Gunsthanak Kramaroh Granth Vachna

Author(s): Vijaydharmsuri
Publisher: Mama Pol Jain Sangh Vadodara

Page 37

સ્પર્શે ત્યારે, ઈદે કિંચિત્ આ કંઈક છે એમ સમજાય. વસ્તુ અને ઈન્દ્રિયોનો સ્પર્શ રૂપ વ્યંજનાવગ્રહ થવા, પછી ૧ સમયનો અર્થાવગ્રહ થાય. ત્યાર પછી ઈહા અને ત્યાર બાદ અપાય થાય. એક અક્ષરને બોલતા અસંખ્યાતા સમય બીજો અક્ષર બોલતા પહેલા અને બીજા વચ્ચે પણ અસંખ્યાતા સમય પસાર થઈ જાય. પ્રાપ્યકારી ઈન્દ્રિયને પ્રથમ અસંખ્યાતા સમયનો વ્યંજનાવગ્રહ થાય, ત્યાર પછી ૧ સમયનો અર્થાવગ્રહ થાય. અને ત્યાર પછી ઈહા (વિચારણા) (અનેક પ્રકારના વિકલ્પવાળી હોય. અને ત્યાર પછી અપાય (નિર્ણય) થાય કે આ વસ્તુ આ છે અપાય થયા પછી પૂર્ણ અપાય(શેનો સ્પર્શ) એ શેનું બનેલું.) કરવા માટે ફરી અવગ્રહને ઈહા ચાલ્યા કરે. જ્યાં સુધી તે વસ્તુના વિષયમાં પુરેપુરી તૃપ્તિ ન થાય, અથવા બુદ્ધિની મર્યાદા હોય ત્યાં સુધી અપાય ચાલે. મિશ્ર ગુણસ્થાનકમાં સાકારોપયોગ છે. પણ તે અર્થાવગ્રહ નથી તેમ અજ્ઞાન પણ નથી. કોઈ વાતનો નિર્ણય નથી, એકલું સમ્યગ દર્શન પણ નથી તેમજ એકલું મિથ્યાદર્શનપણ નથી, વચલી પરિસ્થિતિ છે. તેથી મિશ્ર કહ્યું. અહીં આયુ નો બંધ નથી કારણ નરક તિર્યંચ ગતિનો બંધ સમ્યગદ્રષ્ટિ ન કરે. મિથ્યાત્વિને ચારેય ગતિનો બંધ છે, જ્યાં સમ્યમ્ મિથ્યા બન્ને નું મિશ્રણ હોય ત્યાં કઈ ગતિનો બંધ થાય. અર્થાત્ એકેય ન થાય. ત્રીજું મિશ્ર ગુણ સ્થાનક ચડતા પડતા બન્ને સમયમાં હોય છે. અનાદિ મિથ્યાત્વિ સીધેસીધો પહેલેથી જ ત્રીજે આવી શકે નહીં, જેણે એક વખત પણ સમ્યગદર્શન પ્રાપ્ત કર્યું હોય, તેજ પહેલેથી ત્રીજે સીધો જઈ શકે. કારણ કે તેને જ્યારે તે પહેલે વર્તતો હોય ત્યારે ત્રણેય પ્રકારનાપુંજ સત્તામાં હોય છે. (મિથ્યા મિશ્રને સમ્યફ) ત્રિજા ગુણસ્થાનક નો સમય અન્તર્મુહૂર્તનો છે. સમ્યગ અને મિથ્યા બન્ને ભાવોનું મીશ્રણ તે જ મિશ્ર ગુણસ્થાનક જેમ દહીઅને સાકરબન્ને મળી શીખંડ થાય ખાટા અને મધુર રસનું મિશ્રણ થાય. ત્યારે ખટમિઠો ત્રીજો સ્વતંત્ર રસ બને પરંતુ તેનો અર્થ એવો ન કરવો