________________
આવું આપણે ej કામ કરીએ છીએ? ૧. આ કઈ જાતની લેવડ-દેવડનો વેપાર છે?
ભારતમાંથી થતા કુલે USD 800 Billionની નિકાસમાં માંસના નિકાસની કિંમત ૧% જેટલી છે, પરંતુ આ ૧% નિકાસ માટે આપણે આપણાં કરોડો પ્રાણીઓની કતલ કરી રહ્યા છીએ. પ્રાણીઓના દરેક અવયવ વેચીને આપણે ક્રૂડ, શસ્ત્રો, મોબાઈલ ફોન, ઈલેક્ટ્રોનિક વસ્તુઓ, ખાતર, ઈત્યાદિ આયાત કરી રહ્યા છીએ.
૨. શું આપણે દૂધ, ચામડાં, માંસ, ઈત્યાદિ વસ્તુઓમાં વિશ્વમાં ૧,૨,૩,.. ક્રમે રહેવાની જરૂર છે?
જ્યારે કોઈ પણ ક્ષેત્રમાં આપણે ભારત દેશની સરખામણી વિશ્વના બીજા દેશો સાથે કરીએ ત્યારે વિશ્વમાં ૧,૨,૩ ક્રમે રહેવામાં આપણે ચોક્કસ ગૌરવ અનુભવી છીએ અને આપણા વિકાસ માટે આપણને માન થાય છે, પરંતુ જ્યારે વિકાસની વાતો દૂધ, ચામડાં અને માંસ માટે થાય, જેમાં બીજા જીવોનો ભોગ લેવામાં આવતો હોય ત્યારે વિકાસની વાતો ઝેર જેવી લાગે છે. જે વિકાસ આપણી મહેનત કે બુદ્ધિમત્તાના જોર પર મળે એ સાચો, પરંતુ આ વિકાસ તો નિર્દોષ પ્રાણીઓનું શોષણ અને એમની હત્યા કરીને થઈ રહ્યો છે. દૂધ અને માંસ માટે પ્રાણીઓને ઉછેરવાં અને મારવાં એ કાંઈ મહેનત, હોશિયારી કે બહાદુરીનું કામ ન કહેવાય.
૩. ૪૦% ભારતીય શાકાહારી છે, જે દુનિયામાં સૌથી વધારે છે તો પછી માંસ ઉત્પાદન અને એની નિકાસમાં નંબર લાવીને શું કામ છે. કોના માટે?
દુનિયાના વિકસિત દેશો દૂધ, ચામડાં અને માંસ માટે પ્રાણી ઉછેરની પ્રવૃત્તિ કરવા માગતા નથી, કારણ કે એમને એમના દેશમાં વધતાં જતાં પ્રદૂષણ અને એમના નાગરિકોનાં સ્વાથ્યની ચિંતા છે.
હકીકતમાં આવી પ્રવૃત્તિ કરવા માટેની ગંદી વિચારસરણી આપણા પણ લોહીમાં નથી, પરંતુ ક્યાંક ભૂલ ભૂલમાં આપણે આપણી આગવી ઓળખ, ભવ્ય ભૂતકાળ અને સંસ્કૃતિને ભૂલી રહ્યા છીએ.
આપણે આ ‘લોહીનો ધંધો કરવાની જરૂર નથી. પૈસા કમાવવા માટે સારા અને સાચા હજારો રસ્તા છે. આપણો સ્વાર્થ, બેલગામ જીવન અને બુઠ્ઠી થઈ ગયેલી સંવેદનાના લીધે આપણે પણ માણસ મટીને મશીન બની ગયા છીએ. ઘણી વાર આપણને ખબર પણ નથી હોતી કે આપણે અમુક કાર્ય શું કામ કરી રહ્યા છીએ.
‘કોઈ પણ દેશની મહાનતા અને એની નૈતિક પ્રગતિનું મૂલ્યાંકન એ દેશ એનાં પ્રાણીઓને કેવી રીતે રાખે છે એના પરથી નક્કી થાય છે? | - ગાંધીજી
qu
