________________
વેપાર... વેપારીઃણ... અને “ચીજ-વસ્તુ ઓની લેવડદેવડ
આજના આર્થિક ઉદારીકરણના જમાનામાં જરૂર છે આ ચીજ-વસ્તુઓની યાદી તરફ નજર નાખવાની. ધંધાનું ક્ષેત્ર
કોનો ભોગ લેવામાં આવે છે દૂધ, માંસ, ચામડું
પ્રાણીઓ ભણતર
વિદ્યાર્થીઓ મેડિકલ, દવા, હોસ્પિટલ
દરદી સંરક્ષણ સાધનો (ડિફેન્સ)
દરેક નાગરિકો બહુ દૂરના સમયમાં નહીં, પણ ફક્ત ચાલીસ-પચાસ વર્ષ પહેલાંના સમયમાં નજર નાખીએ તો જણાશે કે કોષ્ટકમાં આપેલાં દરેક ક્ષેત્રમાં વેપારની માત્રા નામ પૂરતી હતી. જરૂરિયાત મુજબ લેવડ-દેવડ થતી હતી, પરંતુ હવે આપણે પાક્કા વેપારી બની ગયા છે. જીવનની દરેક બાબતોને ચીજ-વસ્તુઓનું લેબલ મારીને એમને માર્કેટમાં વેચીએ છીએ.
શું મેળવીએ છીએ... અને શું ગુમાવીએ છીએ... એની ખબર નથી મોટરકાર કે મોબાઈલ ફોનની આપણી માગ વધે તો નવાં નવાં મશીન નાખીને એનું ઉત્પાદન ઝડપથી અને અનેકગણું કરી શકાય. જૂના પ્રકારનાં મશીનોને ફેંકી દેવામાં આવે. જાહેરાતો આપીને આપણને જરૂર ન હોય તો પણ આ વસ્તુઓની માગ (Demand) વધારી શકાય. આ રીત હિતાવહ તો નથી, પણ ચલાવી લેવામાં આવે, કારણ કે આમાં કોઈ જીવના જીવન-મૃત્યુનો સવાલ નથી, પરંતુ બીજી દરેક વસ્તુઓની જેમ વધારેમાં વધારે જાહેરાતોથી ડેરી વસ્તુઓની માગ વધી રહી છે એ પ્રાણીઓ માટે નર્ક સમાન થઈ રહ્યું છે. ભારત દેશમાં દૂધને વેચવા માટે જાહેરાતો આપવામાં આવશે એવી કલ્પના પણ કોઈએ થોડાં વર્ષ પહેલાં નહીં કરી હોય.
જો કે આજના સમયમાં આપણે એક વાત ભૂલી જઈએ છીએ કે જેવું વાવીએ તેવું લણીએ. જ્યારે મોટી મોટી કંપનીઓ કોઈ પણ ધંધામાં દાખલ થાય છે ત્યારે નફાનો વધારો' એ મંત્ર બની જાય છે. વેપારમાં શોષણ કરતી વ્યક્તિ માણસ કે પ્રાણીમાં ફરક કરતી નથી.
કોઈ પણ ક્ષેત્રના વિકાસ સામે વાંધો નથી, પરંતુ જે પ્રવૃત્તિઓ માણસ કે પ્રાણીઓના જીવન માટે અતિ મહત્ત્વની હોય એનું વેપારીકચ્છ કરવું કેટલું
યોગ્ય છે એ આપણે દરેકે વિચારવું રહ્યું.
09
