________________
(૨) મસ્તિકાય (૩) અધમસ્તિકાય (૪) આકાશાસ્તિકાય (૫) પગલાસ્તિકાય (૬) કાળ- (આ અંગે સરળ શૈલીમાં પ્રાથમિક માહિતી જોઈતી હોય તો જિજ્ઞાસુએ મારા વડે લખાયેલ “સરળ નવતત્ત્વ' વાંચી જવું.) આધુનિક વિજ્ઞાને આમાંથી પગલ, કાળ, આકાશનો સ્વીકાર કરેલ છે, તથા ધમસ્તિકાયનો “ઇથર”ના નામથી સ્વીકાર કરેલ છે. જીવને પણ કંઇક અંશે સ્વીકારે છે.
આ છમાં મુખ્ય જીવ છે, જે આપણે ખુદ છીએ. જીવનો જ્ઞાનગુણ છે, જે આપણામાં છે. તે સિવાયના તમામ પદાર્થો અજીવ સ્વરૂપ છે, તેઓમાં જ્ઞાનગુણ નથી કર્મ પુદ્ગલોનો સમાવેશ પુદ્ગલ દ્રવ્યમાં થાય છે. જીવ, પુદ્ગલ, કર્થ વગેરે વિષે પ્રાથમિક માહિતી જોઈતી હોય તો મારા વડે સરળ શૈલીમાં લખાયેલ જીવવિચાર, સરળ નવતત્ત્વ, દંડક પ્રકરણ, કર્મનું વિજ્ઞાન, ખરેખર આત્મા છે? આટલાં પુસ્તકોનો અભ્યાસ જિજ્ઞાસુએ કરવો. તે અભ્યાસ કર્યા પછી તેના સ્વરૂપનું વર્ણન કરનારા સર્વજ્ઞ તીર્થકર પ્રત્યે વિશ્વાસ ઊભો થશે. કોઈ પણ લેબોરેટરી વિના, કોઈ પણ સંશોધન વિના, કોઈ પણ વૈજ્ઞાનિક સાધનોનો ઉપયોગ કર્યા વિના, કોઈ પણ જાતના પ્રયોગો કે અબજો રૂડના ખર્ચ કર્યા વિના તીર્થકર ભગવંતોએ આ બધા પદાર્થોનું, તેના ગુણધર્માનું તથા તેને લગતી અનેક બાબતોનું વર્ણન શી રીતે કર્યું? તે પરથી પણ સ્પષ્ટ થાય તેમ છે કે તેઓ સર્વજ્ઞ- સર્વદર્શી બન્યા હતા. આજના વિજ્ઞાનને એક શોધ કરવા પાછળ વર્ષોના વર્ષો સંશોધન કરવું પડે છે, પ્રયોગો કરવા પડે છે, અનેક માનવબુદ્ધિને કામે લગાડવી પડે છે, અનેક સાધનોની જરૂર પડે છે અને લાખો અબજો રૂના ખર્ચ કરવા પડે છે.
૯ )
