Book Title: Veerstuti
Author(s): Amarmuni
Publisher: Sanmati Gyan Pith Agra
Catalog link: https://jainqq.org/explore/001420/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ US SAVISSUE STHU stuti upAdhyAya jamaramuni sanmati jJAna-pITha, AgarA | NEO or wate Personal use only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanmati - sAhitya - ratna - mAlA : ratna 6 vIra-stuti upAdhyAya amaramuni sanmati jJAna-pITha, AgarA Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka : vIra-stuti sampAdaka : upAdhyAya amaramuni saMskaraNa : caturtha mUlya : eka rupayA pacIsa paise san : 3 sitambara 1981, mahAparva paryuSaNa prakAzaka : sanmati jJAna-pITha, AgarA lohAmaNDI, AgarA pina : 282002 zAkhA : vIrAyatana rAjagRha - 803 116 (bihAra) mudraka : vIrAyatana mudraNAlaya, rAjagRha Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ do bola yaha vIra stuti hai / bhagavAn mahAvIra kI mahattA kA eka bahuta sundara ujjvala citra, jo unhIM ke eka mahAn jJAnI evaM saMyamI ziSya gaNadhara zrI sudharmA svAmI ke dvArA upasthita kiyA gayA hai / bhagavAn mahAvIra kauna the ? unameM aisI kyA vizeSatA thI, jo unakA smaraNa kareM ? kyA Aja ke isa itihAsa pradhAna yuga meM bhI yaha prazna pUchA jA sakatA hai ? r3hAI hajAra varSa pahale bhArata kA kyA citra thA ? dharma ke nAma para jar3a kriyA kANDa, devI-devatAoM kI pUjA ke nAma para nirIha pazuoM kA nirdaya balidAna, varNa-vyavasthA ke nAma para kucha mAnava dehadhArI jIvoM kA pazuoM se bhI gayAgujarA ghRNita tiraskAramaya jIvana, nArI jAti ka parAdhInatA aura hInatA kA naMgA nRtya / bhagavAn mahAvIra ne bhArata kI pada-dalita mAnavatA ko U~cA uThAyA, bhAratIya-saMskRti meM nayA prANa uMDelA, andha zraddhA ke sthAna para dharma kA vizuddha rUpa janatA ke sAmane rakhA / unakA upakAra avarNanIya hai / jisa dina hama unake upakAroM ko bhUlA deMge, usa dina hama vizva ke prAMgaNa meM AdamI nahIM, pazu ke rUpa meM khar3e hoMge / Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 ] apane mahApuruSoM kI smRti, hameM nayA jIvana, nayA prANa arpaNa karatI hai| unake guNoM kA gAna, hamAre aMdhakAramaya jIvana meM prakAza kI ujjvala-samujjvala kiraNa pheMkatA hai| unakI stutiyA~ hamAre hRdaya kI cira malinatA ko dhokara sApha kara detI haiN| loga pUchate haiMbhagavAn kA nAma lene se kyA lAbha hai ? loga kahate haiM- bhagavAn kI stuti karane se pApa kaTane meM yukti kyA hai ? uttara yaha hai ki hama jisa samaya kisI vastu kA nAma lete haiM, to tatkAla hameM usakI AkRti, usake guNa aura usakI vizeSatA Adi kA bhI smaraNa ho jAtA hai| jaba hama kasAI zabda kA uccAraNa karate haiM, taba hamAre mAnasika netroM ke sAmane eka aise nimna zreNI ke vyakti kA gaMdA citra aMkita ho jAtA hai jisakI li-lAla A~kheM haiM, kAlA zarIra hai, hAtha meM churA hai aura bar3A bhayakara krU ra svabhAva hai| aura vezyA kahate hI hamAre hRdaya-paTa para vezyAke bhoga-vilAsamaya jIvana vAlI nArakIya mUrti aMkita ho jAtI hai| isake viparIta kisI acche sadguNI santa yA gRhastha kA nAma AtA hai, to hRdaya kisI aura hI alaukika bhAvoM meM vahane lagatA hai / astu, isI prakAra jaba hama bhagavAn Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kA nAma lete haiM, to sahasA hamAre citta meM bhagavAna ke divya rUpa aura alaukika guNoM kI smRti jAgRta ho jAtI hai| bhagavannAma-smaraNa se citta anAyAsa hI bhagavadAkAra hone lagatA hai| bhagavadAkAra citta meM, prabhu ke prema se bhare hue svaccha hRdaya meM, bhalA pApa-tApa ke lie phira sthAna hI kahA~ rahatA hai ? janma-janma ke pApoM ko naSTa karane ke lie bhagavatstuti bhI eka amogha auSadhi hai| bhagavAn kA stavana, bhagavAn kA guNa-kIrtana hamArI soI huI savRttiyoM ko sahasA jAgRta kara detA hai| 'yAdRzI bhAvanA yasya siddhirbhavati tAdRzI' kA amara siddhAMta na kabhI marA hai aura na kabhI maregA / jo jaisI bhAvanA karatA hai, vaha vaisA hI bana jAtA hai| vIra-stuti inhIM uparyukta bhAvanAoM ko lakSya meM rakhakara bhakta janatA ke samakSa A rahI hai| ina paMktiyoM ke lekhaka ne hindI padyAnuvAda aura hindI bhAvArtha ke rUpa meM apanI tuccha sevA bhI sAtha jor3a dI hai| maiM samajhatA hU~, yaha pANDitya kA pradarzana nahIM hai, kintu hRdaya kI bhakti bhAvanA kA hI vyaktikaraNa hai| bhagavAna sudharmA kI amara kRti ke pATha ke sAtha-sAtha yadi kucha sevA mere TUTe-phUTe zabdoM se bhI lI jAegI, to maiM bhakta pAThakoM kA kRtajJa houuNgaa| jUna 1665, --- upAdhyAya amaramuni Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya rASTrasanta upAdhyAya zrI amarasunijI dvArA sampAdita evaM anuvAdita vIra-stuti kA yaha caturtha saMskaraNa janatA ke kara-kamaloM meM samarpita karate hue hameM mahAn harSa hai / prastuta saMskaraNa upAdhyAyazrIjI dvArA racita vikramAbda 1987 aura vikramAbda 2003 ke donoM padyAnuvAda de die gae haiN| kucha pAThakoM ko purAnA anuvAda pasaMda thA, to kucha ko navIna / ataH prastuta pustaka meM donoM ko hI rakha diyA gayA hai| pAThaka apanI ruci ke anusAra, koI-sA bhI par3ha sakate haiN| dUsarI vizeSatA yaha yaha hai ki prastuta saMskaraNa meM upAdhyAyazrIjI dvArA cita mahAvIrASTaka stotra bhI de diyA gayA hai / AzA hai, pATaka isase adhika se adhika lAbha utthaaeNge| omaprakAza jaina mantrI sanmati jJAna pITha Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asyAdhyAya prAtaHkAla, madhyAhna kAla, saMdhyAkAla aura madhyarAtriye cAra saMdhyAeM do ghar3I taka / ASAr3ha zuklA 15, zrAvaNa vadI 1 / bhAdrapada zuklA 15, Azvina vadI 1 / Azvina zuklA 15, kArtika vadI 1 / audArika zarIra-sambandhI 10 asvAdhyAya-asthi-haDDI, mAMsa, rakta, biSThA Adi azuci, pAsa kA jalatA huA masAna, candra-grahaNa, sUrya grahaNa, rAjA Adi deza ke pradhAna evaM pramukha adhikArI kI mRtyu, saMgrAma, dharma sthAna meM manuSya aura paMcendriya tiyanca kA mRta kalevara / AkAza sambandhI 10 asvAdhyAya- ulkApAta (tArA TUTanA), dizAoM kA lAla honaa| cAturmAsa ko chor3akara megha kI garjanA aura bijalI cmknaa| bAdaloM ke na hone para bhI... AkAza meM sunAI denevAlI garjanA / zukla aura kRSNapakSa ke : prAraMbha kI tIna rAtri taka kA saMdhyA kAla, eka pahara prynt| AkAza meM yakSa jaisI AkRti / zveta aura kRSNa raMga kI dhundha / A~dhI Adi ke hone se dhUla-vRSTi / kAlika sUtra AcArAMga, sUtrakRtAMga Adi dina aura rAtri __ ke dUsare aura tIsare pahara meM nahIM par3hane caahie| Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo durvArarAgAdi-vairi-vAra-nivAriNe / arhate yogi-nAthAya mahAvIrAya tAyine / / - AcArya hemacandra Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra - stuti pucchissuNaM samaNA mAhaNA ya, agAriNo yA para-titthiyA ya / se kei gaMtahiyaM dhammamAhu, aNelisaM sAha-samivakhayAe // 1 // gurudeva mujha se pUchate haiM zuddha-saMyama-saMgrahI / brAhmaNa gRhasthAzrama-nivAsI bauddha Adi matAgrahI // vaha kauna hai, jisane batAyA pUrNatattva vicAra kara / tulanA-rahita saddharma, jaga kA sarvathA kalyANakara // 1 // sAdhujana, brAhmaNa, gRhasthita loga milate jaba kabhI; pUchate haiM anya mata ke mAnane vAle sabhI / . kauna hai vaha satpuruSa ? jisane ki nizcaya jJAna kara; pUrNa anupama dharma batalAyA jagata - kalyANa - kara / / 1 / Arya jambUsvAmI ne gurudeva sudharmA svAmI gaNadhara se pUcha ki bhagavan ! mujhase prAyaH zramaNa-sAdhu, brAhmaNa, gRhastha evaM bauddha Adi anya matoM ke mAnane vAle sajjana prazna kiyA karate haiM ki jisane apane nirmala jJAna ke dvArA acchI taraha svataMtra rUpa se nizcaya kara; vizva kA pUrNa rUpa se kalyANa karane vAle anupama dharma (ahiMsA Adi) kA kathana kiyA hai, vaha mahApuruSa kauna hai ? kaisA hai ? Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAra-stuti kahaM ca nANaM kaha daMsaNaM se, sIlaM kahaM nAya-sutassa aasii| jANAsi NaM bhikkhu! jahAtahaNaM, ahAsutaM brUhi jahA NisaMtaM // 2 // usa jJAtanandana vIra kA kaisA vizadatara jJAna thA ? kaisA sudarzana thA tathA kaisA caritra mahAna thA ? acchI taraha se jAnate ho Apa to guruvara ! smii| jaisA sunA, nizcaya kiyA, vaisA kaho mujhase abhI // 2 // jJAtanandana vIra kA kaisA vilakSaNa jJAna thA ? aura darzana - zIla kaisA zuddha thA, asamAna thA ? Apa bhagavan ! jAnate haiM ThIka - ThIka vatAie, sunA, nizcaya kiyA, vaha mama saba samajhAie / / 2 / / Arya jambUsvAmI ne gurudeva zrIsudharmAsvAmI se punaH prArthanA kI ki - gurudeva ! jJAtaputra bhagavAn mahAvIra ke sambandha meM Apa khUba acchI taraha jAnate haiM / astu. yaha batAne kA anugraha kIjie ki bhagavAna mahAvIra kA jJAna kaisA thA, darzana kaisA thA, aura zIla-AcAra kaisA thA ? Apane jaisA sunA aura nizcaya kiyA ho, tadanusAra batAne kI kRpA kreN| Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-stuti kheyantrae se kusale mahesI, aNaMtanANI ya aNaMtadaMsI / jasaMsiNo cakkhu - pahe Thiyarasa, jANAhi dhammaM ca dhiiMca pehi // 3 // zrI vIra Atma-svarUpa ke jJAtA tathA khedajJa the| duSkarma-kuza-nAzaka, mahaSi anaMta-darzaka vijJa the / sabase adhika yazavaMta, locana mArga-saMsthita jAnie / unake batAe dharma ko, unakI dhRtI ko dekhie // 3 // Atma - darzI kheda ke jJAtA, mahAmuni vIra the, karmadala ke nAza karane meM kuzala, atidhIra the| jJAna - darzana thA ananta, ananta kIrti - vitAna thA, , nayana-patha-gata loka-pati kA dharma, dhairya mahAna thA / / 3 / / Arya jambUsvAmI ke prazna para zrIsudharmAsvAmI gaNadhara ne.' uttara diyA ---bhagavAna mahAvIra saMsArI jIvoM ke duHkhoM ke. vAstavika svarUpa ko jAnate the, kyoMki unhoMne usa karmavipAkajanya duHkha ko dUra karane kA yathArtha upadeza diyA hai / AtmA ke saccidAnandamaya satyasvarUpa ke draSTA the| karmarUpI kuza ko ukhAr3a pheMkane meM kuzala the, mahAna RSi the, ananta padArthoM ke jJAtA-draSTA the, aura akSaya yazavAle the| bhagavAna kA tyAgamaya jIvana janatA kI A~khoM ke sAmane spaSTa khulA huA thaa| athavA cakSuHpathasthita the, arthAt A~khoM ke samAna hita-ahitaacche-bure mArga ke dikhAnevAle the| bhagavAna kI mahattA jAnane ke lie unake batAe hue jana-kalyANakArI dharma ko tathA saMyama kI akhaNDa dRr3hatA ko dekhanA caahie| Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-stuti uDaDha aheyaM tiriyaM disAsu, tasA ya je thAvara je ya pANA / se Nicca-Niccehi samikkhapanne, dIve va dhamma samiyaM udAhu // 4 // usa prAjJane U~cI adhaH tirachI dizA meM jIva jo : jaMgama va sthAvara bheda se saMsAra meM hai vyApta jo // acchI taraha se jAna unako nita - anita ke rUpa se| varNana kiyA vara dIpa-sama saddharma kA sama-bhAva se // 4 // vizva ke trasa aura sthAvara jIva sava nija jJAna meM, dekhakara, siddhAnta nitya - anitya kA rakha dhyAna meM / vIra svAmI ne ahiMsA dharma kA varNana kiyA, dvIpa-sama hitakara sAmya tattva batA diyA / / 4 / / bhagabAna mahAvIra ne Upara, nIce, aura tirache tInoM lokoM meM jo bhI trasa aura sthAvara jIva haiM, sabako dravya kI dRSTi se nitya aura paryAya kI dRSTi se anitya batAyA hai| ataeva bhagavAna kA yaha anekAntavAda kI mudrA se aMkita zreSTha ahiMsA dharma, saMsAra sAgara meM Dubate hue asahAya prANiyoM ko samudra meM dvIpa -- TApU kI taraha samAnabhAva se Azraya dene vAlA hai| Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vora-stuti TippaNI--'dIva' kA saMskRtarUpa dIpa bhI hotA hai| isa dizA meM yaha artha karanA cAhie ---- "bhagavAna kA ahiMsA-dharma ajJAna andhakAra meM bhaTakane vAle prANiyoM ko dIpaka ke samAna prakAza detA hai aura nirApada banAtA hai|" prastuta sUtra meM basa aura sthAvara zabda Ae haiM, unameM pRthvI jala, agni, vAyu aura vanaspati ke jIva sthAvara kahalAte haiM, aura zeSa dvIndriya Adi saMsArI jIva trasa haiN| __ jaina-dharma AtmA ko nitya aura anitya rUpa se ubhayAtmaka mAnatA hai| jIva-svarUpa dravya kI dRSTi se AtmA nitya hai / kyoMki mUla svarUpa se AtmA kA kabhI nAza nahIM hotA, vaha ajara-amara hai| parantu paryAya arthAt parivartana kI dRSTi se AtmA anitya bhI hai| AtmA manuSya, pazu Adi zarIra ke nAza kI dRSTi se anitya hai| zarIra kA nAza paryAya kI dRSTi se AtmA kA nAza samajhA jAtA hai| zarIra ke nAza se AtmA pIr3A bhI pAtA hai, astu ahiMsA dharma kI siddhi ke lie AtmA / ko na to sAMkhya evaM vedAnta ke anusAra sarvathA kUTastha nita hI mAnanA cAhie aura na bauddha dharma ke anusAra bilkula anitya kSaNa-bhaMgura hI / sarvathA nitya pakSa meM parivartana na hone se AtmA kA paraloka Adi siddha nahIM hotaa| isI prakAra sarvathA anitya pakSa meM bhI kSaNika AtmA kA paraloka Adi kaise siddha hogA, cUki karma karane vAlA AtmA to kSaNabhara meM hI samApta ho gyaa| ata: paraloka meM kauna karma-phala bhogegA ? ataH jaina-dharma kA mArga nitya aura anitya donoM ke samanvaya meM hai, ekAnta meM nhiiN| yaha jaina-dharma kA syAdvAda hai| Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___vIra-stuti se savvadaMsI abhibhUya nANI, nirAmagaMdhe dhiimaM ThiyappA / aguttare savva-jagaMsi vijja, gaMthA atIte abhae aNAU / / 5 / / ve sarvadarzI ripujayI sadjJAna ke AgAra the| nirdoSa cAritrI, acala svasthita parama avikAra the| saMsAra meM sabake ziromaNi, tattvajJAnI Iza the| bhaya-mukta, AyuSa ke abandhaka, grantha-mukta, munIza the // 5 // sarvadarzI sarvajJAnI jina vane kali jIta kara, pUrNa-zuddha-cAritra, Atma-svabhAva meM rata dhIra-vara / loka meM saba se anuttara the sudhI, aparigrahI, sarvavidha-bhaya-zUnya, AyuSkarma kA vandhana nahIM // 5 // '/ ___ bhagavAn mahAvIra trikAlavartI saba padArthoM ke jJAtA aura draSTA the, kAma-krodhAdi antaraMga zatruoM ko jItakara kevala jJAnI bane the, nirdoSa cAritra kA pAlana karate the, aTala vIra puruSa the, apane Atma svarUpa meM sthira bhAva se lIna the, arthAt nirvikAra the, loka meM sabase utkRSTa adhyAtma-vidyA ke pAragAmI the, saba prakAra se parigraha ke tyAgI the, nirbhaya the, sadA ke lie mRtyu para vijaya prApta kara ajara-amara ho gae the| unhoMne punarjanma ke lie phira AyuSa kA bandha nahIM kiyA thaa| Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vora-stuti se bhUipanne aNie acArI, ohaMtare dhIre aNaMta-cakkhU / agAttare tappaI sUrie vA, vairoyaNiMde va tamaM pagAse // 6 // zrI vIra jaga-rakSAvratI aniyata vihArI the prakhara / bhavasindhu-tIrNa ananta-jJAnI dhairya-dhArI the pravara // suvizuddha tapa ke zreSTha kartA sUrya - pAvaka - tejasama / sadjJAna kA suprakAza konA naSTa kara ajJAnatama // 6 // zreSThamati maMgalamayI, pratibandha-zUnya vihAra thA, pAra bhavasAgara kiyA, avicala adamya vicAra thA / jJAna-jyoti ananta sUrya-samAna tejasvI pravara, vara virocana-tulya camake andhakAra vinAza kara / / 6 / / bhagavAna mahAvIra kI prajJA vizva kA maMgala karanevAlI thii| unakA vihAra saba prakAra ke sAMsArika pratibandhoM se rahita thA / ve saMsAra sAgara ko tairane vAle, saba prakAra ke upasarga aura paripahoM ko samabhAva se sahana karane meM dhIra, ananta padArthoM ke jJAtA, sUrya ke samAna akhaNDa tejasvI, aura vairocana indra athavA pracaMDa vairocana agni ke samAna ajJAna andhakAra ko naSTa kara jJAna kA prakAza karane vAle the / Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vora-stuti agattaraM dhammamiNaM jiNANaM, neyA muNI kAsava Asupanne / iMde va devANa mahAgAbhAve, sahassa netA ditri NaM visiTThe / / 7 / / RSabhAdi jina-varNita atula ziva-dharma ke netA mhaa| muninAtha, kAzyapa-vaMza-dIpaka, divya-jJAnI the ahA / / suraloka meM sura-vanda meM prabhu zakra zobhita hai yathA / mani-vanda meM ati zreSTha nAyaka vIra zobhita the tathA // 7 // zrI RSabha jina Adi-cAlita zreSTha dharma vidhAna ke, netA, manana-kartA, mahAsagara alaukika jJAna ke| gotra se kAzyapa, atIva prabhAvazAlI indra-sama, deva-gaNa ke pUjya netA vIra the utkRSTa-tama // 7 // bhagavAna mahAvIra ne zrI RSabha Adi pUrva tIrtha karoM ke dvArA pracArita ahiMsA dharma kA punaruddhAra kiyA thaa| ve mananazIla vilakSaNa jJAnI the / svarga loka meM jisa prakAra indra asaMkhya devoM para netRtva karatA hai, usI prakAra vIra prabhu bhI apane yuga ke eka mAtra sarva-pradhAna dharma ke netA the| athavA dharma-sAdhanA karane vAle sAdhakoM ke patha-pradarzaka netA the| Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - vora-stuti se pannayA avaya - sAyare vA, mahodahI vA vi aNaMtapAre / aNAile vA akasAi mukke, sakke va devAhivaI juimaM // 8 // nirmala anaMta - apAra - saMbhUramaNa sAgara hai yathA / zrI vIra bhI vara-buddhi se akSaya payonidhi the tathA / bhava-bandhanoM se mukta, bhikSu kaSAya-mala se dUra the| deva-svAmI zakra-sama dhRtimAna, vijayo zUra the // 8 // jisa prakAra apAra sAgara vaha svayaMbhUra maNa hai, tyoM akhila vijJAna meM vaha vIra sanmati zramaNa hai| karma-mukta, kaSAya se nilipta, dhanya pavitratA, deva-pati zrI zakra-sama dya ti kI ananta vicitratA // 8 // bhagavAna anupama haiM / saMsAra kA koI bhI padArtha unakI barAbarI meM nahIM A sakatA / phira bhI paricaya kI dRSTi se svayabharamaNa sAgara aura indra kI upamA dI gaI hai --- jisa prakAra svayaMbhUramaNa mahAsAgara apAra evaM nirmala hai, usI prakAra bhagavAna mahAvIra bhI pUrNa zuddha ananta jJAna ke akSaya sAgara the| krodha, mAna Adi cAra kaSAya se sarvathA rahita the / vAsanAjanya karmoM ke bandhana se mukta the| jisa prakAra devatAoM kA svAmI indra prabhAvazAlI hai, usI prakAra bhagavAna mahAvIra bhI mahAn tejasvI evaM mahAn prabhAvazAlI the| Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-stuti se vIrieNaM paDipuNNavIrie, sudaMsaNe vA naga-savva-seTaThe / surAlae vAsi - mudAgare se. virAyae Nega - guNovavee // 6 // vai vIrya se pratipUrNa bala-zAlI jagata meM the sahI / saba parvatoM meM zreSThatara jaise sudarzana hai shii| AnaMdadAtA devagaNa ko yaha sumeha hai yathA / nAnAgugAlaMkRta mahAprabhu vIra jinavara the tathA // 6 // zakti se pratipUNa bhUdhara-zreSTha meru - samAna the, deva - gaNa ko modakAro, divya-jyoti-nidhAna the| satya, zIla, dayA, kSamA, dhRti Adi guNa-bhaMDAra the, 'zuddha pada kI bhavya zobhA ke pravara avatAra the // 6 // vIryAntarAya karma kA kSaya karane se bhagavAna mahAvIra ananta zakti vAle the| jisa prakAra sumeru parvata saMsAra ke sava parvatoM meM zreSTha hai, svargavAsI devoM ke lie harSotpAdaka hai, anekAneka manohara guNoM se yukta hai, usI prakAra bhagavAna mahAvIra bhI saMsAra meM sabase zreSTha, prANimAtra ke lie AnandakArI evaM satya zIla Adi ananta guNoM ke akSaya nidhi the| Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-stuti sayaM sahassANa u joyaNANaM, tikaMDage paMDaga - vejyNte| se joyaNe Nava - Navate sahasse, udhussito heTTha sahassamegaM / / 10 // jisa meru giri kI uccatA kA lakSa yojana mAna hai| paMDagAbhidha vana dhvajAyuta tIna kANDa mahAna haiN| ninyANaveM hajAra yojana tuga ambara meM khdd'aa| hai sahasra yojana eka pUrA medinI-tala meM gar3A // 10 // lAkha yojana kA mahIdhara meru jaga-vikhyAta hai, tIna kANDoM se rucira, paNDaka dhvajA-sama jJAta hai| bhUmi se nava-navati yojana sahasra U~ce loka meM, aura eka hajAra yojana pUrNa nIce loka meM // 10 // sumeru parvata eka lAkha yojana U~cA hai / ninyAnave hajAra yojana bhUmi se Upara AkAza meM hai, aura eka hajAra yojana nIce bhami ke garbha meM hai| isake tIna kANDa haiM, sabase Upara ke kANDa meM paNDaka vana hai, jo dhvajA ke samAna bahuta sundara mAlUma hotA hai| TippaNI---- sumeru parvata Urdhva-U~cA, adha:-nIcA aura madhya tInoM loka meM avasthita hai, bhagavAna kA prabhAva bhI tIna loka meM vyApta thaa| sumeru ke bhauma, suvarNa aura rajata ye tIna kANDa (bhAga) haiM, bhagavAna bhI samyak-darzana, samyak jJAna aura samyak cAritra rUpa ratna-traya se yukta the| Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-stuti puDhe nabhe ciTTa bhUmi-baTThie, jaM sUriyA aNu - parivayaMti / se hemavanne bahunaMdaNe ya, jaMsI ratiM vedayatI mahiMdA // 11 // vaha bhUmi ko AkAza ko hai sparza kara ThaharA huaa| cahuM ora jyotiSagaNa phire pherI sadA detA huA / / hai naMdanAdika cAra vana se yukta kAnti suvarNa-dhara / anabhava kareM ra ti kA sadA devendra jisa para Anakara // 11 // bhUmi-tala se gagana-tala ko sparza karatA hai khar3A, sarya - candra pradakSiNA karate, lage sundara bdd'aa| nandanAdika vana manohara, svarNa jaisI kAnti hai, svarga-pati devendra bhI pAtA yahA~ vizrAnti hai / / 11 // sumeru parvata Upara AkAza ko aura nIce bhUmi ko sparza karake khar3A huA hai| sUrya, candra Adi grahagaNa avirAma gati se cAroM ora pradakSiNA karate rahate haiN| svarNa ke samAna sundara kAnti hai aura nandana Adi vanoM se suzobhita hai| sAdhAraNa devatAoM kI to bAta hI kyA, svayaM indra bhI sumeru parvata para Akara vizrAnti, sukha prApti karate haiN| TippaNI-bhagavAna mahAvIra ke ahiMsA aura satya Adi ke siddhAnta sumeru ke samAna sadaiva UrdhvamukhI rahe haiM / ti Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-stuti 13 mahAmaMDalezvara samrAT bhI bhagavAna ke cAroM ora pradakSiNA lagAyA karate the aura upadeza zravaNa karane ke lie sadA lAlAyita rahate the| sumeru ke samAna bhagavAna ke divya zarIra kA varNa bhI suvarNa jaisA kAntivAlA evaM pItavarNa kA thaa| bhagavAna ke caraNoM meM prANimAtra ko AdhyAtmika Ananda prApta hotA thaa| adhika kyA, svargavAsI indroM ko bhI bhagavAna kI sevA meM Akara hI zAnti prApta hotI thii| bhagavAna apane yuga meM vizva-zAnti ke eka mAtra kendra the| se pavvae sada - mahappagAle, virAyatI kaMcaNa - maTTha-vaNNe / aNuttare girisu ya pavva-dugge, girIvare se jalie va bhome // 12 // vaha meruparvata kinnaroM ke gAna se nita gNjtaa| mala-mukta kAMcana tulya vaha dedIpyamAna suzobhatA / / mekhalA se durga sAre parvatoM meM zreSTha hai| bhUdeza-tulya vicitra zobhAvAna ati utkRSTa hai // 12 // tapta svarNa - samAna pIlA varNa zobhAvAna hai, __ zabda - gujana kA jahA~ vistAra divya mahAna hai / vizva ke sava parvatoM meM zreSThatama girirAja hai, dIpta bhauma-samAna ujjvala teja kA zubha rAja hai // 12 // Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 vIra-stuti sumeru parvata kI kandarAoM meM se devatAoM kA madhura saMgIta-svara dUra-dUra taka gUjatA rahatA hai / tapAye hue svarNa jaisI ujjvala kAnti bar3I manohara lagatI hai / sumeru saba parvatoM meM zreSTha hai aura U~cI-nIcI mekhalAoM ke kAraNa durgama hai / maMgala-graha ke samAna atIva ujjvala kAnti vAlA hai| TippaNI - sumeru kI kandarA-gata gambhIra dhvani ke samAna bhagavAna mahAvIra kI vANI bhI atIva ojasvinI divya-dhvani ke rUpa meM pragaTa hotI thii| vaha dUra-dUra taka baiThe hue zrotAoM ko sunAI detI thI aura unake antaHkaraNa para apanA amiTa prabhAva DAla detI hai| sumeru, mekhalAoM ke kAraNa durgama hai aura bhagavAna mahAvIra bhI naya-nikSepa Adi kI bhaMgAvaliyoM ke kAraNa tattva carcA ke kSetra meM vAdiyoM ke dvArA sarvathA ajeya the / anekAnta'vAda kA siddhAMta bhalA kahIM parAjita hotA hai ? bhauma kA eka artha maMgala graha hai, dUsarA artha pRthvI pariNAma bhI hotA hai / isa prasaMga meM jvalita bhauma kA abhiprAya yaha hogA ki jisa prakAra pRthvI aneka tejomaya auSadhiyoM se dedIpyamAna rahatI hai, usI prakAra meru parvata bhI aneka vRkSa samUha se, dedIpyamAna rahatA hai, camakatA rahatA hai| bhagavAna __ bhI meru ke samAna anantAnanta sadgaNoM se prakAzamAna haiN| Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vora-stuti mahIi majhami Thiye NagiMde, pannAyate sUriya - suddha - lese / evaM sirIe u sa bhUri-vanne, maNorame joiya accimAlI // 13 // bhUmadhya meM sthita parvatezvara loka meM prajJAta hai| mAtaMNDa-maNDala tulya zuddha suteja-yuta vikhyAta hai // pUrvokta zobhAvAna bahuvidha varNa se abhirAma hai| darzana-manohara sUrya-sama udyota-kara chavi-dhAma hai // 13 // bhUmi-tala ke madhya meM sthita hai nagendra sumeruvara, sUya-jaisA zuddha tejorAzi se yuta ati prakhara / kyA manohara raMga maNiyoM kA vicitrita sohatA ? daza dizA-dyotaka kiraNa kA pUja jaga ko mohatA // 13 // sumeru parvata ThIka bhUmaNDala ke bIca meM hai / vaha parvatoM kA rAjA, sUrya ke sAmAna atIva divya kAnti vAlA hai| nAnA prakAra ke ratnoM ke kAraNa vicitra vargoM kI prabhA se yukta hai| usameM se saba ora ujjvala kiraNeM nikalatI rahatI haiM, jo daza dizAoM ko apane Aloka se udbhAsita karatI haiN| TippaNI--jisa prakAra sumeru bhumaNDala ke bIca meM hai, usI prakAra bhagavAna mahAvIra bhI dharma sAdhakoM kI bhAvanAoM ke madhya bindu arthAt kendra the| Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-stuti sumeru parvatoM kA rAjA hai, to bhagavAna mahAvIra tyAgI, tapasvI sAdhu aura zrAvakoM ke rAjA arthAt netA the| bhagavAna kI adhinAyakatA meM hajAroM sAdhaka vAsanAoM para vijaya prApta kara bar3e Ananda ke sAtha mokSa-sAmrAjya ke adhikArI bne| sumeru aneka prakAra ke ratnoM kI prabhA ke kAraNa raMgaviraMgA lagatA hai aura bhagavAna mahAvIra bhI satya zIla, kSamA, jJAna, darzana Adi ananta guNoM ke kAraNa ananta rUpa the| bhagavAna ke jJAna kA prakAza loka-aloka meM saba ora phailA huA hai| koI bhI aisA padArtha nahIM, jo unake ananta jJAna meM udbhAsita na hotA ho| sudaMsaNasse va jaso girissa, pavuccai mahato pavvayassa / etovame samaNe nAya-putte, jAI-jaso-daMsaNanANasIle / / 14 / / jaise mahAparvata sudarzana meru kA yaza loka meN| taise jagad - guru vIra kA karate suyaza haiM loka meN| aise sadupamAyukta munivara jJAta-putra mahAna the| sadjJAna, jAti, sukIti, darzana, zIla meM asamAna the // 14 // kyA adhika kahanA sUdarzana meru ko jo dIpti hai, vIra svAmI ko vahI ujjvala manohara korti hai| jJAtaputra mahAtapodhana vIra sarva - mahAna the, jJAna, darzana, zola, yaza, zubha jAti meM asamAna the // 14 // Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vora-stuti jisa prakAra saMsAra meM parvatoM kA rAjA sumeru yazasvI mAnA gayA hai, usI prakAra bhagavAna mahAvIra bhI tIna loka meM mahAtimahAna yazasvI the| dharma-sAdhanA meM atIva ugra zrama karane vAle jJAtaputra mahAvIra jAti, yaza, darzana, jJAna aura zIla Adi sadguNoM meM saba se zreSTha the| TippaNI-bhagavAna mahAvIra ke vardhamAna, sanmati Adi aneka nAma the, unameM se jJAtaputra bhI eka nAma thA, jo unake rAjavaMza ke kAraNa bolA jAtA thaa| bhagavAna mahAvIra ne kAzyapa vaMza ke antargata kSatriyoM kI jJAta zAkhA meM janma liyA thaa| prasiddha bauddha vidvAna rAhulajI kI zodha ke anusAra Ajakala bhI bihAra meM jJAta jAti hai, jo aba jathariyA ke nAma se prasiddha hai| bhagavAna mahAvIra ke bhaka bhArata kI isa prAcIna mahAjAti ke sAtha, kyA aba phira apanA purAnA sambandha sthApita kreNge| jJAta jAti Ajakala kahA~ aura kaise hai, isake lie rAhulajI kI vicAra-dhArA isa prakAra hai "jJAtR jAti Aja bhI vaizAlI nagarI (jilA mujaphpharapura ke antargata basAr3ha) ke Asa-pAsa jathariyA bhUmihAra jAti ke rUpa meM vidyamAna hai| 'jathariyA' 'jJAta' zabda kA hI apabhraza mAlUma hotA hai / jJAtR = jJAtara, jAtara, jatariyA, jathariyA kA krama-vikAza kucha asaMgata bhI nahIM hai| bhagavAna mahAvIra kA gotra kAzyapa thaa| jathariyA jAti kA gotra bhI kAzyapa hI hai| jathariyA jAti ke nAma siMhAnta haiM, jo kSatriya hone kA sUcaka hai / Aja bhI jathariyA jAti meM bahuta se jamIMdAra aura rAjA haiM / jJAtR jAti, licchavI kSatriyoM kI hI eka suprasiddha zAkhA thii|" Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-stuti girIvare vA nisahAyayANaM, ruyae va seThe valayAyayANaM / taovame se jaga bhUi - panne, muNINa majjhe tamudAhu panne // 15 // jaise niSadha hai zroSTha sAre boI parvata-vRnda meM / jaise rucaka hai zreSTha sAre vartulAcala-vRnda meM / isa hI taraha se vIra hai jaga meM pravara mati ke dhnii| saba buddhimAnoM ne kahA muniyoM meM sarvottama munI // 15 // dIrgha parvata-jAti meM jyoM niSadha kI hai zreSThatA, aura valayAkAra giri meM rucaka kI hai jyesstthtaa| vIra svAmI tyoM jagata meM zreSTha prajJAvAna the, vizva ke munivRnda meM sava bhAMti pUjya mahAna the / / 15 / / jisa prakAra dIrghAkAra (laMbe) parvatoM meM niSadha, aura valayAkAra (cUr3I ke samAna gola) parvatoM meM rucaka parvata zreSTha mAnA gayA hai, usI prakAra akhila carAcara vizva ke jJAtA ananta-jJAnI bhagavAna mahAvIra ko jJAnI puruSoM ne tyAgI RSimuniyoM meM zreSTha kahA hai / Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nagara vIra-stuti aNattaraM dhammamuIraittA, aNuttaraM jhANavaraM jhiyAi / susukka - sukkaM, apagaMDa-sukkaM, saMkhiMdu - egaMtavadAta - sukkaM // 16 // saMsAra - tAraka dharma kA upadeza de saMsAra ko| dhyAte sunirmala dhyAna prabhu, kara dUra citta-vikAra ko|| vaha dhyAna nirmalatA-viSaya meM zveta se bhI zveta hai| jala-phena, zaMkha, zazAMka ke sama atyadhika suzveta hai // 16 // kara prakAzita sarva-zreSTha sudharma, dhyAna-sthita hue, zukla-dhyAna pradhAna nirmala dhyAna meM atirata hue| zakla dhyAna atIva ujjvala zveta-svarNa-samAna thA, zakha-candra-samAna thA, mala kA na eka nizAna thA / / 16 / / bhagavAna mahAvIra ne sarva-pradhAna ahiMsA dharma kA saMsAra ko upadeza dekara saba dhyAnoM meM zreSTha zukla-dhyAna kI sAdhanA kii| bhagavAna kA vaha zukla-dhyAna ( Atma-cintana kI zuddha dhArA ) arjuna suvarNa, jala-phena, zaMkha aura candramA ke samAna pUrNa rUpa se zukla nirmala thaa| Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAra-stuti aNattaragga paramaM mahesI, asesa-kammaM sa visohaittA / siddhiMgate sAimaNaMtapatte, nANeNa sIlaNa ya daMsaNeNa // 17 // niHzeSa karma-samUha ko pUrI taraha se naSTa kara / sarvAtivara lokAgra meM sthita ho gae haiM sAdhuvara // sadjJAna darzana-zIla dvArA zuddha apane ko kiyaa| utkRSTa sAdi-anaMta mukti sthAna ko hai pA liyA // 17 // karma-mala ko pUrNa vidhi se naSTa kara nirmala hue. loka meM saba se pravara lokAgra meM avicala hue| jJAna, darzana, zIla kA adhyAtma-patha apanA liyA, sAdi aura ananta uttama siddha kA pada pA liyA / / 17 / / maharSi mahAvIra ne saba karmoM ko sadAkAla ke lie samula naSTa karake loka ke agrabhAga meM sthita sarva pradhAna, sAdi ananta, utkRSTa mokSa gati ko prApta kiyaa| bhagavAna ne siddha pada kI prApti meM anya kisI para bharosA na rakha apane hI prayatna para bharosA kiyA, phalataH apane jJAna, darzana evaM zIla ke dvArA karma-bandhana se mukti prApta kii| Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-stuti rukkhesu NAe jaha sAmalI vA, jaMsI ratiM vedayatI suvannA / vaNesu vA nandaNamAhu seTUTTha, nANeNa sIleNa ya bhUtipanne || 18 || 21 jaise sakala taru- vRnda meM taru zAlmalI kI zra eSThatA : jisa para suparNakumAra karate prApta nitya prasannatA // sAre vanoM meM nandanAmidha hI mahAvana zreSTha hai / isahI taraha se vIra, jJAna suzIla se suzreSTha hai ||18|| zAlmalI taru jAti meM saba bhA~ti zobhAdhAma hai, surasuparNa kumAra kI rati kA sukhada vizrAma hai / kAnanoM meM zreSTha nandana vana jagata- vikhyAta hai, jJAna se, vara zIla se tyoM vIra jaga vikhyAta hai ||18|| - vRkSoM meM zAlmalI vRkSa zreSTha hai, jisa para suparNakumAra jAti ke bhavanapati deva krIr3A kiyA karate haiM / saMsAra ke samasta sundara vanoM meM nandana vana zreSTha hai, jo sumeru parvata para avasthita hai / ananta jJAnI bhagavAn mahAvIra bhI isI prakAra jJAna aura zIla meM sarvazreSTha mahApuruSa the / Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 vIra - stuti thaNiyaM va sahANa aNuttare u, caMdo va tArANa mahANubhAve / gaMdhesu vA caMdaNamAhu seTUTha, evaM suNINaM apaDinnamAhu ||16|| // 16 // jaise ghanAghana - garjanA saba zabda meM utkRSTa hai / jaise kalAnidhi caMdramA nakSatra gaNa meM zreSTha hai // jaise sugandhita vastuoM meM malaya candana zreSTha hai / taise akAmI vIra sAre sAdhuoM meM zreSTha haiM // 16 // I megha garjana hai anuttara zabda ke saMsAra meM, kaumudI - pati candramA hai zreSTha tAraka hAra meM saba sugandhita vastuoM meM bAvanA candana pravara, vizva ke muni-vRnda meM niSkAma sanmati zreSThatara ||16|| m jisa prakAra zabdoM meM megha kI garjanA kA zabda anupama hai, tArA maNDala meM candramA mahAnubhAva hai, sugandhita vastuoM meM malaya arthAt bAvanA candana zreSTha hai, usI prakAra bhUmaNDala ke samasta muniyoM meM loka aura paraloka kI vAsanA se sarvathA mukta bhagavAna mahAvIra zreSTha the / Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-ratuti 23 jahA sayaMbhU udahINa seTheM, nAgesu vA dharaNiMdamAhu seThaM / khoodae vA rasa - vejayaMte, tavovahANe muNi vejayaMte // 20 // jaise svayaMbhU sAgaroM meM zreSTha kahalAtA mahA / saba nAgavaMzI devagaNa meM zreSTha dharaNida ko kahA // sAre rasoM meM ikSurasa kI zreSThatA vikhyAta hai| tapa-puja dvArA vIra ko bhI zreSThatA yoM jJAta hai // 20 // sAgaroM meM jyoM svayaMbhU zreSTha sAgara bhUmi para, devapati dharaNendra nAgakumAra.- gaNa meM uccatara / sava rasoM meM pramukha rasa hai Ikha kA saMsAra meM, vIra muni tyoM pramukha haiM, tapa ke kaThina AcAra meM // 20 // jisa prakAra saba samudroM meM svayaMbhUramaNa samudra pradhAna hai, nAgakumAra jAti ke bhavanapati devoM meM unakA indra dharaNendra pradhAna hai, saba rasoM meM Ikha kA madhura-rasa pradhAna hai, usI prakAra tapazcaraNa kI sAdhanA ke kSetra meM bhagavAna mahAvIra sarva pradhAna the| Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-stuti hatthIsu erAvaNamAhu NAyaM. sIho miyANaM salilANa gaMgA / pakAvIsu vA garule veNadeve, nivvANavAdINiha nAyaputte // 21 // sAre gajoM meM zreSTha hai gajarAja airAvata ythaa| pazuoM meM nirbhaya kezarI nadiyoM meM gaMgA hai yathA // saba pakSiyoM meM veNudeva suvainateya mahAna hai| nirvANavAdI vRnda meM prabhu vIra hI paradhAna haiM // 21 // hAthiyoM meM indra kA gaja zreSTha airAvata kahA, kezarI mRga-vRnda meM, gagA nadI uttama mahA / pakSiyoM meM garur3a pakSI veNudeva mahAna hai, mokSa-patha ke nAyakoM meM jJAtaputra pradhAna haiM // 21 // jisa prakAra hAthiyoM meM indra kA airAvata hAtho mukhya hai, pazuoM meM siMha mukhya hai, nadiyoM meM gaMgA nadI mukhya hai, pakSiyoM meM veNudeva garur3a pakSI mukhya hai, usI prakAra mokSa-mArga ke upadezaka netAoM meM jJAtaputra bhagavAna mahAvIra mukhya the| TippaNI--ukta upamAe~ bhagavAna ke maMgalatA, nirbhayatA, zuklatA, pavitratA svataMtratA Adi sadguNoM ko vyaka karatI haiN| Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vora-stuti 25 johesu NAe jaha vIsaseNe, pupphesu vA jaha araviMdamAhu ! khattINa seThe jaha daMta-vakke, isINa seTaThe taha vaddhamANe !!22!! saba zara-vIroM meM adhikatara vizvasena prasiddha hai / sAre sugaMdhita-puSpa-caya meM zreSThatara araviMda hai| saba kSatriyoM meM zreSTha jaise dAntavAkya sudhIra hai| saba sAdhuoM meM zreSTha taise vItarAgI vIra haiM // 22 // zUra vIroM meM yazasvI vAsudeva apAra hai, akhila puSpoM meM kamala aravinda gandhAgAra hai| kSatriyoM meM cakravartI sArva - bhauma pradhAna hai, vizva ke RSi-vRnda meM zrI varddhamAna mahAna hai / / 22 / / jisa prakAra vIra yoddhAoM meM vAsudeva mahAn hai phUloM meM aravinda kamala mahAn hai, kSatriyoM meM cakravartI mahAn hai, usI prakAra RSiyoM meM varddhamAna bhagavAna mahAvIra sabase mahAna the| TippaNI-ukta upamAe~ bhagavAna ke-zUratA, vIratA, dRr3hatA, sarva-priyatA manoharatA, indriya-nigrahatA aura bhava-bhaya se rakSakatA Adi, sad NoM ko prakAzita karatI haiN| Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 vIra-stuti dANANa seTTha abhaya-ppayANaM, saccesu vA aNavajjaM trayanti / tavesu vA uttama - baMbhaceraM, loguttame samaNe nAyaputte ||23|| sampUrNa dAnoM meM abhaya sad-dAna hI hai zreSThatara / niravadya satya ho satya vacanoM meM kahA hai zreSThatara // jaise tapo meM zreSThatA hai vizvavizruta zIla kI / taise jagata meM zreSThatA muni, jJAta naMdana vIra kI ||23|| bhojanAdika dAna meM uttama abhaya kA dAna hai, satya meM niSpApa karuNA-satya kI hI zAna hai / brahmacarya mahAna hai tapa ke akhila vyavahAra meM, jJAtanandana haiM zramaNa uttama sakala saMsAra meM ||23|| jisa prakAra saba dAnoM meM abhaya-dAna uttama hai, satyoM meM pApa - rahita dayAmaya satya uttama hai, tapoM meM brahmacarya tapa uttama hai, usI prakAra tIna loka meM jJAtaputra zramaNa bhagavAna mahAvIra saba se uttama the / Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vora-stuti ThiINa seTThA lavasattamA vA, sabhA suhammA va sabhANa setthaa| nivANa-seTaThA jaha savva-dhammA, na nAyaputtA paramatthi nANI ||24|| dIrghAyu vAle devagaNa meM zreSTha paMcAnuttarI / sArI sabhAoM meM sudharmA zreSTha hai maMgalakarI // saMsAra ke saba dharma vara nirvANa-pada prAdhAnya haiN|| zrI jJAta nandana vIra-sama jJAnI na koI anya haiM // 24 // deva-sthiti meM zreSTha sthiti lava pattamoM kI hai bar3I, svaga kI pariSad sudharmA saba sabhAoM meM bdd'ii| sarva dharmoM meM amara nirvAga kA pada zreSTha hai, jJAniyoM meM vIra se bar3hakara na koI jyeSTha hai // 24 // jisa prakAra sukhamaya jIvana kI sabase bar3I Ayu meM sarvArthasiddha nAmaka chabbIsaveM deva loka ke devatAoM kI Ayu zreSTha hai, saba sabhAoM meM prathama devaloka ke saudharma indra kI sudharmA sabhA zreSTha hai, saba dharmoM meM nirvANa (mokSa) kI hI zreSThatA hai, usI prakAra jJAta putra bhagavAna mahAvIra bhI jJAniyoM meM sabase zreSTha the arthAt unase bar3hakara koI jJAnI nahIM thaa| Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 vIra-stuti puDhovame dhuNai vigayagehI. na sariNahiM kuvvai Asupanne / tariuM samudra va mahAbhavoghaM, abhayaMkare vIra vIra anaMtacavU ||25|| bhagavAna pRthvI-tulya sarvAdhAra nizcala zakta the / the karma- mala se rahita, AzAtIta saMgraha - mukta the | the sarvadA upayoga vAle, bhIma bhavadadhi taira kara / saMpUrNa jaga-jIvoM ke rakSaka the, aparimita jJAna-dhara // 25 // vAsanAoM se rahita, bhU-tulya sarvAdhAra the, karma - raja- nAzaka, amala santoSa ke bhaMDAra the / sarvadA upayoga yuta, bhavasindhu bhISaNa taira kara vIra abhayaMkara amita jJAnI hue jaga-kSemakara ||25|| bhagavAna mahAvIra pRthvI ke samAna saba jIvoM ke AdhArabhUta the, athavA pRthvI ke samAna bhayaMkara upasarga aura parISaharUpa kaSToM ko samabhAva se sahana karane vAle kSamAvIra the, karmamala kA nAza karane vAle the, AzA - tRSNA se sarvathA rahita the / bhagavAna ne dhana-dhAnya Adi kisI bhI padArtha kA kabhI bhI saMgraha nahIM kiyaa| unakA jJAna nirantara upayoga - sahita thA / mahA bhayaMkara saMsAra sAgara ko tairakara vIra prabhu ne abhayaMkara ( saba prANiyoM ko abhaya karane vAle ) evaM ananta jJAnI kA sarvotkRSTa pada prApta kiyA thA / No Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-stuti kohaM ca mANaM ca taheva mAyaM, lobhaM cautthaM ajjhattha-dosA / eANi vaMtA arahA mahesI, na kuvvai pAva na kAravei // 26 // zrI vIra svAmI krodha ko, abhimAna, mAyA ko tathA / cauthe bhayaMkara loma ko adhyAtma doSoM ko tathA // sArI taraha se tyAga karake ho gae arhata-munI / khuda pApa nA karate kamI nAhI karAte haiM guNI // 26 // krodha, mAna, tathaiva mAyA, lobha kA saMhAra kara Atma-doSoM kA vamana kara bana gae arihantavara / vIra divya maharSi the, jaga meM ujAlA kara diyA, pApa kRta na kiyA, na karavAyA, na anumodana kiyA // 26 // saMsAra meM sarvazreSTha maharSi bhagavAna mahAvIra krodha, mAna, mAyA, aura lobha Adi antaraMga doSoM kA pUrNatayA tyAga kara arhanta bana gae / bhagavAna ne pApAcaraNa na kabhI svayaM kiyA, na dUsaroM se karavAyA aura na karane vAloM kA anumodana hI kiyaa| Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-stuti kiriyAkiriyaM veNaiyANa vAyaM, aNNANiyANaM paDiyacca ThANaM / se savva-vAyaM iti veya ittA, uvaThie saMjama dIha-rAyaM // 27 // zrI vIra svAmI ne kriyAmata, akriyAmata ko tthaa| ajJAna, vinayaka pakSa ko bhI jAnakara ke sarvathA / anyAnya bhI mata pakSa saba samajhA-bujhA samyaktayA / saMyama-kriyA meM janma bhara tatpara rahe samyaktayA // 27 // vIra svAmI ne kriyA aru akriyA ke bAda ko, pani vinaya ke vAda ko, ajJAnatA ke vAda ko| jAna kara niSpakSa mati se saba svayaM samajhA diyA, naSTakara ajJAna tama, pAlana sucira saMyama kiyA // 27 // bhagavAna mahAvIra ne kriyAvAda, akriyAvAda, vinayavAda, ajJAnavAda, Adi saba prakAra ke mata-matAntaroM ko pahale svayaM bhalI-bhA~ti jAnA aura phira janatA ko satya kA vAstavika marma smjhaayaa| bhagavAna jJAna ke sAtha saMyama ke bhI bar3e utkRSTa sAdhakaH the / astu Apane zuddha saMyama kA jIvana paryanta sarvathA doSa-rahita paripAlana kiyaa| Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-stuti se vAriyA itthi sarAibhattaM, uvahANavaM dukkha-khayaTTyAe / logaM vidittA AraM paraM ca, savvaM pabha vAriya savva vAraM / / 28 // zrImat tapasvI vIra ne dukha naSTa karane ke lie| jhaTa rAtri-bhojana maithunAdika pApa sAre taja die / isa loka ko, paraloka ko acchI taraha se jAnakara / sabahI taraha sabakA nivAraNa kara diyA zubha dhyAna dhr||28|| rAtribhojana, kAminI ke saMga kA vAraNa kiyA, duHkha ke kSaya-hetu ati hI ugra tapa kA patha liyaa| loka aru paraloka kI saba vAsanAe chor3a dI, saba prakAra mamatva kI dar3ha zrakhalAe~ tor3a dI / / 28 / / bhagavAna mahAvIra tyAga mArga ke atyanta kaThora sAdhaka the, ataeva strI kA sparza taka bhI nahIM karate the aura na kabhI rAta ko bhojana hI khAte the| sAMsArika duHkhoM kI parasparA kA samala kSaya karane ke lie bhagavAna ne una tapazcaraNa kiyA thaa| loka aura paraloka ke rahasya ko jAnakara bhagavAna ne saba prakAra kI loka-paraloka sambandhI vAsanAoM kA bhI pUrNa rUpa se parityAga kara diyA / Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C vAra-stuti soccA ya dhammaM arihantabhAsiyaM, samAhitaM aTTha-padovasuddha / taM sadahANA ya jaNA aNAU, iMdA va devAhiva AgamissaM // 26 / / arhanta-bhASita, arthapada se zuddhatara samyak kathita / saMsAra-vizruta dharma ko sunakara sadA jo hoM mudita / zraddhA kareM jo dharma para ve devapati ho jaayii| AyuS-karma se vimukta hokara siddha pada ko pAyeMge // 26 // vIra-jinabhASita, samAhita, artha pada se zuddhatara, dharma para zraddhAna rakkheMge, sujana jo zravaNa kara / karmamala se mukta ho ve siddha prabhu bana jAyage, svarga meM athavA surezvara indra kA pada pAyage / / 26 / / zrI sudharmAsvAmI gaNadhara zrI jambUsvAmI se vIra stuti kA upasaMhAra karate hue kahate haiM ki jo sAdhaka rAga-dveSa ke vijetA bhagavAna mahAvIra ke dvArA samyak prakAra se kahe hue zabda aura artha donoM hI dRSTiyoM se sarvathA zuddha dharma pravacana para zraddhA rakkheMge, ve janma maraNa ke bandhana se rahita hokara siddha-pada prApta kareMge, athavA svarga meM devatAoM ke rAjA indra bneNge| Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIrASTaka stotra : 1: yadIye caitanye mukura iva bhAvAzcidacitaH, samaM bhAntidhauvya-vyaya-jani-lasanto'ntarahitA jagata - sAkSI mArga-prakaTanaparo bhAnuriva yo mahAvIra-svAmI nayana-patha-gAmI bhavatu naH! jinhoM kI prajJA meM mukura-sama caitanya jar3a bhI, sadA dhrauvyotpAdasthiti yuta sabhI mAtha jhlkeN| jagatsAkSI mArga-prakaTana-vidhAtA taraNi jyoM. mahAvIra svAmI nayana-patha-gAmI satata hoN| jinake kevalajJAna-rUpI darpaNa meM utpAda, vyaya aura dhrauvyavividha rUpa se yukta anantAnanta jIva aura ajIva padArtha eka sAtha jhalakate rahate haiM; jo sUrya ke samAna jagat ke sAkSI haiM aura satya mArga kA prakAza karane vAle haiM, ve bhagavAn mahAvIra svAmI sarvadA hamAre nayana-patha para virAjamAna rheN| Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAra-stuti TippaNI-saMsAra kA pratyeka jar3a aura cetana padArtha paryAya kI apekSA se utpanna hotA hai aura naSTa hotA hai, parantu mUla dravya kI apekSA se dhruva = sthira rahatA hai / kuNDala tor3a kara kaMgana banAte samaya svarNa kuDala paryAya ke rUpa meM naSTa hotA hai, kaMgana paryAya ke rUpa meM utpanna hotA hai, parantu vaha svarNarUpa mUla dravya ke rUpa meM dhra va hI rahatA hai| isI prakAra caitanya AtmA bhI utpAda, vyaya aura dhrauvya rUpa se yukta hai| manuSya Adi bhava ko tyAga kara jaba deva Adi bhava dhAraNa karatA hai, to AtmA manuSya ke rUpa meM naSTa hotA hai, deva rUpa meM utpanna hotA hai, parantu AtmArUpa meM dhra va rahatA hai| __ yahA~ stutikAra kA yaha abhiprAya hai ki bhagavAna ke jJAna meM padArtha kevala vartamAna rUpa se hI pratibimbita nahIM hote, pratyuta bhUta, bhaviSyat aura vartamAna sabhI rUpoM meM jhalakA karate haiN| stotrakAra ne 'nayana pathagAmI' zabda bar3A hI bhani.pUrNa diyA hai / bhakta kI A~khoM meM bhagavAna kA rUpa hI samAyA rahanA caahie| aura jaba netroM meM hamezA bhagavAna hI raheMge, to phira saMsArI bhoga-vilAsoM ko vahAM sthAna hI kahA~ rahegA ? sAmUhika rUpa meM jaba isa stotra ko eka sAtha par3heM, taba to bhavatu naH' kahanA caahie| yadi koI eka hI par3hane vAlA ho to 'bhavatu meM par3hanA ThIka hai| Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vora-stuti : 2 : atAmra yaccakSuH kamala-yugalaM spandarahitaM, janAna kopApAyaM prakaTayati vA'bhyantaramapi / sphuTaM mUrtiryasya prazamitamayI vAti vimalA, mahAvIra svAmI nayana-patha-gAmI bhavatu nH|| jinhoMkI netrAbhA acala, aruNAI-rahita ho, sujhAtI bhattoM ko hRdayagata kopAdi-zamatA / vizuddhA saumyA AkRti amita hI bhavya lagatI, mahAvIra svAmI nayana - patha-gAmI satata ho| jinake lAlimA se rahita acaMcala netra-kamala, darzaka janatA ko, antarhadaya ke krodhAbhAva kI arthAt samabhAva kI sUcanA dete haiM, jinakI dhyAnAvasthita prazAnta vItarAga-mudrA atIva zuddha evaM pavitra mAlUma hotI hai, ve bhagavAna mahAvIra svAmI sarvadA hamAre nayana-patha para virAjamAna rheN| TippaNI-AMkhoM ke lAla aura caMcala hone meM manuSya ke mana kA krodha hI kAraNa banatA hai / astu bhagavAna kI A~khoM kA lAla aura caMcala na honA sUcita karatA thA ki bhagavAna mahAvIra svAmI krodha ke Aveza se sarvathA rahita haiM, pUrNarUpa se zAnta hai| jaba kAraNa hI nahIM, to kArya kaisA ? . Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 vIra-stuti namannAkendrAlI-mukuTa-maNi-bhA-jAla-jaTilaM, lasatpAdAmbhojadvayamiha yadIyaM tanubhRtAm / bhavajvAlA-zAntyai prabhavatijalaM vA smRtamapi, mahAvIra svAmI nayana-patha-gAmI bhavatu nH|| namaskartA indra-prabhRti amaroM ke mukuTa kI, prabhA zrIpAdAmbhoruha-yugala-madhye jhlktii| bhava-jvAlAoM kA zamana karate ve smaraNa se, mahAvIra svAmI nayana-patha gAmI satata hoN| jinake caraNa-kamala, namaskAra karate hue indroM ke mukuToM kI maNiyoM ke prabhAja se vyApta haiM, aura jo smaraNamAtra se saMsArI jIvoM kI bhavajvAlA ko jaladhArA ke samAna pUrNa rUpa se zAMta kara dete haiM, ve bhagavAna mahAvIra svAmI sarvadA hamAre nayana-patha para virAjamAna rheN| Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-stuti yadarcAbhAvena pramuditamanA dardura iha, kSaNAdAsIt svargI guNagaNasamRddhaH sukhanidhiH / labhante sadbhaktAH zivasukhasamAjaM kimu tadA ? mahAvIra svAmI nayanapathagAmI bhavatu nH|| jinhoM kI arcA se mudita-mana ho dardura kabhI, huA thA svargI tatkSaNa suguNa-dhArI ati sukhii| zivazrI ke bhAgI yadi sujana hoM to ati kahA~, mahAvIra svAmI nayana-patha-gAmI satata hoN| bhalA jinakI sAdhAraNa-sI stuti ke prabhAva se jaba nandana maiMDhaka jaise tuccha bhakta bhI, kSaNabhara meM, prasanna-citta hokara anekAneka sadguNoM se samRddha, sukha ke nidhi svargavAsI devatA bana jAte haiM, taba yadi bhatta-ziromaNi mAnava mokSa kA ajara-amara Ananda prApta kara leM, to isameM Azcarya hI kisa bAta kA ? isa prakAra parama dayAlu bhagavAna mahAvIra svAmI sarvadA hamAre nayana-patha para virAjamAna rheN| Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-stuti : 5 : kanatsvarNAbhAso-'pyapagatatanur jJAna-nivaho, vicitrAtmA'pyeko nRpativarasiddhArthatanayaH / ajanmA'pi zrImAn vigatabhavarAgo'dbhutagatira mahAvIra svAmI nayanapathagAmI bhavatu nH|| tape sone-jaise tanu-rahita bhI jJAna-gRha haiM, akele nAnA bhI jani-rahita siddhArtha-suta haiN| mahAzrI ke dhArI vigata-bhava-rAgI ati-gati, mahAvIra svAmI nayana-patha-gAmI satata hoN| jo tapta svarNa ke samAna ujjvala kAntimAna hote hue bhI apagata tanu-zarIra ke moha se rahita the, jJAna ke puja the, vicitra AtmA-vilakSaNa AtmA hote hue bhI eka-advitIya the, rAjA siddhArtha ke putra hote hue bhI ajanmA-janma rahita the, zrImAn-zobhAvAna hote hue bhI saMsAra ke rAga se rahita. the adbhuta jJAnI the, ve bhagavAna mahAvIra svAmI sarvadA hamAre nayana-patha para virAjamAna rheN| TippaNI-prastuta padyaH meM virodhAbhAsa alaMkAra hai| virodhAmAsa kA artha hai -do bAtoM meM bhale hI Upara se paraspara virodha Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-stuti dikhAI detA ho, parantu vAstava meM virodha na ho| udAharaNa ke lie vihArI kA dohA dekhie "taMtrInAva kavittarasa sarasa rAga-rati rNg| ana-bUr3e bUr3e, tare je bUr3e saba aNg|" uparyukta dohe ke - 'anabUr3e bUr3e, tare je bUr3e saba aMga"vAle uttarArddha meM virodhAbhAsa alaMkAra hai / anabUr3e kA artha hai-nahIM DUbA huA, aura bUr3e kA artha hai-'DUbA huaa|' aba paraspara virodha hai ki jo DUbA huA nahIM hai, vaha DUbA huA kaise ho sakatA hai ? donoM bAteM paraspara viruddha haiM / virodha kA . parihAra dUsare artha ke dvArA kiyA jA sakatA hai / ana bUr3e kA artha hai-'nahIM DUbA huA' aura bUr3e kA artha hai-'naSTa ho jaanaa|' arthAt jo loga taMtrI-nAda kavitta-rasa Adi meM DUbe nahIM haiM, pUrNarUpa se nimagna nahIM haiM, kevala mAmUlI Upara se dakhala rakhakara abhimAna karate haiM, ve DUba jAte haiM, naSTa ho jAte haiN| isI prakAra jo saba aGga se bUr3e haiM arthAt DUbe hue haiM, ve tare hue kaise ho sakate haiM ? yahA~ para bhI bUr3e kA artha pUrNatayA nimagna arthAt tanmaya honA hai, aura tare kA artha taranA-zreSTha honA hai| abhiprAya yaha hai ki jo taMtrInAda Adi meM saba prakAra se DUbe hue haiM, nimagna haiM, ve tara jAte haiM, saphala evaM zreSTha ho jAte haiN| aba Apa samajha gae hoMge ki virodhAbhAsa alaMkAra kyA hai ? Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vora-stuti : hA~, to prastuta zloka meM bhI isI prakAra cAra sthAna para virodhAbhAsa alaMkAra hai bhagavAna tapta svarNa ke samAna kAntivAle haiM, phira ve apagataMtanu kaise ho sakate haiM ? kyoMki apagatatanu kA artha hai'zarIra se rahita / ' bhalA zarIra hI nahIM, to usakI svarNa ke samAna kAMti kahA~ se hogI? yaha virodha hai| parihAra ke lie apagatatanu kA artha zarIra rahita na lekara, kRza zarIra liyA jAtA hai| bhagavAna ugra aura dIrgha tapa karate-karate kRza zarIra ho gae the, phira bhI tapasteja ke kAraNa unakA zarIra tapta svarNa ke samAna dedIpyamAna thaa| athavA apagatatanu kA artha zarIra-rahita bhI liyA jA sakatA hai aura isa virodha kA parihAra zuddha nizcaya dRSTi ke dvArA kiyA jA sakatA hai ! bhagavAna zuddha dravya dRSTi se kevala AtmA hI the, zarIra kI moha-mAyA se sarvathA rahita the / jaise vaidika-sAhitya meM janaka rAjA ko moha-rahita hone ke kAraNa zarIra ke hote hue bhI videha-deharahita kahA jAtA thA, vaise yahA~ para bhI virodhaparihAra kara lenA caahie| ' vicitrAtmA kA artha hotA hai -'aneka' aura eka kA artha hai, 'eka' / aba prazna hai ki jaba bhagavAna vicitrAtmA haiManeka haiM phira bhI eka kaise ho sakate haiM ? 'virodha-parihAra ke lie vicitrAtmA kA artha 'aneka' na lekara 'vilakSaNa AtmA' artha lenA cAhie, aura 'eka' kA artha 'advitIya' / aba virodha Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-stuti nahIM rahA, kyoMki bhagavAna apane yuga meM eka arthAt advitIya mahApuruSa the| dUsarA una jaisA vilakSaNa-asAdhAraNa, bejor3a mahApuruSa kauna thA ? koI bhI nhiiN| 3. bhagavAna jaba rAjA siddhArtha ke putra the, to phira ajanmA kaise ho sakate haiM ? ajanmA kA artha hai-janma nahIM lene vaalaa| virodha-parihAra ke lie yoM samajhA jA sakatA hai ki bhagavAna ne rAjA siddhArtha ke yahA~ putra-rUpa meM janma avazya liyA, parantu bAda meM sAdhanA ke dvArA ajara-amara ajanmA ho ge| batAie, bhagavAna mokSa meM cale gae, phira janma kahA~ liyA ? ajanmA ho gae na ! athavA rAjA siddhArtha ke yahA~ janma, paryAya-dRSTi yA vyavahAra dRSTi se thaa| nizcaya dRSTi se to bhagavAna Atma-svarUpa hI the / aura AtmA kabhI janma letA nhiiN| AtmA to anAdi-ananta hai, ajanmA hai / 4. bhagavAna zrImAn hote hue bhI bhava ke rAga se rahita the / bhalA jo zrImAn-dhanavAn hogA, vaha saMsAra ke rAga se rahita kaise hogA ? zrImAna kA aura vItarAga kA virodha hai| virodha-parihAra ke lie zrImAn kA artha dhanavAna na lekara zobhAvAn karanA caahie| bhagavAna kI vItarAga-vibhUti hI to unakI sabase bar3I zobhA hai| Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 vIra-stuti yadIyA vAggaMgA vividha naya-kallola-vimalA, bRhajjJAnAmbhobhirjagati janatAM yA snapayati / idAnImapyeSA budhajana-marAlaiH paricitA, mahAvIra svAmI nayana-patha-gAmI bhavatu nH|| jinhoM kI vAggaMgA vividha-naya-kallola-vimalA, nhilAtI bhaktoM ko vimala ati sad jJAna jala se| abhI bhI sete haiM budha-jana mahAhaMsa jisako, mahAvIra svAmI nayana-patha-gAmI satata hoN| jinakI vANI kI gaMgA vividha prakAra ke nayoM kI arthAt vacana-paddhatiyoM kI taraMgoM se vimala hai, apane apAra jJAna jala se akhila vizva kI saMtapta janatA ko snAna karAkara zAMti detI hai-bhava-tApa haratI hai, Aja bhI bar3e-bar3e vidvAnarUpI haMsoM dvArA sevita hai, ve bhagavAna mahAvIra svAmI hamAre nayana-patha para sadA virAjamAna rheN| Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vora-stuti anirvArodarekas tribhuvanajayI kAmasubhaTaH, kumArAvasthAyAmapi nijabalAyena vijitH| sphurannityAnanda-prazamapadarAjyAya sa jinaH, mahAvIra svAmI nayana-patha-gAmI bhavatu nH|| trilokI kA jetA madana bhaTa jo durjaya mahA, yuvAvasthA meM bhI vidalita kiyA dhyAna-bala se / mahA-nityAnanda-prazama pada pAyA jina-pati, mahAvIra svAmI nayana-patha-gAmI satata hoN| saMsAra meM kAmarUpI yoddhA kitanA adhika vikaTa hai ? vaha tribhuvana ko jItane vAlA hai, usake vega ko mahAn se mahAn zUravIra bhI nahIM roka sakate / parantu jinhoMne apane AdhyAtmika bala ke dvArA, usa dunti kAmadeva ko bhI nityAnanda - svarUpa prazama pada ke rAjya kI prApti ke lie, bharapUra yauvana avasthA meM parAjita kiyA, ve bhagavAna mahAvIra svAmI hamAre nayanaH patha para sadA virAjamAna rheN| Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 vIra-stuti mahAmohAtaka-prazamanaparA''kasmika-bhiSaga, nirApekSo bandhurviditamahimA mnggl-krH| zaraNyaH sAdhUnAM bhava - bhaya - bhRtAmuttamaguNo, mahAvIra svAmI nayana-patha-gAmI bhavatu nH|| mahA - mohAtaka - prazama karane meM bhiSaga haiM, nirApekSI bandhU, prathita jagakalyANa-kara haiN| sahArA bhaktoM ke bhavabhaya-bhRtoM ke, vara guNI, mahAvIra svAmI nayana-patha-gAmI satata hoN| jo moharUpI bhayaMkara roga ko naSTa karane ke lie janatA ke Akasmika vaidya banakara Ae the, jo vizva ke niHsvArtha bandhu the, jinakA yaza tribhuvana meM sarva vidita thA, jo jagat kA maMgala karanevAle the, jo saMsAra se bhayabhIta bhakta janoM ko eka mAtra zaraNa dene vAle the, jo eka se eka uttama guNoM ke dhAraka the; ve bhagavAn mahAvIra svAmI hamAre nayana - patha para sadA virAjamAna rheN| Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 vAra-stuti upasaMhAra mahAvIrASTakaM stotraM, ___ bhaktyA bhAgendunA kRtam / yaH paThecchRNuyAccApi, __sa yAti paramAM gatim // bhagavAna mahAvIra kA yaha ATha zlokoM vAlA stotra, bhAgacandra ne bar3I bhakti ke sAtha banAyA hai| jo sAdhaka isa stotra ko par3hegA athavA sunegA, vaha parama gati ko prApta kregaa| Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 vIra-stuti zrI mahAvIra - stotra sakala - zakra - samAja - supUjitaM, sakala - saMyati - saMtati - saMstutam / vimala - zIla-vibhUSaNa - bhUSitaM, bhajata taM prathitaM trizalA - sutam / / 1 / / kalila - kAnana - bhaMjana - kuMjaraM, ziva - saroruha - saMcayazaMvaram / kugati - paMjinI - rajanI - karaM, bhajata taM prathinaM trizalA - sutam // 2 // kUmati - vAdi - divAndha - divAkara, kuTila - kAma * kuraMga--vanezvaramsukhada - zAnta - sudhArasa - sAgaraM, bhajata taM prathitaM trizalA - sutam // 3 / / rucira - rAjyasukhaM bhavinAM kRte, dratataraM parihatya ca yena saa| bhagavatA yatitA sutatA dhRtA, bhajata taM prathitaM trizalA - sutam / / 4 / / Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-stuti adhama - yajJabhavaM pazu - hiMsanaM, nija - sudezanayA vinivAritam / kSititale'tra dayA suvisAritA, bhajata taM prathitaM trizalA-sutam // 5 // sarala - satya - pathe sumanohare, vilitA janatA viniyojitA / khala - dalaM sakalaM saralIkRtam, bhajata taM prathitaM trizalA-sutam // 6 // ahaha ! zUdra - janAniha bhArate, vyadalayan khalu jAtyabhimAninaH / vighaTitA kula-jAti-madAndhatA, bhajata taM prathitaM trizalA-sutam // 7 // vikaca - paMkaja - patravilocanaM, sakala-sAdhaka-vRnda - vinandanam / saghana - vighna - ghanAghana - bhaMjanaM, bhajata taM prathitaM trizalA-sutam // 8 // - upAdhyAya amaramani Wan Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 jayai jagajIva- joNI vAra-stuti viyANao, jaga gurU jagANaMdo / jaga - nAho jaga baMdhU, jayai jagappiyAmaho bhagavaM // 1 // 1 // jayai jayai suyANaM pabhavo, titthayarANaM apacchimo jayai / logANaM, gurU jayai - mahappA mahAvIro || 2 || nandI sUtra Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastuta pustaka mahAzramaNa bhagavAn mahAvIra ke paJcama gaNadhara Arya sudharmAsvAmI ne dvitIya aMga sUtrakRtAMga sUtra ke chaThe adhyayana meM bhagavAn mahAvIra kI stuti kI hai| prAtaH prArthanA evaM guNa-kIrtana ke rUpa meM prastuta vIra-stuti bahuta upayogI evaM sundara hai| pUjya gurudeva upAdhyAya zrI amaramunijI dvArA kiyA gayA hindI padyAnuvAda aura hindI anuvAda bhI bala gundara hai| isase prAkRta gAthAoM kA artha spaSTa ho jAtA hai| aura kavizrIjI dvArA kI gaI TippaNI Agama ke gabhIra artha ko samajhane ke lie mahattvapUrNa hai| vAstava meM 'vIra-stuti ' prArthanA ke lie atiupayogI hai| 30-8-1981 -muni samadarzI, prabhAkara vIrAyatana rAjagaha in Education International www.ainelibre