________________
(૧૩૩) હીલે નરભાવ હારી જાય છે. રાજ્ય સુખ ભોગવતાં કનાજરાજને પાણીના પ્રવાહની માફક વર્ષો કેવી રીતે પસાર થયાં એ પણ જણાયું નહીં. પૂર્વની ઘટના પછી વર્ષ પછી વર્ષ એમ કેટલોક સમય પસાર થઈ ગયા. એક દિવસે કનોજમાં ગાયન કરનારાઓનું ટોળું આવ્યું. રાજાની આગળ એમણે પિતાની સંગીત કળા પ્રગટ કરવાની અરજ કરવાથી રાજાની આગળ એમણે સંગીત કર્યું. એ સંગીતના વૃદમાં કેટલાક પુરૂ તેમજ કેટલીક સ્ત્રીઓ હતી. એમણે પિતાના મીઠા સ્વરથી રાજાને રંજન કરવા માંડ્યો. એ વૃદમાં એક નવીન વનમાં પ્રવેશ મહોત્સવ કરતી અને કામદેવના ઉપાસકેને આકર્ષણ કરતી એવી એક મૃગ લોચના, ચંદ્રમુખી, કિન્નર સમાન ગાન કરવામાં મધુરતાવાળી વિદુષી બાળા હતી. એણે રાજાનું ચિત્ત વિહવળ કર્યું. એ મનહર બાળાને જોઈ રાજા એની લાવણ્યતમાં ડુબી ગયે. એને જોતાંજ ગોદાવરીના તીરે ભગવેલી દેવબાળા-બંતરી યાદ આવી. “આહ ! શું એનું અભિનવ લાવય? કેવું ભેગને એગ્ય એનું વન! એના અધરમાંથી તે અમૃતનાં ઝરણું કરી રહ્યાન હેાય? એ ચંદ્રવદનમાં દાડમની કળી સમી દંત પંક્તિ ગજરાજના સમી એની મંદ મંદ ગજગતિ, બંધન રહિત હોવાથી એની પીઠ ઉપર મંદમંદ વાયુથી ફરકી રહેલે શ્યામસુંદર કેશ કલાપ એ બધાં અદ્ભુત હતાં. બાળાના રૂપનું રાજાએ નિર્લજ થઈને વર્ણન કરવા માંડયું; એનાં વિવેક ચક્ષુ ઉપર કામદેવનાં તેફાન છવાઈ ગયાં હતાં. બાળાના દર્શન માત્રથી એના હૈયામાં મદનના ઘા તીવ્ર પણ
