________________
प्राकृत-१ : प्रतिप्रामृत -१
૧૭
મંડળ અર્થાત્ પ્રથમ મંડળને વર્જિને (શેષ ૧૮૩ મંડળના) ૧૮૩ અહોરાત્રમાં (પ્રત્યેક અહોરાત્રિમાં લ મુહૂર્ત એટલે ૧૮૩ × ૨ = ૩૬૬ એકસઠાંશ() મુહૂર્ત અર્થાત્ ઃ મુહૂર્ત પ્રમાણ દિવસ ક્ષેત્રની હાનિ અને રાત્રિ ક્ષેત્રની વૃદ્ધિ કરે છે અને ત્યારે આખા વરસની સૌથી મોટી, લાંબામાં લાંબી ૧૮ મુહૂર્તની રાત્રિ અને ટૂંકામાં ટૂંકો ૧૨ મુહૂર્તનો દિવસ હોય છે.
આ રીતે પ્રથમ છ માસ થાય છે. અહીં સર્વ બાહ્ય મંડળ ઉપર સૂર્યનું પરિભ્રમણ પૂર્ણ થતાં વર્ષના प्रथम छ मासनो (दृक्षिशायननो) अंत थाय छे.
१५ से पविसमा सूरिए दोच्चं छम्मासं अयमाणे पढमंसि अहोरत्तंसि बाहिराणंतरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ । ता जया णं सूरिए बाहिराणंतरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ तया णं अट्ठारसमुहुत्ता राई भवइ दोहिं एगट्टिभागमुहुत्तेहिं ऊणा, दुवालसमुहुत्ते दिवसे भवइ दोहिं एगट्टिभागमुहुत्तेहिं अहिए ।
भावार्थ :- સર્વ બાહ્ય મંડળ(૧૮૪મા મંડળ)થી અંદર પ્રવેશતો, બીજા છ માસનો અને નવા અયન (ઉત્તરાયણ)નો પ્રારંભ કરતો સૂર્ય, પ્રથમ અહોરાત્રિમાં બાહ્યાનંતર અર્થાત્ બીજા બાહ્ય (૧૮૩મા) મંડળ ઉપર પરિભ્રમણ કરે છે. સૂર્ય જ્યારે બાહ્માનંત૨(૧૮૩મા) મંડળ ઉપર પરિભ્રમણ કરતો હોય ત્યારે બે એકસઠાંશ(ૐ) મુહૂર્ત ન્યૂન ૧૮ મુહૂર્તની અર્થાત્ સત્તર પૂર્ણાંક ઓગણસાઠ એકસઠાંશ(૧૭ ૯) મુહૂર્તની રાત્રિ અને બે એકસઠાંશ(૬) મુહૂર્ત અધિક ૧૨ મુહૂર્ત (૧૨ મુહૂર્ત)નો દિવસ હોય છે.
१६ से पविसमाणे सूरिए दोच्चंसि अहोरत्तंसि बाहिरं तच्चं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ, ता जया णं सूरिए बाहिरं तच्चं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ तया णं अट्ठारसमुहुत्ता राई भवइ चउहिं एगट्टिभागमुहुत्तेहिं ऊणा, दुवालसमुहुत्ते दिवसे भवइ चउहिं एगट्टिभागमुहुत्तेहिं अहिए ।
ભાવાર્થ :- બીજા બાહ્ય મંડળથી અંદર પ્રવેશતો સૂર્ય બીજા અહોરાત્રમાં ત્રીજા બાહ્ય મંડળ(૧૮૨મા મંડળ) ઉપર પરિભ્રમણ કરે છે. સૂર્ય જ્યારે ત્રીજા બાહ્ય મંડળ ઉપર પરિભ્રમણ કરતો હોય ત્યારે ચાર એકસઠાંશ (૪) મુહૂર્ત ન્યૂન ૧૮ મુહૂર્તની અર્થાત્ ૧૭ મુહૂર્તની રાત્રિ અને મુહૂર્ત અધિક ૧૨ મુહૂર્તનો અર્થાત્ ૧૨ મુહૂર્તનો દિવસ હોય છે.
१७ एवं खलु वाएणं पविसमाणे सूरिए तयाणंतराओ मंडलाओ तयाणंतरं मंडल संकममाणे- संकममाणे दो-दो एगट्टिभागमुहुत्ते एगमेगे मंडले रयणिखेत्तस्स णिवुड्ढेमाणे- णिवुड्ढेमाणे दिवसखेत्तस्स अभिवुड्डेमाणे- अभिवुड्डेमाणे सव्वब्भंतरं मंडल उवसंकमित्ता चारं चरइ,
ताजा णं सूरिए सव्वबाहिराओ मंडलाओ सव्वब्भतरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ, तया णं सव्वबाहिरं मंडलं पणिहाय एगेणं तेसीएणं राइंदियसएणं तिण्णिछावट्टे एगट्ठिभागमुहुत्ते सए रयणिखेत्तस्स णिवुड्डित्ता दिवसखेत्तस्स अभिवुड्ढित्ता चारं चरइ, तया णं उत्तमकट्ठपत्ते उक्कोसए अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ, जहणिया दुवालसमुहुत्ता राई भवइ ।
