Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ gujarAta prAMtIya zAMtivIra di. jaina siddhAMta saMkSiNI sabhA puSa naM -2 zrI vitarAgAyanama:' puSya-dharma mImAMsA " - hiMdImAM mULa lekhaka:zrI. paM, indralAlajI zAstrI, vidyAlaMkAra pradhAna saMpAdaka: "ahiMsa jayapura - gujarAtI ami * zrI. kapilabhAI taka koTaDiyA (ema. e. ela . bI.) a hiMmatanagara, prakAzaka 1 aMbAlAla hAthIcaMda zehu, kAMtilAla nemacaMda zAha ( pracore mA " gujarAta prAMtIya di. jaina siddhAMta saMrakSaNa sabhA amadAvAda, 2081, kaTakSiAvADa )vIra saMvata 249ra 'mUlya ( vikrama saMvata 2022 { vAMcana ane manana amadAvAda (gujarAta) U prathamavati 1000 (1 sa-1966 sapTembara, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAraMbhika vakatavya AjakAla keTalAka lokeSaNa AdinA mohamAM pIne AdhyAtmika saMtapaNAne vAdyo paherIne, AdhyAtmikatAnI oTamAM janatAne dharmakAryothI udAsIna athavA vimukha bane te upadeza ApI rahyA che. pariNAme bhAvukajane dhanAna vyApAra dhaMdhA AdI baMdhanA kAraNe hevAchatAM choDatA nathI paraMtu deva pUjA vratAdi dharmakAryone baMdhanuM kAraNa kahIne choDatA jAya che. keTalAke (jaDanI krIyA mAnIne) rAtribhojana paNa zarU karI dIdhAM che. dharmAtmAoe Thapako Ape tyAre javAba maLe ke rAtrI bhejanane tyAga e kaMI dharma nathI! paNa vastutaH devapUjA vrata tapa AdI dharmakAryo tarapha udAsInatA ane pApAcAranI pravRtti e dharma tthA samAjanI paDatI dazAnAM sUcaka cinha che. jayapuranA paM. indralAlajI zAstrI vidyAlaMkAra temanI lAMbA kALanI nAdurasta tabIyata hovA chatAM dharma ane samAjanI sevA mATe haradama taiyAra hoya che. teo "ahiMsA sAptAhikanuM saphaLa saMcAlana kare che. te sAthe temaNe bhAratIya saMskRtinI paripATI sAcavI rAkhavA maMdira pravezamImAMsA, digaMbara jaina sAdhunI caryA, bhAvalIMgI dravyaliMgI munInuM svarUpa vagere pustake je atyaMta upagI ane jarUrI che te temanI nAdurasta tabIyata hovA chatAM lakhyAM ne prakAzita karyA che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNyadhama-mImAMsA pustaka paNa teozrIe lakhyu che. temAM puNya ane dhama sa`kha zrI mArmika vivecana karIne tenI paramAvazyakatA ane upAdeyapaNuM siddha karyuM che, ane tethI A pustaka dareka vyakti mATe vAMcavA jevuM anyu' che, sAthe jIvanacaryAmAM Atapreta karavA jevuM paNa che. A mahAna upakAranA badalAmAM amA ApanA ( zrI zAstrI ) ne jeTaleA AbhAra mAnIe teTalA AchA che................ 3 AzA che ke A pustakathI bhrAmaka vicArazane nirmULa karavAmAM sArI evI sahAyatA maLaze ane samyakadarzInanA sthitikaraNu aMganI sAcI surakSA thaze. li. dhama samAjasevI 5-12-56 } kAlA tanasukhalAla nirajanalAla jaina maMtrIH- bhA.di. jaina siddhAMta sarakSiNI sabhA muMbai. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI paramAtmane nama: puNya-dha mImAMsA mImAMsA arhassidhdhAdikAnpaca praNamya parameSThina : kriyate puNyadharma yorAgamAnugA / adbhuta, sidhdha AcAya, upAdhyAya ane sAdhu evA pAMca parameSThine namaskAra karIne AzmAnusAra puNya ane dharmanI mImAMsA karU chu puNya zabdanI vyutpati puNya zabda saMskRta bhASAnA che. je bhASAne je zabda hoya tenuM jJAna te bhASAnAM tAttvika ane mArmikajJAna vinA thatuM nathI. puNya zabdanAM a samajavA mATe te zabda kevI rIte banyA ane tene ze| a che te vAta jANavAnI atyaMta AvazyaktA che. r zabda traNa prakAranA hoya che. :-- yaugika, yAgarUDha ane ane rUDha puNya zabda yaugika athavA yogarUDha che, yaugika rAbda ene kahe che ke je prakRti ane pratyayAthI banyA hoya, puNya zabda pUna paryaMta" athavA puSNa jaLi zumeka prakRti (dhAtu) thI anyA che. pukhta dhAtuthI yaLa nuja ane hava thavAthI puNya zabda ane che. athavA puN dhAtumAM yat pratyaya lAgavAthI puNya zabda bane che. putra dhAtuthI khanelA puNyanA atha che. "jenAthI AtmA pavitra thAya" jIvate caina brAhmA tattukhya ane puNya dhAtuthI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ banelA puya zabdane artha che je AtmAne zreSTha karmamAM prayukta kare tenuM nAma puNya." Ama baMne artha samAna jevA che. "sarvArtha siddhi" paNa kahe che ke je AtmAne pavitra kare agara jenAthI AtmA pavitra thAya te puNya che. dharma zabdanI vyutpatti dharma paNa saMskRta bhASAno zabda che ane yaugika athavA garUDha che. ghama thai "pura dhAne" arthAta jA jA vALA " dhAtune mana pratyaya lagAvavAthI bane che. tene artha thAya che. je dhAraNa karI zakAya te dharma "na ja divase ja paraM; dharma ane puNya baMne ekAthI che. puNya ane dharma zabdabhedathI judA judA dhAtuomAMthI banyA che, chatAM ekaja arthavALA che. sArA AcaraNanuM nAma dharma che. sArA AcaraNa vinA kai puNya svarUpa pavitrAtmA) thaI zakatuM nathI ane puNya svarUpa thayA vinA ke sadAcArane dhAraNa karI zakatuM nathI, eTalA mATe puNaya ane dharma baMne avinAbhAvI te che ja, sAthe ekaja atha che. zabdakomAM paNa dharma ane puNya baMnene paraspara paryAyavAcI ane ekAthI batalAvyA che. rA. tAzA jIva puothA sui gs: aradati -amarakeSa prathamakAMDa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ eTale ke dharma. puSa, sukRta, zreyasa ane vRSa e pAMca varSanA ja nAma che. A vAkyathI siddha thAya che ke puNya ane dharmamAM zabdabheda che arthabheda nathI. ' na athavA Avakane mATe ATha mULa guru dhAraNa karavA ane cha Avazyaka pALavAM puNya svarUpa che. A 14 thI AtmAmAM pavitratA Ave che ane pavitratama banavAnI zakita prAsa thAya che. aSTamULa guNene dhAraNa karavA ane devapUjAdi che ASakSakone haLavAthI puNya maLe che. jene AcArya zrI maMtabhadra svAmI dharma rahyo che jivRttani yadIyamasvanIkAni bhavati bhavapaddhatiH // eTale ke dharmezvara-tIrthakara bhagavAna sabhyazekha, samyakajJAna ane samyakacaritra dharma kahe che. ethI u67 micchAdana, mithyAjJAna ane mithyAcAritrane adharma kahe che, ane A mithyAdarzanAdi saMsAra duHkhanAM kAraNa che, ratnakaraMDa zrAvakAcAra zrAvakenA khAcaraNanuM pratipAdana kannA2 zAstra agara Agama che. ane ahIM AcAye zrAvA nityakarmAdi puNyabaMdhanAM kAraNone dharma kAlAo che. devapUtra, gurUupAsanA, svAdhyaya, saMyama, tapa ane dAna e zrAvakanAM nityakrama che. zrAvakanA A cha dhame viSaya athavA kaSAyarUpa nathI eTale e kAryothI baMdha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ thatI nathI chatAM A kAryonA samaye zrAvakane jeTalA azamAM rAga thAya che, teTalA aMzamAM zubhabaMdha thAya che, ane jeTalA aMzomAM vitarAgatA che teTalA aMzamAM saMvara ane nirjarA thAya che.' vastu svabhAva eja dharma che jema manuSya eka vastu che, tema tene paryAya zrAvaka paNa eka vastu che. te zrAvakarUpa vastune svabhAva ja tene dharma che. potAnA upakArI pratye kRtajJatA pragaTa karavI ane tene Adara, satkAra ane arcanAdi karavAM kRtajJa zrAvakanuM kartavya athavA dharma che. bhagavAnanI pUjA karavI eja kRtajJatAnuM agatyanuM aMga che. eTalA mATe devapUjA karavI te kRtajJa mAnavanuM kartavya-dharma athavA svabhAva che. eTale te heya nahIM paNa sarvathA upAdeya che. athavA zrAvakane vitarAgatA rUce che eTale vitara gatAnI prApti mATe vitarAga devanI upAsanA kare che. jema devapUjAdi zrAvakane dharma che tema dAna ApavuM arthAta tyAga paNa dharma che. dharma kadI heya hoya nahi paNa upAdeya heyaja, je devapujA dAnAdine baMdhanA kAraNa kahI heya batAve che te che te ja heya ane zocanIya che. puNya heya nathI, upAdeya che. zrI guNabhadrAcArya zrI AtmAnuM zAsana graMtharAjanA 23 mAM zlokamAM upadeza che ke : Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariNAmameva kAraNamAhuH khalu puNyapApayeAH prAjJAH / tasmAtpApApacayaH puNyopacayazca suvidheya // 23 // "sarva buddhimAneA puNya ane pApanuM kAraNu AtmAnA pariNAma (bhAvA) che tema kahe che mATe pApane nAza ane puNyane sa`graha (prApti) sadaiva karavI joie " ahI` puchyojaSaya ne karavA jevu' kahyuM che. eTale tene tu vizeSaNa lagAvI khAsa karIne bhArapUrvaka AcaravA jevuM kahyuM che. puNye pacayanA artha puNyasacaya che AgaLa A ja graMthanA zlAka 31mAMpaNa AcArya zrI kahe che ke puNyaM kuruSva kRtapuNyanIzo'pi nopadraveA'bhibhavati hi prabhavecca bhUtye / saMtApayan jagadazeSamazIta razmiH padameSu pazya vidadhAti vikAsa lakSmIma ||315 * he bhavya! tuM puNya kara kAraNa ke puNya karanAra jIvane kaThinamAM Dina upadrava paNa sa`kalezakArIna anatAM ulTI vibhUtiprada thaI jAya che, jema sUrya sArA saMsArane tApakArI hovA chatAM kamaLAne khIlavAnuM kAraNa che. dezana ane ghUma dareka mAnyatAne be bAju hAya che. ekane dezana ane bIjAne dharma kahe che. darzanane aMgrejImAM phrIleAseAphI kahe che ane te koIpaNa siddhAMtanu' pratiSThAna karavAnuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAma kare che. darzanane saMbaMdha vicAra sAthe che jyAre dharmane saMbadha AcAra agara AcaraNa sAthe che. dravya, tattva, pArtha vagere keTalAM che ane temanuM svarUpa zuM che? AtmA che ke nathI, che te tenuM svarUpa kevuM che? purnajanma che ke nathI, che te kevI rIte che? kAI sRSTikartA che ke nahiM, che te kevI rIte che? AvA A prazno laIne jayAM yukti ane pramANethI kei siddhAMtane siddha karavAnuM hoya che tene darzana kahe che, je vicAra sAthe saMbaMdha dhave che. dharmamAM upAdeya zuM che. ane heya zuM zuM che. ApaNe zuM khAvuM pIvuM ane kema khAvuM pIvuM. pUjana, sAmAyika, pratikramANAdi kevI rIte karavA, juTha bolavuM nahi, corI karavI nahi, hiMsA AcaravI nahi vagere vAtanuM vidhAna hoya ke pratipAdana thatenuM nAma dhama ane tethI dharmane saMbaMdha AcAra yAne AcaraNa sAthe che. siddhAMta athavA vicAra ane dharma athavA Aca 2 vacce ghaniSTha saMbaMdha che meTA bhAge saMsAramAM AcAra anusAra vicAra ane vicAra anusAra AcAra dekhavAmAM Ave che. vicAra pramANe ja manuSyanuM AcaraNa ghaDAya che. je bhagavAnanI pUjA karavAmAM karma baMdha mAne che te bhagavAnanI pUjA zA mATe karaze ? je jIvadayA agara ahiMsAmAM dharma mAnatuM nathI te koIne marate zA mATe bacAvaze agara mArate rokaze kema? jene satya belavuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma nathI te asatya bolavAmAM zA mATe acakAze ? e corI karavAmAM aparAdha na mAnanAra cerI ane tenA aticArethI zA mATe gabharAya? je vyabhicArane jaDanI kriyA mAne che te brahmacaryanuM pAlana zA mATe kare? te ja rIte je jIva parigrahane pApa tathA saMsAranuM kAraNa mAnate. nathI te saMgrahakhorI nahi kare te zuM karo ? Ama AcaraNa ane vicAra eka bIjAnAM kAra kArya che. saMsAramAM spaSTa dekhAya che ke AcaraNa parathI vicAro ghaDAya che. jema ke je mAMsabhakSI che tenA vicAre krUra hevAnA ja. ane zAkAhArInA vicAramAM mRdutA hazeja. koIpaNa zAkAhArI hiMsAne joIne ke jANIne duHkhI thaze - jayAre mAMsAhArIne tenI kaMI asara thavAnI nahi. vicAra badalavAmAM mukhyatve darzana upagI che jyAre aDacaNa badalavAmAM dharma sahAyaka che. dA. ta. keI nAstika che ane te purnajanma ane paralokamAM mAnato nathI te paNa je tenI sAthe dinarAta AstikatA poSaka yukti ane pramANenI carcA karAya che te Astika banI javAne saMbhava che, ne tethI ulaTu Astika nAstikapaNAnA vAtAvaraNamAM dIrgha kALa rahe te te nAstika thaI javAne. hAla pavana nAstikatAne che tethI dharma-karma-AcAra vagerene mITIe TIMgADavAmAM Ave che, Ama bahAranA vAtAvarapaNane prabhAva AtmA para paDayA vinA rahetuM nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ "teja pramANe dharma paNa AcAra badalavAmAM sahAyabhUta - bane che. sArI enA saMparkamAM rahenAranu mana komaLa bane che. tenAM khAnapAna sAtvika ane zuddha hoya che ja, tenA bhAvamAM kUratA detI nathI ane lAMbA kALe tene koIpaNa hiMsaka praddhati tarapha dhRNa pedA thaze. Ama dravya, kSetra, kAla, bhAvano mahimA avarNanIya che. ane tene mahimA tathA prabhAva prabaLa che. saMsAramAM be prakAranAM kAme thAya che; pApakarma ane puNyakarma, hiMsA, juTha, cerI, vyabhicAra, mAyAcAra vagere pApa kAme che; ane ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane saraLatA vagere puNyano kAme che. A badhAM puNyakAme dharma svarUpa che. AtmAne pavitra karanAra tamAma kAme puNyakAme kahevAya che ane tene ja dharma kahe che. dharmakArya ane puNyakAryamAM keI aMtara nathI. sUmarIte jotAM eka aMtara be vacce che, je dharmakArya dvArA yazakIrti meLavavAnI ke kaI sAMsArika svArthanI bhAvanA che. tene puNya kahevAya ane tevI koI bhAvanA ke IchA vagaranA kAryane dharma kahevAya. * * bhAva saMgrahanA 404 oNkamAM zrI. 108 AcArya devasene kahe che ke -- . * sammAiTTI puNNaM Na hoi saMsAra kAraNa NiyamA / mokkhassa hAra heU jara vi NiyANaM seo kuNaI // 404|| samyakardaSTi dvArA karAtuM puNya niyamathI saMsAranuM kAraNa nathI paraMtu mokSanuM ja kAraNa che je temAM nidAna ke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAMsArika vAMcchA na hoya te. dhamanuM bIjuM nAma kadvya pAlana paNa che. kartavya samajI koIpaNa zubhakriyA karAya te te ghanaja che. paNa jo temAM yaza vAchA, sAMsArika eSaNAnI lAlasA haze to te puNya kahevAze. A lAlasA yAne rAga bhAva baMdhanuM kAraNa che tethI puNya sAthe baMdha zabda vaparAya che jema ke puNyabaMdha paraMtu dharma sAthe baMdha zabda vaparAtuM nathI. paNa sAdhana agara AcaraNa zabda joDAya che jema ke dharma sAdhana athavA dharmAcaraNa tarata dharma ane puNya ekAthI che. te vAta puSArtha sidhupAyamAM zrI 108 AcArya zrI amRtacaMdrasuri mahArAje zleka naM 212-213 ane 214mAM jaNAvI che: / yenAMzena sudRSTistenAMzenAsya baMdhana nAsti yenAMzena tu rAgastenAsya baMdhana bhavati // 212 // yenAMzena jJAnaM tenAMzenAsya baMdhana naasti| yenAMzena tu rAgastenAsya baMdhana bhavati // 23 // yenAMzena caritra tena zenAsya baMdhana nAsti / - nA tu daLonanA baMdhana mati | rakama jeTalA aMze samyakdaSTipaNuM che teTalAM aMze baMdha nathI paNa jeTalA aMze rAgabhAva che teTalA aMze baMdha hoya che. vigere vigere, eTale ke samyakadarzana, samyakajJAna ane samyaka cAtri rUpa ratnatraya tenI utkRSTa dharma avasthAmAM baMdhanuM kAraNa hoI zake nahi paraMtu jaghanya avasthAmAM tene avinAbhAvI rAgabhAva heya che teja baMdhanuM kAraNa bane che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaka cAritranA aMgabhUta devapUjA, dAna upavAsa vratAdi che tenAthI kadIye baMdha thatuM nathI. paNa hA, A kriyAomAM sva-para saMbaMdhI rAgabhAva hoya che teja baMdhanuM kAraNa bane che. rAgabhAva yukata dharmanA pariNAmene ja puNya kahevAya che. rAgabhAva vinAnA dharmanAM pariNAmane dharma kahevAya che. paraMtu AtmAnI abaMdha arthAt vitarAga avasthA te bAramA guNasthAne thAya che. tyAM sudhInI zubhakriyAnuM zuM ? AjakAla adhyAtmane upadeza karavA vALA baMdhanAM kAraNo ne heya ane tyAjaya batAve che paNa pitAnI ane upadeza sAMbhaLI gada gada thaI janAra saunI akhaMdha avasthA nathI tene vicAra kema karatA nathI ! ziSya ane gurU bane eka koTimAM che samyakadarzanAdimAM para nimitte thatA heyAMza-rAgabhAva che te tajavA jevA che tema kahevAya te te ThIka che paNa devapUjA dAnAdine heya kahevAM e eka bhAre Azcarya che. devapujA vagere baMdhanAM kAraNe nathI chatAM tene heya batAvAya che. jayAre khAnapAna, suvuM besavuM. viSaya bhegAdi vagere je sarvathA sAMsArika ane baMdhanA kAraNe che tene pote choDatA nathI ane bIjAne choDavAne upadeza detA nathI te tenAthI paNa vadhu Azcarya che vaLI tenA karatAM te aura adhika AzcaryanI vAta e che ke AvAM heya-sAMsArika pApakAryothI je virakata che, udAsIna che. evA digaMbara munIne tirasAra kare che ane temane potAnAthI nIcA mAne che ane jaNAve che! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra graMthanA mahAna vettA-are! tenA upara kaLaza caDhAvanAra zrI 108 amRtacaMdrAcArya mahArAja temanA graMtha puruSArtha sidhayupAya graMthanA glaeNka naM. 217218 mAM jaNAve che kesaranAmAM svArthargin : ge'pyupadiSTa samaye na nayavidAM sA'pi de SAya // 217 // sati samyakaritre tIrthakarAhArabaMdhakau bhvtH| jenAtha, nAnafta tapunarimanuNAma 28 tIrthakara prakRtine baMdha cothA guNasthAnathI AThamA guNasthAnanA chaThThA bhAga sudhI traNe samyakathI thAya che ane AhAra prakRtino baMdha cAritrathI thAya che. AvuM varNana siddhAMta zAstromAM che paraMtu jeo jInAgakata tapavibhAgane jANe che temane mATe A kathana ApattikAraka ja nahi paNa virodhanuM che kAraNa ke samyakatva ane cAritranI sattAmAM je pariNAmamAM bhAga ane kaSAya rahe che te baMdhanuM kAraNa che ane nahi ke samyakatva ane cAritra.cega ane kaSAyanA abhAvamAM samyakatva ane cAritra kartA-akartA banatAM nathI paNa udAsIna ja che. A kathana sAbita kare che ke yoga ane kaSAyane sadbhAva 10 mA guNasthAna sudhI ane vegane sAva 13 mA guNasthAna sudhI hoya che ja. naya-jJAnanI AvazyakatA siddhAMta pratipAdaka upadezaka mATe nayapramANajJAnanI bahuja jarUra cheje jAtanA jJAna vinA je kaI upadezaka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ banI bese che te pattharanA nAvaDAmAM bese che ne pariNAme pite DUbe che ane ziSyone paNa DUbADe che. koIpaNa jIve bhASA ke vijJAnane jANavuM hoya te anukramathI tenuM yogya guru dvArA zikSaNa levuM paDe che tyAre ja tenAmAM lAyakAta Ave che. zarUmAM pahelI copaDIthI zarU karAya che ne te TheTha ema. e. ke tevI bIjI upAdhinI kakSA sudhI bhaNavuM paDe che. zarUthI ja ema.e.nAM pustake kaMIpaNa kAryakArI nathI. mAtra mumukSu maMDaLamAM evuM aMdhera cAle che ke pitAnI yogyatA a gyatAno vicAra karyA vinA ke pitAnA jJAnano pazama keTaluM che tenuM mApa kADhayA vinA sau keI samayasAra laI besI jAya che ne pariNAme paMDita banArasIdAsajInI zarUAtanI dazAnI jemate ekAMtika misyA daSTi banI jAya che ne zretA vargane paNa patananI khAImAM dhakele che. A badhAM bhAIbahene cAre anuganA graMthane samanvaya ane niSpakSa dRSTie sApekSa siddhAMtane najara samakSa rAkhI abhyAsa kare ane temAM paNa lokeSaNA, dhaneSaNA, kIrti-vAMcchA vagere na hoya to te pachI samayasAranuM paThana pAThana ane svAdhyAya paNa kalyANanuM kAraNa banyA vagara rahe nahi. zrI 108 amRtacaMdra AcAye eja 217 mI gAthAmAM kahyuM che ke "7 Rafi as toSa" eTale ke naya pramANanA jANanArAo mATe A kathana paraspara virodhI nathI. eTale upadezaka agara vakatA naya ane pramANunuM jJAna dharAvatA ho jarUrI che te sAbIta thAya che. kahyuM che ke - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 . je NayadidivihaNA tANa btthuushaavuvlddho| kahyufSadU samAjaf ti . je nayadaSTithI vihina che. temane vadhu svabhAvanI prApti thatI nathI ane je vastu svabhAvanI prAptithI zUnya che temane samyaka draSTi kevI rIte kahevAya? samayasAramAMnuM badhuM kathana moTA bhAge muniyo mATe zuddha eka nayanI mukhyatAthI karavAmAM AvyuM che. mAtra samayasAra vAMcavAvALe ekaja nayano vicAra karaze kAraNake tenI samakSa e ekaja che ane pariNAme te ekAMtika mithyA daSTi banI jaze ane bIjAone banAvaze. paraMtu jemaNe bIjA badhAja prakAranAM zAstronuM adhyayana karyuM che ane je lokavaNAdithI dara che te je vAstavika tattvajJa yAne tapadezaka banI zake che. jene zrI 108 amRtacaMdrAcArya mahArAje "nayavita" zabda dvArA oLakhAvyo che. samaya sArAdine vAMcyA pahelAM je teo puruSArthasiddhayupAya, ratnakaraMDa zrAvakAcAradi graMtho vAMca-saMbhaLAve te emanuM ane zretA evI janatAnuM adhika kalyANa thaI zake. nizcaya ane vyavahAra vastu svabhAvane vicAra nizcaya ane vyavahAra ema baMne prakArathI hoya che. koI vakhata eka gauNa ane bIjI mukhya te bIjI vakhata pelI mukhyane je gauNa hatI te mukhya bane che, banAvAya che. dA. ta. eka mANasane be chokarA che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ temAMthI jenuM lagna che tenAM gIta gavAya che tene artha e nathI ke bIjAnAM kadI gavAvAmAM ja nathI paNa ahIM eka mukhya che bIje gauNa che Aja vAtane zrI amRtacaMdrAcArye puruSArtha siddhayupAyanA leka 225mAM spaSTapaNe jaNAvI che ke ekemAkarSantI ilathavatI vastutasthamitareNa / antena jayati jainI notirmathAnanevAmiSa gopI // 225 / / - jema dahIM valovI temAMthI mAkhaNa kADhavAvALI govAlaNa leNAnI rAsa eka hAthe kheMce che ne bIjo hAtha Dholo mUke che Ama bemAMthI kayAreka ekanI zithilatA ane bIjAnI daDhatAne kramazaH upayoga karIne mAkhaNa meLave che. te ja pramANe baMne-nizcaya ane vyavahAramAMthI ekane mukhya ane bIjAne gauNa karIne vastutatvane meLavavAvALI jaina nIti sadA jayavaMta raho. vAstavamAM mAnavajIvanane sAra A cAritra ja che. puNya athavA dharma ja samyakacAritra che. jJAnanI aMtima sImA kevaLa jJAna che je cAritryathI ja prApta thAya che ne tenI kyAM sudhI rAha jovI? A paMcamakALamAM manaH paryajJAna, avadhijJAnanI te vAta ja nathI are pUrNa zrutajJAnanA paNa sAMsA che tethI jJAnane gauNa rAkhavAnuM kahyuM che ane darzanane mukhya karI cAritranI siddhi karavA jaNAvyuM che. ahIM prAtaH smaraNIya pUjyapAda zrI 108 amRtacaMdrAcArya mahArAje jaina dharmanuM tattvajJAna che tenI praNAlI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 khUba ja suMdara rIte matAnI che. Ape purUSAtha siddhayupoca nAmaka graMthanI zarUAtamAM ja nizcaya ane vyavahArane khUba ja spaSTa paNe samajAvyA che. mukhyopacAra vivaraNa nirastadustara vineyadurbodhAH / kalAni vadhAH prayante ati sIIm | jJAnanA nAya ane nizrcayane mukhya ane gauNunu. vivecana karIne jemaNe zilpAnA ajJAna athavA dubheda karyAM che. evA ( gurU ) vyavahAra jANavA vALA ja dharmatIrtha'nI pravRti kare che. Aja Aca ce samayasAra graMthanI zlAghdha anupama TIma karI che tethI jo puNyakAya heya hoya teA athavA karavA jevuM na hota tA teo 'purUSArtha siddhayupAya' nI racanA nahi ane devapujA, dAnAdi karavAne upadeza na Apata kheta che ke AjanA AdhyAtmika sata, jemanu jJAna e AcArya zrInA jJAna samudra AgaLa eka TIMpA samAna che, devapujA vageremAM madhanu` kAraNu khatAvI dhyeya jAhera kare che. gaLa AcArya mahArAja kahe che : karata nizcayamiha bhUtArtha vyavahAraM varNayaMsyabhRtArtham | bhUtArthabodhaSimukha prAyaH saveDipi saMsAraH ||5|| bhAvArtha:- nizcaya nayano viSaya traikAlika satya athAta dravya che. vyavahAra naya adbhutA paryAyana' kathana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ kare che. je bhUtArtha arthAta dravyaSTithI vimukha che eTale ke paryAya vimUDha che te badhA prAyaH saMsAramAM bhramaNa kare che Aja zrI. 108 amRtacaMdra AcAryo samayasara gAthA padanI TIkAmAM kathAna: ripAkAta vyavahAra nayane paryAya Azrita batAve che ane nizcaya nayane dravyAzrita batAvyo che kAlika satane arthAta dravyane bhutAtha kahayuM che, kAlika satya nathI arthAta paryAyane abhutArtha kahyuM che. ahIM abhutAne artha khoTo ja ema nathI. A pUjA, dAna vagere karavAvALe AtmA ane zarIrane bhanna jANe che. ane dekhe che tethI te te vitarAga paramAtmAnI pUjA kare che ane pitAnI saMpatti taraphano meha e che karI te bIjAone dAna tarIke Ape che. AtmAmAM Avyu darzana aMze paNa pragaTa thayA vinA koNa bhagavAnanI pUjA karaze? dhanadaulatanI anityatA-caMcaLatAnuM jJAna thayA vinA keNuM dAna Apaze ? jeo potAne samyakadaSTi kahe che ane mAne manAve che ane chatAM bhaga- 1 vAnanI pUjA-bhakti tathA dAnAdine heya gaNave che teo pUjA kare-karAve che, maMdira banAve-banAvarAve che, pratimAonI pratiSThA kare karAve che. te mAtra bAhya leka che. dekhADa puratuM che, kemake aMtaraMgamAM temaNe tene heya mAnI rAkhyuM che. * . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhedavijJAna eTale AtmA ane zarIrane judAM mAna tevA jJAnathI rahita eTale ke baMnene eka mAnavAvALAne avahAra badheja aprasta vyavahAra che ane teja heya che ane jJAnIoe tene heya gayo che. tethI AvA aprazasta vyavahArIne upadeza lAbhakArI nathI ane tene dezanA ApavA niSedha gaNI che. Aja vAta AcAryo heka 6mAM jaNAvI che." abughasya bodhanArtha munIzvarA dezayatyabhUtArtham / vyavahAra meva kevalamavaiti yastasya dezanA nAsti // 6 // tIrthakara bhagavAne ajJAnIone samajAvavA mATe adhUtArtha arthAt paryAyanayathI vyAkhyAna karyuM che. je gAtra aprazasta vyavahAramAM ja racyA pace che paryAya vimudra che evA jIvone vyavahAra arthAta paryAya nayathI upadeza na Apavo joIe ahIM dezanAyAne upadeza eTale samyaka cAritrane upadeza tevo artha che. mAjIva para sit wthA mAravArikA na vyavahAra evahi tathA nizcayatAM yAtyanizcayajJasya // 7 // vaLI jeNe kadI siMha ja nathI tene te siMha AkAra vilA ja siMha che jyAM sudhI teNe sAce siMha je nathI. te ja pramANe jeNe jayAM sudhI bhUtA nizcayana bodha prApta karyo nathI tyAM sudhI tenA mATe vyavahAra bhUtArtha yAne nizcaya che. Aja vAta vadhu spaSTatAthI AThamA zlokamAM jaNAvI che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavahAranizcayo ya: prabudhya tatvena bhavati mdhymthH| prApnoti dezanAyA: sa eva phalamavikala ziSyaH / / 8 / / je tattvajJAnapUrvaka vyavahAra ane nizcaya ema baMne nane purepurA samajI baMnemAM madhyasthabhAva keLave che teja (ziSya) dezanAnA saMpUrNa phaLane pAme che. Ama khuda AcArya mahArAje prazasta vyavahArane upAya batAvyuM che. je te upAdeya na hota to temanA graMthamAM purUSArthanI siddhinA upAya tarike zrAvakanA cAritrane gaNAvata nahi; eTaluM ja nahi paNa AvA graMthanI racanAmAM samaya bagAData nahi. bhagavAna kuMdakuMdAcArye rayaNasAranA 11mA kalekamAM dANaM pUjA mukkhaM sAvayadhamma Na sASayA teNa viNA / bhyANAjabhyayaNaM mukkha jaidhamma Na taM viNAsAvi / / 11 / / dAna ane pUjA zrAvaka dharmamAM mukhya kartavya athavA upAdeya kArya che. tenA vinA zrAvaka kahevAya nahi. teja pramANe munidharmamAM mukhya dhyAna ane svAdhyAya che. te vinA muni kahevAya nahi. je pUjA ane dAnAdi baMdhanAM kAraNa hatuM eTale ke heya heta te svayaM samaya sAranA kartA zrI kuMdakuMdAcAryuM AvuM kahyuM na hota. tethI kharekhara khedanI vAta che ke samayasAra tarapha ahebhAva pragaTa karanAra ane AdhyAtmika saMta hovAno DhaDhere pITavAvALA khuda bhagavAna kuMdakuMdAcAryanA kathananI virUddha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ bolI dAnapUjA vagere zrAvakanA khaTakarmone heya tathA baMdhanAM dharaNe batAve che ! ! ahIM khAsa noMdhavA jevI vAta to e che ke A zlokamAM sAvadho zabdo dvArA dAna ane pUja vagere kriyAne zrI kuMdakuMdAcArya mahArAja dharma kahe che. zacanIya banA te e che ke samayasAranuM vAMcana mAtra thAya che paNa teja AcAryanuM racaNasAra bIlakula vAMcavAmAM AvatuM nathI ( jANe ke tamAma zrotAo 7mA guNasthAne pahoMcI na gayA hoya !) kevaLa "samayasAramAM badhI vAte samAyelI nathI jema keIpaNa eka dukAnamAM saMsAramAM upayogI badhI cIjo vecAtI nathI dayA e paNa dharma che. AdhyAtmika saMta kahe che ke dayA karavAmAM rAgAMza hovAthI dayA karavI e dharma nathI. paNa te puNyarUpa he I baMdhanuM kAraNa che. paraMtu zrI 108 kuMdakuMdAcArya bhagavAne bodhapAhuDanI 25mI gAthAmAM kahyuM cheH ghai fagar vja saritA devo vavamayamAhera udayaya bhavdhajIvANaM // 25 // je dayA bhAvathI paripUrNa ane vizuddha hoya te dharma, sarva prakAranA parigraho rahita avasthA te sAdhutva, ane jene koIpaNa prakArane moha na hoya teja deva che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 AvA dhama, AvI dikSA ane AvA deva ja bhavya javA mATe abhyudayakArI che. Ama A zloka dayA sahitanI bhAvanAne ane tevI pravRtine dharma kahe che. sadguru banI beThelA saMtatratAcaraNa, tapazcaraNa vagerene paNa svA~nuM kAraNa-sa'sArane vadhAranAra jAhera kare che ane tema karI vratIe ane tyAgIenA zira para besavA mAge che paNa meAkSapAhuDanA 25mA zleAka dAMDInA Toca para khele che." vara tava yehi saggo mA hou Niraya iyarehiM / chAyAtavaThipANaM paDivAlaMvANa guru bheyaM // 25 // (vebadu6) " atrata atapa, ane nigala viSaya bhegAMmAM pravRti karavAthI naraka gati maLe che jyAre tapa, saMyama ane vratathI svarga lAbha thAya che. mATe huM bhaLyeA ! naraka karatAM svarga sArUM che taDakAmAM ane chAyAmAM besavA jeTale pharaka naraka ane svagamAM che." jo trata, tapa vagerene svarganu kAraNa jANI mADI devAmAM Ave teA samyakatva paNa svarga nuM kAraNa che te te paNa cheADI devuM paDe? ane te cheDatAM mAnavaparyAyamAM AkI raheze zuM ? tapa vratAdithI ghaNI vakhata teja bhavamAM meAkSa maLyA che. jeTalAjeTalA mAkSe gayA ane manu paryAyamAMthI jemaNe mukti lAbha meLabyA te badhAye Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapa ane vratadhArI hatA (mAtra darzanadhArI kadIye mukti pAmyA nathI.) Ama vrata tathA tapAdi sAkSAt ane paraMparA mokSanuM kAraNa che. ahIM zrI kuMdakuMdaAcAryanuM kahevuM che ke kAlAdinA prabhAve vatatapathI mokSa nahi maLe to svarga te maLavAnuM ja je naraka karatAM asaMkhya ghaNuM sAruM che. kharekhara pattharonA bhAra karatAM ratnane bhAra ghaNuMja sukhakArI che. ne baMne bhAra che chatAM baMnemAM bhAre aMtara che. darzanapAhuDanA 30mA zlokamAM Aja vAtane judA zabdomAM mUkI cheH phaLa 4 taLa jaLa samagrow ca uhipi samAjoge mokkhA jiNasAsaNe diTho // 30 // saMyamaguNayukta jJAna, darzana, tapa ane cAritra e badhAne samajavala suMdara ga ja jaina zAsanamAM mokSa prAptinuM kAraNa mAnyuM che. ahIM tapane spaSTapaNe mekSanuM kAraNa kahyuM che. tethI tene svarganuM kAraNa mAnavuM e meTI bhUla che. haDAvasapaNI kAlamAM A bharatakSetrathI mokSa prApti thatI nathI. temAM vrata tapa bAdhaka nathI paNa tatapanI carama sImAmAM dravya kSetra ane kALa bAdhaka che. NANa Narassa sAro sArodhi Narassa hoi sammatta / sammattAo caraNa caraNAo hoi NivyANa // 31 // manuSya mATe sarvathI prathama sArabhUta padArtha te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAna che jJAnathI adhika sAbhUta samyakatva che ane samyakatvathI adhika sArabhUta cAretra (vrata tapa saMyamAda) che tema kahI cAritranA kAraNarUpa tapAdinI mahattA batAvI che. NANammi daMsaNammi ya taveNa cariyeNa sammasahiyeNa / coNahaM pi samAjoge sidhdhA jIvA Na saMdeho / 3 / / samyakatva sahita jJAna, darzana, tapa ane cAritrane saga thavAthI ja avazya jIva sidhadhapada pAme che. Ama ahIM ni:saMdeha zabdanI sAthe tapa ane cAritrane siddha padanuM kAraNa batAvyuM che. adhyAtmanI vAto karanArA sAkSAtane joradAra zabdomAM mahatva Ape che ane para parAnI bhAre upekSA kare che paNa koI paNa ceya upAya vinA sAkSAta ekadama kevI rIte siddha thaI zakaze ? prAthamika kakSAnA abhyAsa vinA koi ema. e thayAnuM kadI sAMbhaLyuM che ? tatvArtha sUtranA racayitA bhagavAna umA svAmIe paNa adhyAya 9 nA 6 DuM sUtra - 3ttama kSamA mArar java zauca satyasa yamatapastyAgAkicanya brahamacaryANidharma / mAM tapa vAga vagerene dharma kahyo che. A spaSTa artha hovA chatAM zauca, tapa vagerene dharma na mAnI badha mAnI le nitAMta bhUla che. gupti samiti, dharma, anupekSA vagerethI te saMvara thAya che paNa "tanA nittAva" sutra pramANe to tapathI karmonI nirjarA thAya che te siddha che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 pujA dAnAdi ja nahi, maMdira banAvavuM te paNa dhama che. deva pujA, pAtradAnAdi dharma che te upara siddha karyuM che te uparAMta maMdira banAvavuM te paNa dharma che tenAM zAstromAM aneka pramANa che. je paikI eka che dharmAmRta zrAvakAcAranA adhyAya bIjAne 35 zlokaH nirmApya jina caityatadagRhamaThasvAdhyAya zAlAdikaM zraddhAzaktayanurupamasti mahate dharmAnuvaMdhAya tat / hiMsArabhavivartinAM hi gRhiNAM tattAgAlaMbana prAgalbhIlasadAbhimAnikarasa syAtpuNyacinmAnasam // dhamafmRta chAyA . 2-39) pitAnI zraddhA ane zakti mujaba jina pratimA jInamaMdira, dharmazALA, svAdhyAya maMdira vagere zrAvake banAvavA joIe kAraNa ke temanuM nirmANa karAvavuM te dharma che ane dhamartha che. gRhastha zrAvaka moTAbhAge hiMsA ane AraMbhanA kAryomAM mazagula rahe che eTale te pratimA vagere caturAI ane abhimAna khAtara paNa banAve te paNa tene mahAna puNya prApti thAya che kAraNa ke tenAthI tene ane bIjA aneka jIvane cidAtmalAbha thAya che. A pramANe caturanuyAgamaya jInAgamamAM puNya kAryomAM dharma che tenA samarthananA hajAro ullekha che paNa vistA bhayathI atre ApatAM acakAuM chuM. svAdhyAya zIla ane vivekI sajanenI jANa bahAra te nathI teTaluM ja kahevuM paryApta che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNyathIja dhI cAle che. dhama tIrtha nA pravartaka tIrthaMkara bhagavAnaja che te suniNIta ane nirvivAda che. jeTalA zrutakevaLI thayA ane thaze te badhAye dharmatIne ujjavala karanAra hatA ane huze. dharmatIrthanA pravartaka nathI heAtA. dhamatItha saMcAlaka te mAtra bhagavAna tIrthaMkara ja hAya che ane tIrthaMkara nAmaka prakRti nAmakarmanI 93 prakRtimAMthI eka puNya prakRti che. karmInA mukhya ADa prakAre che ne tenA 148 uttara bheda che jemAM 106 pApa prakRtie ane 4ra puNya prakRtie hoya che. A khetAlIsa paikI tI karanAma prakRti paramAtkRSTa che ane jenA khadha kevaLI ke zrutakevaLI samakSa ja paDe che. A kevaLI ke zratakevaLI tIrthaMkara nAma prakRtinA baMdhamAM bAhya nimita che chatAM dharmAMtI nA pravaka nathI. tIrthaMkara prakRtinA baMdha karanAranA saMsAranuM kalyANuM karavAnA evA tIvratama utsukatAbharyo pariNAma hoya che ke te icche che ke mane ratnatrayanI prApti thAya jethI sa MsAranuM kalyANa karI zakuM. A mahAna ane prazasta satra bhAvathI ja tItha kara prakRtine aMdha paDe che ane parakhaidhaya sapanna mahAvibhUti dhArI tIrthaMkara anIne dhamatI pravartAve che. A kALanA 24 nI karA thayA ne saue e parama upakArI dharmatIrtha nabhAvyuM che jo A mahApuruSoe Avu. mahAnapuNya na khAMdhyuM hata Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 to dharma tIrthanI pravRti, dharma athavA zuddhapariNatinI mane gamya carcA ane carcA karavAvALA bhavya che ja na hota ! ! eTale puNyabaMdhanane sarvathA heya batAvanArAe pite vicAra karavo joIe ane puNyabaMdhananI parama upAdepatAne samajI umAge vicaratA saune sanmArge vALe. eTale ema kahevAmAM vAMdho nathI ke puNya vinA dharma nathI. are dharmathI paNa puNya meTuM che kAraNa ke puNya te dharmanuM kAraNa upAdaka che. Ama puNya dharmane heya batAvavAthI tIrthakara bhagavAnanI paNa avahelanA thAya che. ane pariNAme Astiko mATe te vacano tIra samAna asahya bane che. zrI kuMdakuMda AcArye pravacana sAranI gAthA kapamAM puNyanuM phaLa ahaMta pada prApti batAvyuM che. dharmadhyAna ane me kSa dhyAna cAra prakAranAM gaNAvyAM che. Ata, raudra, dharma ane zukala. je paikI dharmadhyAna ane zukaladhyAnane bhagavAna umA svAmIe mekSanAM kAraNa kahyAM che. paraMtu tattvata: dharmadhyAna te zuM paNa zukala dhyAnanA cAra bhedamAMthI zarUnA traNa bheda (pathaphatva virtaka vicAra, ekava vitarka vicAra, ane sumakriyA pratipAtI) paNa mokSanuM sAkSAt kAraNa nathI, kAraNa ke mekSanuM sAkSAt kAraNa te zukala dhyAnanuM cothuM pada-buparata kriyA nivatI nAmane bheda ja che. je sAkSAt kAraNane ja mokSane hetu mAnavAmAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ave te "vje kSa detu" nAmaka bhagavAna umAsvAmInuM sutra kheruM Thare. ( AjJA vicaya, apAya vicaya, vipAka vicaya ane saMsthAna vicaya tethI jema cAra prakAranA dharmadhyAna ane zukala dhyAnanA cAramAMthI traNa bheda mekSanuM paraMparA kAraNa che te ja rIte devapUjA, dAnAdi paNa mokSanAM paraMparA kAraNa gaNAya. tethI devapUjA vagerene baMdhanuM kAraNa mAnavuM te tattvajJAnanI zUnyatA sucave che. caudamAM guNasthAnathI upara guNasthAnAtIta avasthA hoya che te ja mokSa che. caudamAM guNasthAnamAM byuparata kiyA nivatA nAnA zukaladhyAnanA cotho bheda hoya che tyArabAda mAla thAya che. dharmadhyAna sAmA guNasthAna sudhI rahe che. zukala dhyAnanA pahelA traNa prakAra AThamAthI teramAM guNasthAna sudhI hoya che. ane sAtamAthI teramAM guNasthAna sudhInA koIpaNa guNasthAnathI mukti thatI nathI eTale A sAta prakAranAM dhyAnene mezanuM kAraNa na mAnavA ? je te mokSanAM kAraNa che (sAkSAt nahi hoya to paraMparAe) to tenAM kAraNa devapUjA, pAtradAna, vratapadi mokSanAM ka raNa kema nahi? jema pitAnI utpatimAM bApane ja kANu mAna ane dAdAne na mAne tenA jevuM aho che ke sAkSAt kAraNe mAnavuM ane paraMparAne kAraNa na mAnavuM! dAdA na hota to pitA kyAMthI AvatA tema paraMparA kAraNe thIja sAkSAt kAraNa bane che. bhagavAna kuMdakuMdAcAryanAM vacane kahenAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 ne upakAra mAnI tene namaskAra kare paNa kuMdakuMdAcAya ne namaskAra na kare ne te vacanAmAM te acAya ne te kAraNa na mAne tene mukhatAnI parAkASThA kahyA vinA bIjuM zuM kahevuM? dhadhyAna ane bhadradhyAna - mukhyata :- dharma dhyAna apramattavirata nAmanA sAtamA guNasthAnamAM ja kayuM che. pAMcamA ane chaThThA guNasthAnamAM teA upacArathI dharma dhyAna che tema samajavuM. " te pachI devapUjA, pAtrAna, vratatapAdine madha mAnIne cAlanArA ane tene huMya batAvanArAomAM samyagdarzana ke dharmadhyAna kayAMthI hAya? AjakAla jIvA bhAga pradhAna khanI gayA che dharmaciMtana teA mAtra prasa`gocita ja hAya che eTale bhAga tarapha vadhu lakSa hAva thI puNyAnubaMdhI puNyadAtA dharmadhyAna temane hAtuM nathI paNa te bhadradhyAna che. zrI. bhAvasa Mgraha 365mA zleka teja vAta kahe che. bhaddasta lakkhaNaM NadhammaM ciMtei bhogaparikko / citiya dhammaM sevai puNarabi bhae jahicchAe || 36 || jyAM manuSya bhAgothI chuTIne dhanu ciMtana karI le che. ne pATe pharI IcchAnusAra viSaya bhAgomAM magna thaI jAya che tyAM dharmaciMtana ke dharmadhyAna nahi paNa bhadradhyAna che. tema samajavu, vartamAnamAM meTA bhAganA dharmAtmA kahevarAvavAvALAenI A sthiti che threDo vakhata sAmAyika, pUjA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaMdana, stavana vagere dharma kriyAo kare che ne pachI karI, dhaMdhe, khAvuM pIvuM viSayasevana vagere sAMsArika kAryomAM magna thaI jAya che vaLI pAcho gheDe samaya pratikramaNa, svAdhyAya vagere kare che. A sthitinuM nAma dharmadhyAna nahi paraMtu bhadradhyAna che. devapUjA, pAtradAna, vrata, tapa AdithI baMdha mAnIne tene heya - choDavA gya- batAvavAvALA sUrama draSTithI vicAra karavAmAM Ave to samyakadaSTinI paNa koTimAM AvatA nathI te paNa parateSanyAyathI temane pAMcamA guNasthAnavatI athavA dezavata kheMcatANa karIne mAnI zakAya che. pAMcamA guNasthAnamAM te zuM? chaThA guNasthAnamAM pramatta viratamAM paNa eTale ke digaMbara jaina munine paNa dharmadhyAna kharekhara nahi paNa upacArathI mAnavAmAM AvyuM che. zrI 108 devasena AcArya mahArAja zrI. bhAvasaMgrahamAM eja kahe che - mukkha dhammabhyANa uttaM tu pamAyavirahie TANe / desavigae pamatta uvayAreNeba NAyabbaM // 371 / / AvI paristhitimAM jyAM dharmadhyAna nathI tevA saMjogomAM karela dharma sAdhana agara dharmaciMtana jene AcArya bhadra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna kahe che tene me nuM kAraNa mAnavuM ke nahi ? ko e kahayuM che ke mAnavuM kAraNa ke jeTalA aMzomAM dharmaciMtana che teTalAM aMzemAM saMvara nirjarA ane mokSanuM kAraNa che ane jeTalAM aMzomAM viSaya ga rUpa pravRtti che teTalA aMzemAM Azrava, baMdha ane saMsAranuM kAraNa che. zrAvakane dhama devapUjA, dAna, dezavratAdirUpa che ane munine dharma mahAvratAdi rUpa che. eTale A dharma che ane dharma sadAye sukhanuM arthAt mekSanuM kAraNa che - asukha yAne saMsAranuM kAraNa nathI Aja vAta AtmAnuM zAsananA 20 mA zlokamAM zrI guNabhadrAcArya mahArAja kahe cheHdhrm : sukhasya hetuH hetuna virodhakaH mvakAyasya / tasmAt sukhabhaMgabhiyA mAbhUdharmasya vimukhastAm // 20 // dharma sukhanuM kAraNa hoya che. kAraNa kadIe pitAnA kAryanuM virodhI hetuM nathI mATe he bhavya! tuM sukha bhaMga thavAnA bhayathI dharmathI vimukha mA bana." vaLI kahe che : jema kheDUta bIthI anAja meLave che tenAthI dhanavAna tha ya che pharI anAja meLavavA mATe bI bacAve che je dvArA gnAja meLavIne te bhegave tema dharmathI suka-saMpadA vaibhava meLave ne te dharma sAdhatAM sAdhatAM bhegavavuM." ahIM AcArya dharmane puNyanI jagyAe ja vApare che. AgaLa " puNya kuruzva Adi zlokomAM Aja vAta batAvI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 je puNaya yA dharma kAryone kevaLa baMdhanuM kAraNa batAvI heya kahIne choDI devAmAM Ave te teja dharmathI prApta thanAra sAMsarika sukha-saMpadAothI paNa vaMcita rahevuM paDaze ane mokSa prApti paNa sarvathA asaMbhava che kAraNa ke mAtra vAtathI kAma cAlatuM nathI. mekSa mATe parama uccakoTinA cAritranI AvazyakatA che. pUjA dAna, vrata, tapa vagerene cheDavAthI svaga vagere saMpatti maLaze nahi paNa naraka, tiryaMcAdi gatiomAM mahAna duHkhamAM ja anaMtabhava kADhavA paDaze. mokSane anurUpa samyaka darzanAdi na maLe tyAM sudhI pApa kriyAomAM mana lagAvavuM ThIka nathI tapane heya gaNavAthI mahAna tapa paNa heya banI jAya che jema ke eka paise je parigraha hoya te karoDa rUpiyA paNa parigraha che ane e paNa karmonI AtyaMtika ane samasta nirjarA thaI javAne mokSa kahe che. A nirjarA ekadama thaI jatI nathI paNa aneka avasthAomAM kamazaH thAya che. mithyA daSTi karatAM samyagadaSTine asaMkhyAta guNI nirjarA thAya che. ane avatI karatAM vratIne tethIye vadhu thAya che. Ama jema jema guNasthAna vadhatuM jAya tema tema nirjarA asaMkhyAta guNI thAya che. ane chevaTe badhAM kama kharI paDe che ane navAM AvavAnAM ke kAraNe rahetAM nathI tyAre mukita prApta thAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31 Aja vAta zrI. umAsvAmijIe zrI taravArtha sUtranA navamAM adhyAyanA 46 mAM sUtramAM kahI che. uttamarriAyaranAkajamatAttijanya brahmacaryANi dharmaH / (a0 96) je aNuvratAdinuM pAlana kare che ane deva pUjA 10 che Avazyaka kameM niraMtara kare che te ja zrAvaka che. Ama chatAM vrata pUjAdAnAdine baMdhanuM kAraNa jAhera karatAM ane mAnatA rahevAthI ane heya heI tajavA jevAM che. tevA AlApa karyA karavAthI tavanuM azradhdhApaNuM thaI jAya che ane tene ja mithyAtva kahevAya che. 46mAM sUtranI vyAkhyA karatAM bhagavAna akalaMkadevajIe zrI tatvArtha rAjavAtika nAmaka paramAgamamAM kahyuM che : athavA pUrata para phavipina parakssobhitmti: upalabdhaladabhAvoM mAhAtamirapaTaviprayuktidRSTi. jaine drapUjA pravacanavAtsalyasayamAdiprazasAdiparatayA kSApatopa zamitadezadhAtikarmA yamaprAptyA zrAvako'pi myAt pUrva nirdiSTastatA vizuddhiprakarSAtpunarapi sarva gRhasthasaMgavimukto nirmathatAmanubhavan birata ityabhilapyate / eTale ke pahelAM sAtamAM adhyAyamAM kahelA zrAvakanA svarUpa pramANe zaMkArika ATha de rahita, kuzAstrothI pitAnI matine zruti na thavA devA vALo, Atmika saddabha thI yukata, mehAMdhakAranA paTalathI rahita draSTivALo, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 jinendra devanI pUjA ane gurUzAstramAM vizeSa anurAgavALA, saMyama bhAva AdI cAritranI prazaMsA karavAmAM tatpara eve samyakaNi jIva, AtmAnA cAritra guNane eka deza ghAta karavAvALA pratyAkhya nAvaraNa kamane upazama athavA kSaya karIne eka deza saMyamane dhAraNa karI zrAvaka bane che. tyAre te dezavatI zrAvaka prathama pazama samyagdaSTi ane pazama daSTivALA jIva karatAM paNa asaMkhyAta guNa nirjarA kare che. tenAthI AgaLa jayAre te vizeSa vizuddhinI prakRSTatAthI gRhasthanA saMpUrNa parigrahane tyAga karI nigraMtha sAdhu bane che tyAre tene viratA kahe che ane A chaThThA guNasthAnavatI virata nigraMtha munine deza saMyamI zrAvaka karatAM asaMkhyAta guNa nirjarA thAya che. A parathI zAsaNa, niSpakSa ane vivekazIla sajajanee nakika karavuM joIe, ke samapasAranI mana phAvatI duhAI ApanAra atava zraddhAnI ane mithyAbhASI che ke nahi ? jenI bhakita karAya che. tene moTo ane pUjya mAnavAthI ja bhakita bhAva upaje che. bhakita karatAM karatAM bhagavAnane kahevuM ke Apa ane huM samAna chIe, ApanAmAM ne mArAmAM koI aMtara nathI te tene bhakita nAma nahi apAya bhagavAnane pitA samAna mAnavAthI te bhale rAjI thatuM hoya paNa tethI bhagavAna ane bhakatamAM je bheda che te maTavAne nathI. je A bhedano nAza thaI jAya te sAMsArika jIva ane mukta jIvamAM je aMtara che te paNa nAza pAme te pachI saMsAranA jIvane e mukita prAta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 karavAnI jarUra ja kayAM rahI? athavA te mATenA prayatna niSkAraNa ja Thare. AjakAla AdhyAtmika saMta ane temanA anuyAyIo bhagavAna ane potAnAmAM kaMI bheda mAnatA nathI jema keI pitAne kevaLa zakita apekSAe bhAratanA vaDApradhAna mAnatuM rahe tenuM pariNAma zuM Ave te sue vicArI levuM. zakita ane vyakitamAM Abha jamInanuM aMtara che ane evA aMtarane samajavuM nahi te akSamya udaMDatA che. pUjya AcArya zrI vAdIrAja sUri mahArAje "ekIbhAva stotra" nAmanI eka suMdara bhAvavAhI stuti racI che. uparanA parAmAM jaNAvelI samajane mithyAtva kahI che. A kaleka dvArA AcAryazrIe be siddhAMta sthApita karyA che (1) bhagavAnanA je potAne samajave, e mithyAtva che-mithyA ahaMtA che. (2) bhagavAna agara temanI pratimAnuM dhyAna karavAthI dezAtmA paNa saphaLa manerathI bane che. namaskAra eja pUjA pUjAne artha satkAra kare thAya che. keIne namaskAra karavAne paNa saMskAranuM aMga haI pUjA gaNAya. badhAja AcAryoe ane samayasAranA samarthakartA bhagavAna kuMdakuMda svAmIe paNa zAstranI zarUAtamAM maMgalAcaraNa karyA che ne temAM RSabhAdine namaskAra karyA che. je pUjAne baMdhanuM kAraNa mAnIe te A badhA namaskAra paNa baMdhanA kAraNe bane ne? kAraNa ke namaskAramAM mana, vacana ane kAyane yoga hoya che ja. ane yoga te AvatuM kAraNa che ! Ama bhagavAnane namana, dhyAna, arcana ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 stavana AdithI pUjavA e ati Adarza zAlI ane mahatvavALI kriyA che chatAM tene baMdhanuM kAraNa mAnI tyAjavA gya kahevI te daMDanIya aparAdha ja che. bhagavadabhakita ane nigraMtha sAdhu bhagavAnanI bhakti karavI te mAtra gRhastha-zrAvakanuM kartavya nathI; paNa nigraMtha sAdhunI paNa pharaja che. zrI samaMtabhadrAcArya, zrI mAtaMtugAcArya, zrI vAdirAjasUri Adi AcArya mahAna Adarza tattvavettA, vidvAna ane nigraMtha sAdhurA hatA. e badhAe bhagavAnanI apUrva bhakta karI temanA upara Avela saMkaTa-vAdaLAne dUra karyA hatAM tenI camatkArika vAta sarvatra prasiddha che. bhaktAmara tetra, svayaMbhUstetra, ekIbhAvastutra vagerene Astika ane dharmazIla che khUbaja bhakitapUrvaka aharniza pADa kare che. tethI je bhagavAnanI bhakita, arcA, stuti vagerene baMdhanuM kAraNa batAvI heya jAhera karavAmAM Ave te pachI saMsAramAM dharma ane AdhyAtmikatAnA nAma para saMsAramAM bAkI raheze zuM? kharekhara te AdhyAtmikatAnI jaDa bhagavAnanI sAcI bhakitamAM rahelI che. chatAM tene baMdhanuM kAraNa mAnI heya samajI halAvIne ukhADI devAmAM Ave te samyakatvanuM mULa cinha Astikaya bhAva saMsAramAthI alopa thaI jaze. svAtmAnubhUti eja samyakdazana che. * pitAnA AtmAmAM anubhava agara darzane ja samyaktva kahe che. A svAtmAnubhUti dhyAnathI thAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUpa sAkSAt svAtmAnubhUtinA sAkSAt mA rUpAtItadhyAna jene nirAlaMba dhyAna paNa kahe che. gRhasthane eTale ke parigrahavAne AvuM nirAlaMba dhyAna thaI zakatu nathI. Avu' nirAla badhyAna sAtamA guNasthAnamAMja hoI zake che. bhAvasa'grahanA racayitA zrI. deva senAcAya mahArAje te graMthanA 381 zlokamAM kahyuM che ke:- "A nirAlaMba dhyAna apramatta guNasthAnamAM gRhatyAgI yAne jinaligarUpa dhArIneja thAya che." Ama gRhastha dazAmAM sAlaba dhama dhyAnaja thai zake che ne tethI te samaye avala anarUpa paMcaparameSThInI jarUra rahe che. chatAM paca parameSThInAM dhyAna, pUjana ane stavanAdine dhanu' kAraNa mAnI haiya batAvavAthI sAla kha dhyAna kevI rIte thaze ! ane avala khana vagara gRhasthI dhyAna kenuM kevI rIte karavAne? ane tevuM dhyAna nahi kare te tenI pragati kevI rIte thavAnI ? bhAva-saMgrahanI 380 gAthA kahe che ke:- sAlakha dhyAna karavAvALAnuM dhyAna dhama dhyAna che ane tevA dhyAna karavAvALAnI azubha karmonI nisa thAya che." Ama nirAnA hetubhUta dhyAna ramaNIyabhASAmAM adha kahevu keTalu ana kArI che te sunnAe samajI levuM joIe. upadeza keNu ApI zake ? AjanA jamAnAmAM jarAka elavAnI AvaData AvatAM harAi upadeza devA ma`DI paDe che ne pariNAme prANIonA hitane badale ahita vadhu Aya che. AvI paristhitine dhyAnamAM lai zrI guNubhAcAya mahArAje Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ pitAnA AtmAnuM zAsana graMthamAM zloka pAMcamAM upadeza ApanAranAM lakSaNa batAvyAM che ke - "je prAjJa athavA atyaMta buddhimAna haya, nyAya, vyAkaraNa, saMskRta, prAkRta, prathamAnuga, karaNAnuyoga, caraNAnuga, dravyAnuyoga vagere samasta zAstronAM rahasya jANato hoya, saghaLI lekasthitine jANakAra hoya. AzA yAne cAha vagarane heya, pratibhAvaMta hoya, jenA pariNAmamAM prazama (zAMtipUrNa vairAgya) heya, praznakartAnA praznone sahana karI saMtoSaprada uttara ApanAra hoya, bIjAonAM mana saMtuSTa thAya tevo prabhAva ane jenAmAM zrotAjane pUrNa zraddhA mUke te heya, bIjAonI niMdA na karate hoya, guNonI nadhirUpa haya, jenI vANI bIlakula spaSTa ane madhura hoya tevA guNI yAne AcArya dharmakathA kahevA yogya che, anyathA nahIM. A zlekanAM lakSaNe vagaranA adhyAtmanA upadeSTAe saMskRta-prAkRtanuM jJAna meLavyA vinA ane cAre anugonAM rahasya jANyA vinA hAke rAkhe che! ne tethI praznonA javAba ApatA nathI are ! prazna thAya te sahana paNa karI zakatA nathI ne kadAca javAba Ape che te adhurA heya che athavA zrotAne utArI pADanArA hoya che agara addhara tAla heya che. lokasthitinuM eTale ke atyAranA zrAvakanI gatirIti ane kakSAnuM jJAna paNa temane nathI nahitara dAnapUjA vratAdine heya jAhera karata nahi ne tema karavAthI zrotAonuM dhArmika ane naitika stara keTaluM nIcuM Ave che ne tenuM kevuM mAThuM pariNAma Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 samAjane bhogavavuM paDaze tene paNa khyAla Avato nathI. AvA ekAMta upadezathI ghaNA jIvAe devapUjA-vrata-tapa Adi dhArmika pravRtio choDI dIdhI che ane je kaMI lokalAjathI karAya che te paNa zraddhA vagaranI che agara mAtra dekhAva mATe karAya che. asatyane vecavA satyane Azare levAja maMdira nirmANanI kriyA thaI rahI che te paNa have ughADuM paDI gayuM che. A jAtanA ADaMbara dekhADavA mATe ja ADa tarIke vaparAya che jethI temanI vAjAlamAM bheLA jIve phasAtA rahe. | manuSyone cAtri pAlananI taratamatA agara abhAvamAM cAritramehanIya kSaya, upazama, kSayopazama agara udaya hoya che. paraMtu A taratamatA agara abhAvamAM tathA deva pUjA vatadAnAdi karavAmAM baMdha mAna ne tethI tene heya kahevuM? A baMnemAM bhAre aMtara che. je cAritra pALatuM nathI agara ochuMvatuM pALe che ane cAritra pAlanane he mAnato nathI tathA cAritra ane caritradhArIomAM zraddhA rAkhe che tene sarvathA mithyA draSTi nahi kahI zakAya kAraNa ke te jevI sthiti che tevI te jue che jANe che ane mAne che. paraMtu je jana cAritra pALavuM vagerene heya mAne che, tenI niMdA kare che cAritravAnanI paNa niMdA kare che chatAM lekalAje ke dekhAva sArUM devapUjA AdI zubha kAma kare che to te meTAmAM mATe mithyAdaSTi che kAraNa ke te mahAna ataqzraddhAnI che. eTalA mATe zuM kare che te jovAne badale zuM kahe che te khAsa jevuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAraNa ke taravazraddhAnarUpa samyagdarzanathI je bhaSTa che te - adhika bhraSTra che ane tene kadI muktilAbha thanAra nathI jyAre cAritrabhraSTa te pharI cAritra aMgIkAra karI samAge jaI zakaze paNa darzana branuM kadI kalyANa thatuM nathI. navA paMthanI rojanA bhagavAna mahAvIra svAmInA samayamAM mAtra ekaja jainadharma hate paNa pAchaLathI zvetAMbara jainadharma nAmane no paMtha yAne saMpradAya sthApita thayo che. ne tethI Aje mukhya be paMtha che ne baMnenI mAnyatAo ane pravRttiomAM bhAre aMtara che. baMnemAM saiddhAMtika vidhA uparAMta bIjA aneka jhaghaDA cAle che. (samedazikhara pahADane jhaghaDe tenuM daSTAMta che). digaMbara saMpradAyamAM paNa aneka paMtha vIsA, dazA, terApaMthInA zarU thayA che ne tene kAraNe ghaNe ThekANe mAthAM phUTe che. vetAMbara saMpradAyamAM paNa mUrtipUjA vidhI eka sthAnakavAsI saMpradAya thayela che ane temAMthI saMvata 1815 mAM eka terApaMthI saMpradAya judo paDe che jemAM dayAdAnAdine ekAMtika pApa mAnI niSedha karavAmAM Ave che. AvI mAnyatAone Aje virodha karavAmAM Ave che paraMtu jemaNe te pakSane pakaDo te tene cheDatA nathI ane te pakSa peDhI dara peDhIe cAlate rahevAne. digaMbara jaina samAjamAM teja rIte A nizcayanaya ne dravyadaSTine lakSamAM rAkhI pravacana karanArAone na saMpradAya banI javAno ane aneka sthaLe aneka tarehanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ jhaghaDAonuM nimitta banavAne (IderAdi jagyAe A banI rahyuM che. hiMmatanagaramAM paNa banyuM che). AjakAla rAjanaitika vAtAvaraNa, pazcimanI saMskRtino prabhAva, janadharmanA vAstavika pracArane abhAva, dharmagraMthanA svAdhyAyanI nyUnatA, dharmazikSaNanI ati maMdatA, saraLa mAgapriyatA vagere kAraNosara janatA dharma kriyAomAM udAsIna ane virakta banI rahe che. ane pariNAme svachaMda mAgane apanAvI rahI che evA samaye je emane devapUjA, vrata, tapa dAnAdine baMdhaLu kAraNa kahI te badhI zubha kriyAone heya ane tethI tajavA pezya batAvavAnI asvastha ane anucita paraMparA cAle ane tene protsAhana maLavAnA saMge pedA thayA kare te A tyAgapradhAna janasamAjamAM dharma agara puNya nAmanI kaI cIja rahaze nahi ane AtmasAdhanAnAM Adarza sthAna jinamaMdira jevAM paNa Takaze nahi. vaLI dAna vIratA adazya banaze. tapa, vatAvaraNa. saMyama dhAraNa vagere Atmazedhaka Adarza paraMparAe naSTaprAyaH banaze. bhale Aje keTalAka zrImaMte pitAnA dhanabaLathI athavA temanI vaga ane sagAvAdanA jorathI A saraLatAvALe mArga apanAve ne tene Thesa pracAra kare ane temanA AdhyAtmika saMtane kevalI, zrata kevalI agara tIrthakara kahe ane mAne ane 2000 varSa mAM AvA purUSa thayA nathI ke thaze nahi tevI mithyA jAhera kare ane temane UMcAmAM UMcA Asane besADavA mAthAnI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 ceATIthI paganI peDI sudhI parasevA vahAve paraMtu bhAvi peDhI mATe dhArmika dRSTie A vaSuvicArela prayatnA ane niSkAraNanI dhamAcakaDI anathakArakaja sAkhIta thaze. te sArU dUradarzI vivekazIla digabara jaina janatAe ane temanA agresarAe A bhaviSyamAM dhama vidhvaMsakAriNI ane cAre dizAmAM mAMkADa rIte vadhatI pravRttine DAmavA mathavu joIe ane cenakena prakAreNu e AdhyAtmika sata ane temanA ananya anuyAyiene samajAvavA joie ke leAkeSaNAnA mAha sArU AvA mithyAmAga ane jainadhama virUddhanu' A dhImu jhera sarvatra prasaratu" zake. mAre te sava mahAnubhAvA sAme kAI dveSa nathI paNa emanA dvArA sanmAne rAkavA acaiAgya prayatna thaI rahyA che te sarvane prakAzamAM lAvavAja A pustikA mArI asvastha avasthAmAM paNa lakhavI paDI che. jo jana samAja Ane! koi lAbha leze teA mA| A prayAsa saphaLa thaye gaNIza. durjanaH sajjano bhUyAt sajjanaH zAMtimApnuyAt zAMto mucyate badhebhyo muktazcAnyAm vimocayet jaina jayatu zAsanam Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNya: hastAvalaMbana che. lekhakaH bra. mULazaMkara desAI ("paMcaratnasAranA be zabdomAMthI sAbhAra udhRta) samayasAranI gAthA 31mAM lakhyuM che ke samyakadaSTa jIvane kamacetanA, kaphala catanA nathI paNa mAtra jJAna cetanA che. A vAMcI ajJAnI chatra khAnapAnarUpI pApaDiyA karavAmAMye pitAne baMdha nathI tema mAnI laI nirmala pApanIja pravRti kare che ane "jJAnInA bega nirAnA hetu che' nI duhAI ApI svaccheda vRttine poSI pitAnuM bhAre ahita kare che. mAthA 319 vAMcIne naya vivakSAne jagyA vinA jIva pApamAM nizaMka thaI pravRti kare che ane pitAne sabaMdha mAne che. paNa bicArAne khabara nathI ke A gAma te kahAnI apekSAe lakhI che. jJAnI samyagdaSTi AtmA pitAne jJAyaka svabhAvI mAne che teno artha e nathI thato ke jJAnI rAmane rAgarU5 jANatAja nathI heya ane upAdeya jJAnamAM ja thAya che zraddhAmAM heya upAdeya jevuM nathI zraddhA te akhaMDa anAdi anaMta vastu svabhAvanI ja hoya che puNyabhAvane heya paNa kahyo che ane ghaNe sthaLe upAdeya paNa kahyo che. puNyabhAva karavAne kadI niSedha nathI kintu puNyabhAvane mekSamArga mAnavAmAM niSedha che. je guNasthAnamAM je AtmA che te guNasthAnamAM tene anurUpa puNyabhAva-zubha pravRti karavAmAM na Ave te te guNasthAnathI avazya nIce paDavuM paDe che ane tethI mA draSTie puNyane hastAvalaMbanarUpa kahela che. ane je tyAM puNyabhAmAMja aTakI jAya tene choDe nahi te AgaLanA guNasthAnamAM te jaI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ zakaze nahi. A kaSTae-apekSAe AgaLa dhapavA mATe teja puNyabhAvane tajavA yogya kahyo che. A rIte samaja karyA vinA puNyanezubha pravRtione choDI devAmAM Ave te niyamathI pApa pravRtija thavAnI ne tethI pitAnuM ja bura thaze. juo samayasAra kaLaza naMbara pAMca zuM kahyuM che? zALAnA:........rathas urita che 6 jeno artha e che ke "je vyavahAranaya che te che ke A pahelI padavImAM jyAM sudhI zuddha svarUpanI prApti na thaI hoya tyAM sudhI) jemaNe potAne paga mAMDale che evA purUSone arere! hastAvalaMba tulya kahyo che, te paNa je purUSa citanya camatkAra mAtra para dravya bhAthI rahita parama artha ne aMtaraMgamAM avaleke che, tenI zraddhA kare che tathA tadRrUpa lIna thaI cAritra bhAvane prApta thAya che temane e vyavahAranI koIpaNa prajanavAna nathI." Ama prazastarAgarUpa pravRti muni avasthAmAM gauNa te pazu gRhastho mATe te te mukhya che ema zAstra kahe che kAraNa ke tenAthI ja gRhastha parama saukhyane prApta thAya che. (zleka 254) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNya saMbaMdhI noMdhapAtra anya mate saMgrAhaka kapila keTaDiyA-hiMmatanagara 1. pravacanasAranI gAthA 255 nI TIkA karatAM zrI 108 AcArya jayasanajIe kahyuM che ke "yathA ghanA .. .... . ...no -eTale ke pUrvasUtra kathita nyAyathI have samyakatvapUraka zubhapaga thAya che tyAre mukhyataH puNya upaje che ane paraMparAthI nirvANa maLe che. eTale tevuM na kahevAya ke zubhopAgathI mAtra baMdha ja paDe che. 2. zubhacaMdrAcArye jJAnAvamAM pAnA 50 para dharmabhAvanAnuM varNana karatAM zlokamAM kahyuM che ke "lakSmI sahita ciMtAmaNI, diya navanidhi, kAmadhena. kalpavRkSa A badhAM anaMtakAlathI dharma (puNya)nAM sevaka che." ahIM AcArya puNyanI jagyAe dharma zabda vApare che. bhagavAna kuMdakuMda svAmIe rayaNasAranI 146 mI mAthAmAM kahyuM che ke -prazasta puNya mekSa gatigamanano hetu che ane te ja vastu svarUpa che puNyanA prabhAvathI ja jIva aMtarAtmA banI paramAtmA bane che (juo puNyaphalA arahetA-pravacanasAra ) 4. zrI padmanaMdi mahArAje ane zrI vasunaMdi AcAryazrIe paNa kahyuM che ke -kothamIranA pAnA jevaDuM paNuM jinamaMdira banAvI temAM sarasava jevaDI pratimA birAjamAna kare te tene tIrthakara banavA yogya puNya maLe che. 5. bhaktine zubharAga kahI nIMdanArane zrI 108 sumaMtabhadrasvAmIe temanA cukayAnuM zAsanamAM " ji: stotramati mAparAmili muna dvArA sAre javAba Apyo che vicAravA ane samajavA jevI eka vAta che ke je puNyane kAnajIsvAmI viSTA kahe che te puNyane avayaM upabhoga bharapeTa kare che. tene tyAgIne jaMgalamAM jaI nirbhaya, nirAhAra, nirvastra ane kaSTa-sahiSNa tarIke rahevAnI temanI taiyArI che? je te sAcesAca puNyane viSTA mAnI tene cheDe, puNyaprabhAvI badhI sukhasAhyabIne parityAga kare, athavA puNyaja rIsAIne temanAthI cAlyuM jAya to temanI sthiti zuM thAya te hejamAM samajAya tevI vastu che, tema thAya che temane dIna, du:khI ane daridranuM jIvana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyatita karavAnuM pharajiyAta banI jAya ane temanI vartamAna zubha pravRtio mATA bhAge baMdha paDI jAya -jugalakizora mukhatyAra. 7. je purUSa paramabhakti-anurAga karIne jinavaranA caraNakamalanI pUjA kare che te zreSTha bhAvarUpa zastra vaDe saMsArarUpI velane samala kApe che. zrI kaMdasvAmI bhAvapAhuDa: 151) 8 ekalI eka jana kSatija (puNya) bhAgyavAnanI durgatine nAza kara vAmAM, puNanI -saMcaya karavAmAM ane muktirUpI lakSmI meLavI ApavAmAM samartha che -somadevasurikta upAsakAdhyayana loka 155 9. parama AdhyAtmika AcArya kuMdakaMdasvAmI mokSapAhuDanA 25 mA zlokamAM kahe che ke-vrata tapa dvArA svarga meLavavuM sAruM che paNa atrata pApa vaDe narake javuM sAruM nathI jemake taDakAmAM besavA karatAM chAyAmAM besavuM sAruM che Ano artha e thayo ke ahiMsA Adi vrata pAlanarUpa puNyAcaraNa sAruM che jyAre naraka duHkhadAtA pApAcaraNa bhaluM nathI. 10. bhAvasaMgrahamAM AcArya devasena kahe che ke:-"samyakadaSTi jIvanuM puNya niyamathI saMsAranuM kAraNa nathI ane te koI nidAna ne bAMdhe che te ja puNya mokSanuM kAraNa che. 11. 13mAM guNasthAnAvata tIrthakarane samavasaraNa tathA ATha prAtihArya ane cauda atizayarUpa vibhava puNyakarmanA udayathI ja thAya che. Aja sudhI kaI kevaLajJAnIe A anicchuka puNya bhegane chole che? temaNe cho heta te asaMkhya nara, pazu, deva, zrotAone dvAdakSyAMga zratajJAnane lAbha kevI rIte maLatI mokSamArga kevI rIte cAlatI ane zrAvakadharma tathA munidharmanI pravRti Ajadina sudhI kevI rIte cAlI AvatI A yugamAM prathama maMhatananA abhAvamAM zuddha upayoga he asaMbhava che eTale AjakAla te AcaraNamAM mUkavA jevA bAkI beja bhAva che. zubha ane azubha yAne puNya tathA pApa. A baMnemAMthI puNyane vijhA kahI tyAgI devAmAM Ave AcaraNamAM na mUkAya te phalataH bAkI rahe che pApAcaraNa, te zuM pApAcaraNa karavuM? -paMDita ajitaprasAda zAstrI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuM puNya sarvathA heya che? - lekhaka :sidhdhAMta vAridhi, sidhdhAMta bhUSaNa brahmacArI zrI. ratanacaMdajI jaina mukhtAra-adhyakSa zANI pariSada puNyanA viSayamAM kaMIka bhrama phelAI gayo che ane jene lIdhe manuSya dharmathI vimukha thaI rahyo che. AjanA manuSyane Ameya te dharmathI arUci che ane temAM tene e upadeza maLe ke " puNya he che ' te te dayA, dAna, pUjA bhaktine kema apanAvaze ane pApane tyAga kema karaze? athata nahI kare. A prakAranA upadezadvArA janadharmanI hAni te thAya ja che paraMtu taduparAMta paNa sadAcArane abhAva thavAthI saMsAramAM bhraSTAcAra vadhatA jAya che, jethI pratyeka manuSya duHkhI che. rASTranA netAo paNa A bhraSTAcArane dUra karavA niraMtara ciMtita che. saMsArI prANIne je kaMI sukha maLe che tenuM kAraNa pU. pArjIta puNya karma che. dharma karavAthIja puNyapAjana thAya che. ahIne manuSya sAMsArika athavA mekSa banne prakAranAM sukhathI vaMcita rahe che. puNyanA udayathI ja manuSyane cAvartI pada athata cha khaMDanA rAjapanuM svAmItva temaja tIrtha karapada maLe che. eTale ke dharmatIrthanA pravRtti thAya che. thI 108 kuMdakuMda AcAryuM pravacanasAranI gAthA kapamAM "puNyaphalA arahaMtA, zabdakAsa e spaSTa kahI dIdhuM che ke anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtasukha ane anaMtavIryarUpa arahaMta pada puNyanuM phaLa che. chA 108 vidhAnaMda AcAryo aSTasahastrakArikA 88nI TIkAmAM "mokSasyApi paramapuNyAtizaya cAritra vizeSAtmaka paurussaakhyAyi avatA" A vAkayadhArA AcAryo ema batAvyuM che ke mekSanI prApti paramapuNya ane cAritrarUpa purUSArthadvArAja saMbhavita che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ eTale ke mAtra cAritrarUpa purUSArthathI ja mokSa prApta thatuM nathI paraMtu uttama sahanana, manuyagati, uccagetra Adi viziSTa puNyakarmanA sahakAranI paNa vAvazyakatA rahe che. paMcAstikAya gAthA 85 nI TIkAmAM paNa zrI 108 jayusena AcAryo nIce mujaba kahyuM che "yathA gagAdidoSarahitaH zudhdhAtmAnubhuti sahita nizcayadharbhA yadyapi siddhagaterupAdAna kAraNa bhavyAnAM bhavati tathA nidAnarahita pariNAmopArjita tIrtha kara prakRtyuttama sahananAdi viziSTa puNyarupa dhaSi sahakArI kAraNa mati eTale ke bhavya jIvone rAgAdi deSa rahita zuddhAtmAnubhUti sahita nizcayadharma siddhagatinuM je ke upAdAne kAraNe che tathApi nidAnarahita pariNAmethI upAIna tIrthaMkara prakRti temaja uttama saMhAnAdi viziSTa puNarUpa karma paNa siddhagatinuM sahakArI kAraNa che. samAdhimaraNa, utsAhapradIpa Adi aneka graMthanA racanArA zrI 108 sakalakIrtie mulAcAra pradIpa adhyAya 5 leka 158 mAM "g v eta rA yuvAna " dvArA ema kahyuM che ke puNya prakRtie tIrtha kada Adi padone ApavAvALI che. zrI 108 pUjyapAda AcArya puNyanI vyAkhyA karatAM lakhe che:_ "punAtyAtmAna' pUyate'neneti yA puNyam , tat je AtmAne pavitra kare che athavA jenAthI AtmA pavitra thAya che te puNya che * zrI 108 vIrasena AcArye paNa dhavala graMthamAM kahyuM che. "va, putha, pUta, pavitra, zarArata, rAva, rAma, kalyANa, bhadra aura saukhya ye saba ekArthavAcaka nAma hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ no A prakAre puNya ane kalyANu e ane ekA vAcaka hAvAtha puNya AtmA mATe kalyANakArI che. zrI 108 jainasena AcAye' puNyane svarga ane mekSanu kAraNa batAvatAM puNya upArjana karavAnA upadeza ApyA che je nIce mujaba che: puNyAcakradhara zriyaM vijayinImaindro ca divya zriyaM, puNyAtIrtha karazriyaM ca parama nai: zreyanI' pAranute puNyAdityasumRcchiyAM catasRNAmAvirbhaved bhAjanam, tasmAt puNyamupArjayantu sudhiyaH puSpAnindrAnamAt // 68) (mahApurANu sa 30) ayaH- puNyathI badhA para vijaya meLavanArI cakravartInI lakSmI maLe cheH IndranI ditmya lakSmI paN puNyathI maLe che. puNyathI tI. karanI lakSmI prApta thAya che ane paramakalyANurUpa mekSa lakSmI paNa puNyathI maLe che. A prakAre A jIva puNyathI cAre prakAranI lakSmIne prApta kare che. mATe huM buddhimana ! tame paNu ane dra bhagavAnanA Agama anusAra puNya upArjana kare zrI 108 padmana AcAye' te tatpara' mukhya mokSaro:' A vAkayadvArA puNyana svarga ane ' raMtu te meAkSanuM kAraNu khatalAvIne puNya karavAnI preraNA karI che. A pramANe zrI 108 kuMdakuMda Adi AcAryoe puNyane meAkSanuM sahakArI kAraNa batAvIne puNya upArjana karavAnI prerA karI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAstrI pariSadanA prastAvane javAba ApatAM senagaDharthI prakAzita hiMdI Atmadharma mAsika patramAM (jAnyuArI 1966nA) pRSTha 540 athavA uttaranA pRSTha 4 para lakhyuM che. tamAma digaMbarAcAryoe mekSamArgamAM puNyane heya temaja dAna pUjAdine baMdhanuM kAraNa batAvyuM che." sonagaDhavALAonuM A pramANe lakhavuM ucita nathI. zrI 108 kuMdakaMda AcArye puNyanuM phaLa "arahaMtapada' batAvyuM che tathA anya AcAryo puNyathI mekSa lakSmInI prApti batAve che. paraMtu senagaDhavALA tamAma AcAryoe mekSamArgamAM puNyane heya batAvyuM che, ema lakhe che, te AzcaryanI vAta che. sena gaDhavALA ArSaprANI-abhiprAyathI viparIta kathana karavAnuM baMdha karI de Ajaja tamAma vivAda samApta thaI jAya. senagaDhanA netAone prArthanA che ke svaparAlyANa mATe temaja digaMbara jaina samAjamAM zAMta vAtAvaraNa banyuM rahe te mATe teo temanA lakhANamAM tathA upadezomAM pheraphAra (sudhAro) karavAnI kRpA kare. je teo pheraphAra karaze te zAstrI pariSadaja nahi samasta digaMbara jaina samAja paNa temane AbhArI thaze. ArSamAM te digaMbara jaina AcAryoe dAnapUjAdine saMvara, mijeza tathA paraMparAe mokSanuM kAraNa karyuM che. (jaina gajhaTane 21 mArca 1966 ne lekha) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com