________________
શ્રી ચંદ્ર-સૂર્ય પ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર
६ से पविसमाणे सूरिए दोच्चं छम्मासं अयमाणे पढमंसि अहोरत्तंसि उत्तराए अंतराए भागाए तस्सादिपएसाए बाहिराणंतरं दाहिणं अद्धमंडलसंठिनं उवसंकमित्ता चारं चरइ ।
२४
ताजा णं सूरि बाहिराणंतरं दाहिणअद्धमंडलसंठिनं उवसंकमित्ता चारं चरइ तया णं अट्ठारसमुहुत्ता राई भवइ दोहिं एगट्टिभागमुहुत्तेहिं ऊणा, दुवालसमुहुत्ते दिवसे भवइ दोहिं एगट्टिभागमुहुत्तेहिं अहिए ।
ભાવાર્થ :- સર્વબાહ્ય મંડળમાંથી અંદર પ્રવેશતો, બીજા છ માસ અને બીજા અયન(ઉત્તરાયણ)નો પ્રારંભ કરતો સૂર્ય અયનના પ્રથમ અહોરાત્રમાં ઉત્તર દિશાવર્તી અંતિમ મંડળના ૨ યોજનના અંતર વિભાગને (ક્ષેત્રને) પાર કરીને બાહ્યાનંતર(બીજા બાહ્ય–૧૮૩મા) મંડળના આદિ પ્રદેશોને પ્રાપ્ત કરીને દક્ષિણ દિશાવર્તી બીજા બાહ્ય અર્ધમંડળ ઉપર પરિભ્રમણ કરે છે.
સૂર્ય જ્યારે બાહ્યાનંતર(બીજા બાહ્ય) દક્ષિણ દિશાવર્તી અર્ધમંડળ ઉપર પરિભ્રમણ કરતો હોય ત્યારે મુહૂર્ત ન્યૂન ૧૮ મુહૂર્તની (૧૭ ૧૯ મુહૂર્તની) રાત્રિ અને ૢ અધિક ૧૨ મુહૂર્તનો (૧૨ મુહૂર્તનો) દિવસ હોય છે.
७ से पविसमाणे सूरिए दोच्चंसि अहोरत्तंसि दाहिणाए अंतराए भागाए तस्सादिपएसाए बाहिरंतरं तच्चं उत्तरं अद्धमंडलसंठिइं उवसंकमित्ता चारं चरइ।
ता जया णं सूरिए बाहिरं तच्चं उत्तरं अद्धमंडलसंठि उवसंकमित्ता चारं चरइ तया णं अट्ठारसमुहुत्ता राई भवइ चउहिँ एगट्टिभागमुहुत्तेहिं ऊणा, दुवालसमुहुत्ते दिवसे भवइ चउहिं एगट्टिभागमुहुत्तेहिं अहिए ।
ભાવાર્થ :- બીજા અર્ધ બાહ્ય મંડળથી અંદર પ્રવેશતો સૂર્ય દક્ષિણ દિશાવર્તી બીજા બાહ્ય મંડળના ૨ ૪૮ યોજન વિભાગના અંતરને પાર કરીને ત્રીજા મંડળના આદિ પ્રદેશો(ક્ષેત્રને) પ્રાપ્ત કરીને બીજી અહોરાત્રિમાં ઉત્તર દિશાવર્તી ત્રીજા બાહ્ય અર્ધમંડળ ઉપર પરિભ્રમણ કરે છે.
૬૧
સૂર્ય જ્યારે ત્રીજા બાહ્ય અર્ધમંડળ(૧૮૨મા અર્ધમંડળ ઉપર પરિભ્રમણ કરતો હોય ત્યારે મુહૂર્ત ન્યૂન ૧૮ મુહૂર્ત(૧૭ ૫) ની રાત્રિ અને મુહૂર્ત અધિક ૧૨ મુહૂર્ત(૧૨ મુહૂર્ત)નો દિવસ હોય છે. ८ एवं खलु एएणं उवाएणं पविसमाणे सूरिए तयाणंतराओ मंडलाओ तयाणंतरमंडलस्स तंसि-तंसि देसंसि तं तं अद्धमंडलसंठिई संकममाणे- संकममाणे उत्तराए अंतराए भागाए तस्सादिपएसाए सव्वब्भंतरं दाहिणं अद्धमंडलसंठिइं उवसंकमित्ता चारं चरइ ।
ता जया णं सूरिए सव्वब्भंतरं दाहिणं अद्धमंडलसंठिई उवसंकमित्ता चारं चरइ तया णं उत्तमकट्ठपत्ते उक्कोसए अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ, जहणिया दुवालसमुहुत्ता राई भवइ ।
