Gunsthanak Kramaroh Granth Vachna

Author(s): Vijaydharmsuri
Publisher: Mama Pol Jain Sangh Vadodara

Page 79

આધીનતાના કારણે આર્તવાળું પલ્લું નમી જાય છે. જો આર્તની મુખ્યતાન હોય તો તેને, પ્રમત્તગુણસ્થાનક કહેવાય નહિં. છઠ્ઠામાં સ્વગુણની રમણતા હોવી જરૂરી છે અને તે રમણતા હોવા છતાંય, તેમાં સ્થિરતા હોવી જોઈએ તે નથી રહેતી. જેમ કોઈ વ્યક્તિ ને સુખની સાધન સામગ્રીની ઘણી સારી અનુકુળતા હોવા છતાંય મોઢા ઉપર આનંદજ ન દેખાય જ્યારે જુઓ ત્યારે સોગીયુંજ મોટું દેખાય. કલિકાલ સર્વશ્રી હેમચંદ્ર સૂરિજી એ શ્રી વીતરાગ સ્તોત્ર(૧૬) પ્રકાશમાં ક્યું છે કે હે પ્રભુ આપની અભૂત અને મંગળમય પ્રતિમાના દર્શન કરતાં અંતરમાં આનંદની છોળો ઉછળવી જોઈએ. જાણે મોક્ષની સંપત્તિ મને અહિંજ પ્રાપ્ત થઈ ગઈ છે. પરંતું ક્ષણવારમાંતો રાગાદિના એવા પ્રબળ નિમિત્તોથી અત્યંતરાગના પરિણામો જાગી જાય છે ફરી પાછો તેમાં મુર્શિત થઈ જાઉં છું.
त्वन्मताडमृत पानोत्था इतः शमरसोर्मयः इतश्चाडनादिसंस्कार મૂઈિતોમૂઈય ત્યતં વગેરે ચાર પ્રકારની દશા જીવને હોય છે, (૧) નિદ્રા (૨) સ્વપ્ન, (૩) જાગર, (૪) ઉજાગર. મિથ્યાત્વે નિદ્રા દિશા સમ્યકત્વે સ્વપ્ના દશા. ૬-૭ મા માં જાગર દશા. જેમાં ઝોકા વારંવાર આવી જાય છે. અને ૮ માંથી ઉજાગર દશાની તૈયારી શરૂ થઈ જાય અને ૧૨મે સંપૂર્ણ ઉજાગર દશા અનુભવે. છઠ્ઠા ગુણસ્થાનકમાં જો વચ્ચે વચ્ચે ૭મું ન આવે તો, એકલું છઠ્ઠું દેશે ઉણા પૂર્વક્રોડ વર્ષ સુધી ટકી ન શકે. છઠ્ઠા અને સાતમાના કાળમાં મોટોભાગ-૧૫આની થી વધુ છટ્ટાનો હોવાથી, આર્ત ધ્યાનની મુખ્યતા બતાવી છે. છટ્ટામાં ક્યારેક રૌદ્ર ધ્યાન પણ આવે છે જ્યારે સંજવલન અનન્તાનુ બંધીનો ઉદય થાય ત્યારે એ અત્તર મુહૂર્ત સુધીથી વધારે ટકે નહિં તો પણ તેટલા સમય પુરતું રૌદ્ર ધ્યાન ગણાય.
પ્રશ્ન : નિરતિચાર ચારિત્રિને પ્રમત્ત કહેવો કે અપ્રમત્ત?
93