________________
*
*
વિકાસ (?)ના દર... આ વિકાસ છે કે વિનાશl? * દૂધનું ઉત્પાદન- દુનિયામાં સૌથી વધુ દૂધ ઉત્પાદન. વિશ્વનું ૧૬% દૂધ ઉત્પાદન ભારતમાં થાય છે. ભારતનો વાર્ષિક વૃદ્ધિ દર ૩.૫૦% છે, જ્યારે દુનિયાના દેશોમાં વૃદ્ધિ દર સરેરાશ ૧.૫૦% છે. * દૂધની નિકાસ- વાર્ષિક વૃદ્ધિ દર ૧૬% છે, જ્યારે દુનિયાના દેશોમાં સરેરાશ ૬% છે. દૂધના વૃદ્ધિ દરની અસર માંસ અને ચામડાં પર * પ્રાણીઓની કતલની સંખ્યામાં ભારત દુનિયામાં ત્રીજા ક્રમે છે. * માંસ ઉત્પાદનમાં ભારત દુનિયામાં પાંચમા ક્રમે છે. * પ્રાણીઓના માંસની નિકાસ- છેલ્લાં દસ વર્ષમાં વાર્ષિક વૃદ્ધિ દર ૧૫% * ૨૦૧૨-૧૩ના વર્ષમાં ભેંસના માંસની નિકાસમાં ભારત એક નંબર છે અને સમગ્ર વિશ્વની નિકાસમાં એનો હિસ્સો ૫૦% છે. ભેંસના માંસનું ઉત્પાદન ૨૦૧૦ અને ૨૦૧૩ના સમયગાળામાં ૧૦૦% વધ્યું. * ચામડાંના ઉત્પાદનમાં ભારત વિશ્વમાં બીજા ક્રમે છે. વાર્ષિક વૃદ્ધિ દર ૧૨% છે. દુનિયાનાં ૧૦% ચામડાંનું ઉત્પાદન ભારતમાં થાય છે. ઉપરોક્ત નિકાસના આંકડામાં લાખો પ્રાણીની બાંગ્લાદેશમાં ગેરકાયદે થતી નિકાસ સામેલ નથી. ઓલ ઈન્ડિયા મીટ અને પ્રાણીઓના નિકાસ સંગઠનના પ્રમુખ રશીદ કાદિમીના જણાવ્યા
પ્રમાણે માંસની નિકાસ કરતાં પણ ગેરકાયદે પ્રાણીઓની નિકાસ વધારે છે એ અટકાવવાની જરૂર છે. એમના જણાવ્યા પ્રમાણે ભારતમાંથી રૂપિયા ૩૦,000 કરોડ (5 Billion)-i uugilərdil 12514€ નિકાસ બાંગ્લાદેશ, પાકિસ્તાન અને નેપાળમાં થાય છે. (નોંધ- આપણને આ ગેરકાયદે
નિકાસનો રૂપિયા 30,000 કરોડનો આંકડો કદાચ બહુ મોટો લાગે, પરંતુ સંખ્યા ઘણી વધારે અને ગંભીર છે એ નિર્વિવાદ છે. ભારતમાંથી માંસની નિકાસને બંધ કરાવવા માટે ઘણી સંસ્થા પ્રયત્નો કરે છે, પણ એના લીધે પ્રાણીઓની ગેરકાયદે નિકાસ વધી જાય એવી શક્યતાઓ ઘણી છે.)
જ્યારે પણ લોકો કહે કે “આપણે બહુ લાગણીશીલ ન બનવું જોઈએ? ત્યારે આપણે સમજવું કે એ લોકો કાંઈક તો ક્રૂર કાર્ય કરવા જઈ રહ્યા છે અને વધારામાં જ્યારે એ લોકો એમ કહે કે “આપણે વ્યાવહારિક બનવું જોઈએ
ત્યારે સમજવું કે એ લોકો એમાંથી પૈસા કમાવવાની વાત કરી રહ્યા છે. - Brigid Brophy (બ્રિટિશ નવલકથાકાર અને પ્રાણીઓના ઇંક માટે લડનાર)
૦૯
