________________
ગણિત કોયડા (૧૩૪)
બ્રહ્મભોજનનો હિસાબ રઘુ પટેલે એક વખત બ્રહ્મભોજન આપ્યું. તેમાં ૨૫ નાગ૨, ૨૦ ઔદિચ્ચ, ૧૮ શ્રીમાળી ને ૧૨ મેવાડા બ્રાહ્મણ આવ્યા. હવે તે કોઈ કોઈની સાથે જમે નહિ, એટલે દરેકે જુદો પંઠો લગાવ્યો, ભગા પટેલે પોતાના મોદી ચુનીલાલ શેઠને જણાવી દીધું હતું કે ચારે પઠાને તેમણે સીધું પૂરું પાડવું. બધા બ્રાહ્મણો જમી રહ્યા ત્યારે ચુનીલાલ શેઠને ત્યાંથી રૂપિયા ૯૫-૦-૦નો સામાન ખરીદાયો. પણ રઘુ પટેલને દરેક પંઠા દીઠ કેટલું ખર્ચ થયું તે જાણવું હતું. એટલે તેમણે ચારે પંઠાવાળાને બોલાવીને પૂછયું કે, તમે દરેક કેટકેટલું સીધું લાવ્યા ? બ્રાહ્મણોએ કહ્યું: ‘અમે બીજો કંઈ હિસાબ રાખ્યો નથી, પણ ૫ નાગરોએ ૪ ઔદિચ્ય જેટલું સીધું વાપર્યું છે, અને ૧૨ ઔદિચ્યોએ ૯ શ્રીમાળી જેટલું સીધું વાપર્યું છે, જ્યારે ૬ શ્રીમાળીઓએ ૮ મેવાડા જેટલું વાપર્યું છે.” એ પરથી રઘુ પટેલે બરાબર હિસાબ મેળવ્યો. તમે કહી શકશો કે બ્રાહ્મણના દરેક પંઠા દીઠ કેટલું ખર્ચ આવ્યું હશે?
(૧૩૫) ચલણી સિક્કાનો કોયડો નવ આંકડાનો ઉપયોગ કરતા રૂપિયા તથા પૈસામાં લખી શકાય તેવી મોટામાં મોટી રકમ રૂ. ૯૮૭૬૫૪૩૨–૧ પૈસો છે. બરાબર આ જ રીતે આંકડાનો ઉપયોગ કરતાં રૂપિયા તથા પૈસામાં નાનામાં નાની કઈ રકમ લખી શકાય ?
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
