________________
૧૦૨
ગતિ કેયડા હવે સરખા પૈસાનો માલ લે તો નીચે પ્રમાણે આવે? ૪૫ પૈસા
૪૫૦ ગ્રામ ખાંડ ૪૫ પૈસા
પ૨ાગ્રામ ગોળ, ૯૦ પૈસા
૧૦૧૨ ગ્રામ માલા આ રીતે ૯૦ પૈસામાં ૧૨ ગ્રામ માલ વધારે આવે. પણ અહીં ૧૦૦ ગ્રામ માલ વધારે આવ્યો છે, એટલે તેણે ૯૦ ૪ ૮ = ૭૨૦ પૈસાનો માલ ખરીદ્યો હશે. ૭૨૦ પૈસા = રૂ. ૭-૨૦ પૈસા.
(૧૩૪)
દેખીતો આ હિસાબ અટપટો લાગે છે, પણ ક્રમશઃ વિચાર કરીએ તો તેનો ઉકેલ સહેલો છે. પ નાગ૨ ૪ ઔદિચ્ય જેટલું સીધું વાપરે છે. એટલે ૨પ નાગર ૨૦ ઔદિચ્ય જેટલું સીધું વાપરે છે. આનો અર્થ એ થયો કે જેટલું ખર્ચ નાગરના પંઠાનું આવ્યું, તેટલું ખર્ચ ઔદિચ્યના પઠાનું આવ્યું.
હવે ૧૨ ઔદિચ્ય અને ૯ શ્રીમાળીનાં સીધાંનું પ્રમાણ સરખું છે, એટલે ૧૮ શ્રીમાળીના પંઠાનું ખર્ચ ૨૪ ઔદિચ્ય જેટલું આવે. આનો અર્થ એ થયો કે નાગર અને ઔદિચ્યના પા કરતાં શ્રીમાળીના પઠાનું ખર્ચ ૨૦ ટકા વધારે આવ્યું ૨૦નો પાંચમો ભાગ ૪ છે, એટલે ૪નો વધારો ૨૦ ટકા સૂચવે છે.
હવે ૬ શ્રીમાળી અને ૮ મેવાડાનું ખર્ચ સરખું આવે છે. પરંતુ અહીં ૧૨ મેવાડા જમવા આવ્યા છે, એટલે તેમના પઠાનું ખર્ચ ૯ શ્રીમાળી જેટલું થયું. શ્રીમાળીના પઠામાં ૧૮ શ્રીમાળી હતા, એટલે એ પઠાનું જે ખર્ચ આવ્યું તેના કરતાં મેવાડાના પઠાનું ખર્ચ અધું આવ્યું.
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
