસા જુઠ ચોરીઆદિને પાપ સમજશે. જીવાદિ તત્વોને ઉડાણથી ભલે નહીં સમજીશકે, પણ એ ધર્મમાં એકવાર આવેલો હોવાથી કોઈવાર પણ શુદ્ધ ધર્મને પામશે. સીધો જૈન દર્શન ને જ પામવો જોઈએ એવું નથી.
શુભ પ્રવૃત્તિ વહેલી મોડી શુભ પરિણતિને ખેંચી લાવે છે. વિષાનુષ્ઠાન અને ગરલાનુષ્ઠાન પણ છે તો ધર્માનુષ્ઠાન જ. તેમાંથી વિષ અને ગરલ તત્વને દુર કરવાં જ પરંતુ અનુષ્ઠાન ન છોડવું.
નિસર્ગ સમ્યગ્ દર્શન વાળા જીવ મોટે ભાગે તો, ક્ષપિતકર્માંશી જીવ હોય છે. અને અનાદિ પારિણામિક ભાવો થી બીજા જીવોની અપેક્ષાએ, મોહનીય કર્મની વધુ સ્થિતિ કે તીવ્ર રસ ન બંધાય. મોહનીયની લધુતા વિના તેની શક્યતા નથી. પત્થર ઘડનાર વડે ઘડાઈને પણ ગોળથાય અને પુરના પાણી ના પ્રવાહ વડે અથડાઈ ઘસડાઈ ને કુદરતી રીતે પણ કાળક્રમે ગોળ થાય છે. સંસારમાં મોટા ભાગના જીવો ગુણિત કર્માશી જોવા મળે છે.
વ્યવહારથી કોઈ જીવવિશેષ ને દેશવિરતિ ન હોય પણ તે ક્ષપિતકર્માંશી હોય. મોહનીયની લઘુતાના કારણે નિસર્ગ કરતાં અધિગમ સમ્યગદર્શન વાળા જીવો અસંખ્યાત હોય છે. ગૃહીલિંગ કે અન્યલિંગ કરતા, સ્વલિંગે મોક્ષે જનારા
૫૬
