Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bAvI kATa kohalI ) jana tattvajJAna, jaina sAhitya, jaina kaLA ane jaina itihAsanA viSaye catu, zrI jainadhama satyaprakAzaka samitinuM pratikAra viSayaka mAsika mukhapatra. ta'trI : zAha cImanalAla gokaLadAsa varSa 2 ] kramAMka 20 [ aMka 8 ACHARIA SRI KALASSAGARSURI GYANIOUNDIR SHREE MAHAVIR JAIN ARAOHANA KENDRA Koba, Gandhinagar - 382 007. [ 37 28 29252, 2827820- For Private And Personal use only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - : 478 zrI jaina satya prakAza (mANija patra) viSaya darzana 1 zrIzAradAlaghustotram : AcArya mahArAja zrImada vijayapadmasUrijI : 431 2 prabhuzrI mahAvIranuM tattvajJAna : AcArya mahArAja zrImad vijayalabdhisUrijI : 432 3 mukhaliputra gozAla : munirAja zrI vidyAvijayajI : 435 4 caMpApurI mahimA : AcArya maeNhArAja zrImadda vijaya padyasUrijI. 5 hastalikhita pratio ane sUcIpatro : - prA. hIrAlAla rasikadAsa kApaDiyA, ema. e. : 440 6 jainapurInAM jinamaMdiranI apUrva kalo : zrIyuta sArAbhAI maNilAla navAba : 444 cha purAtana itihAsa ane sthApatya : (1) prAcIna lekhasaMgraha : munirAja zrI jayantavijayajI : 447 (2) mAMDavagaDha sambandhI lekha : zrIyuta nandalAlajI loDhA / 8 zAripura tIrtha : munirAja zrI darzanavijayajI : 45ra. 9 digambaranI utpatti : AcArya mahArAja zrImata sA garAnamUri19 : 46 2 10 zrI hemacaMdrAcAyanI dIkSAnAM samaya ane sthAna: munirAjazrI himAMzuvijayajI : 465 22 samIkSAzramavira : sArtha malhAja zrIna vijJAThAvAyusUrinI 497 samAcAra ane svIkAra : e pRSTha 470 nI sAme. che : vijJapti : '. je pUjya munirAjone '" zrI ja jainasatya prakAza" mokalavAmAM Ave che, teoe potAnA vihArAdikanA kAraNe adache lAtu saranAmu dareka machuche nAnI suda trIja pahelAM amane ! lakhI jaNAvavA kRpA karavI, jethI mAsika geravale na jatAM, vakhatasara maLI zake, vArSika lavAja : sthAnika 1-8-0 bahAragAmanuM 2-o-o ? : joIe che ; che 6 zrI jaina satya prakAza' nA prathama varSanA 2, che 3, 7, 8 a konI jarUra che che. jemAM te mokalaze ! teno sAbhAra svIkAra che karIne badalAmAM teTalA ? akaeN majare Apa- 4 { vAMmAM Avaze. chuTaka aMka . 0-3-7 mudraka ane prakAzaka : cImanalAla gokaLadAsa zAha, maNimudraNAlaya, kALupura, khajurInI pALa, amadAvAda. prakAzana sthAna : zrI jainadharma satyaprakAzaka samiti kAryAlaya, jesiMgabhAInI vADI, ghIkAMTA, amadAvAda. For Private And Personal use only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Namo tthu NaM bhagavao mahAvIrassa siri rAyanayaramajjhe saMmIliya savvasAhusaMmaiyaM / pattaM mAsiyameyaM bhavyANa maggayaM visayaM // 1 // gf zrI jaina satya prakAza BR aNNANaggahadosagatthamaiNA kuvvaMti je dhammie, akkheve khalu tesimAgamagayaM dAuM visiTThattara // souM tiththayarAgamatthavisae ce bhe'hilAsA tayA, vAijA ppavaraM pasiddhajaiNaM saccappayAsaM muyA // 2 // - pustaka 2 48 - - vIra savat 2413 vibha savat 1983 : phAgaNa zula paMcamI :sana 1937 mArca 17 budhavAra - --- - --- --- - - - -- // zrIzAradA-laghustotram // kartA-AcArya mahArAja zrImad vijayapadmamUrijI (AryAcchandaH) sadatizayAnvitarUpA, jinapativadanAbjavAsinI ramyA // nayabhaMgamAnabhAvA, prabhuvANI bodhadA vo'stu // 1 // tadadhiSThAyakabhAvaM, prAptA zrIzAradA catuSpANiH // zrIgautamapadabhaktA, vijJAnotkarSadA bhavatu // 2 // prasthAnasmRtikAle, bhAvAcAryA nidhAya yAM citte // kurvanti svAnyahitaM, stavImi tAM zAradAM nityaM // 3 // o hI klI vAgvAdini !, vada vada mAtaH ! sarasvati ! prauDhe ! // tubhyaM namo japantvityetanmantraM sadA bhavyAH // 4 // mantrAnubhAvasiddhA, malayagirihemacaMdradevendrau // zrIvRddhamallamukhyA jAtA jinadharmakhadinakarAH // 5 / / te puNyazAlisudhiyo vizAlakIrtipratApasattvadharAH // ye tvatpadapadmaratAH, prabhAtakAle stuvanti narAH // 6 // - - - - - - - - - For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aNtiri0808080800880009809333333) prabhu zrI mahAvIranuM tattvajJAna che lekhaka- AcArya mahArAja zrImad vijayalabdhisUrijI che aNNNNNNNNNNNNNNNNNNN (gatAMkathI cAlu) vaizeSika darzananI mAnyatAo: have ApaNe vaizeSika darzana upara AvIe. vaizeSika darzanavALA dravya-- karma-sAmAnya-viraha-mAyAtaram arthAta 1. dravya, 2. guNa, 3. karma, 4. sAmAnya, 5. vizeSa ane 6. samavAya e nAmanAM cha tava mAne che. temAM prathama dravyanA pRthvI,jala, agni, vAyu, AkAza, kAla, dizA, AtmA ane mana; e nava bheda mAne che. ahIM pRthvI, apa, teja ane vAyune judAM judAM dravya mAnavAM ucita nathI. kemake tenA te ja paramANuo prayoga ane svabhAvathI pRthvI, pANI, agni ane vAyurUpe pariName che. pitAnuM pulapaNuM choDatA nathI, eTale paramANunA paMjarUpe, eka ja pukadravyamAM te cAre AvI jAya che. avasthAnA bheda mAtrathI dravyane bheda mAnavo vyAjabI nathI, ane ema karavA jatAM dravyonI saMkhyAmAM meTI vRddhi thaI jaze. kAla ane AkAza e be vyAjabI dravya che. dizAo AkAzamAM ja AvI jAya. kemake je AkAzamAM sUrya udaya thAya che te AkAza ja pUrva dizAnA nAmathI vyavahata thAya che, ane jyAM sUrya asta thAya che tene pazcima dizAnA nAmathI vyavahAra thAya che, ane pUrva tarapha mukha karI ubhelA AdamInA jamaNA hAtha taraphanI dakSiNa ane DAbA hAtha taraphanA AkAzane ja uttara dizA kahevAmAM Ave che, tethI AkAzathI bhinna tatvarUpe dizA TakI zakatI nathI. AtmA zarIra mAtra vyApI dravyarUpe mAnele ja che. mana pudgala hovAthI pulamAM AvI jAya che, ane bhAva mana jIvamAM AvI jaze. ema nava bheda uDI jatAM mAtra jIva, AkAza, kAla, ane pula ema cAra ja kAyama rahI zake che, ane te sarvane paricaya daI zake che. vaLI vaizeSike kahe che ke "pRthivItvacopAt pRthvI" te paNa mAtra temanI eka prakriyA ja che, kAraNa ke pRthivIthI nyAruM kaI pRthvItva nathI, ke jenA yogathI pRthvI banI heya. duniyAmAM jeTalA padArtho che, te tamAma sAmAnya-vizeSAtmaka narasiMhAkAra ubhaya svabhAvarUpa che. jemake - na nara : siMharUpatvAnna siMho nr-ruupt:| zabdavijJAnakAryANAM, bhedAjjAtyantaraM hi saH // 1 // jyAre narasiMha svarUpa, kRSNajIe dhAraNa karyuM hatuM tyAre siMharUpa hovAthI temane nara paNa na kahI zakAya, ane nararUpa hovAthI siMha paNa na kahevAya, kintu zabda, For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 43 prabhu zrI mahAvIranuM tatvajJAna vijJAna, ane kArya ema traNene bheda hovAthI narasiMha, eka judI ja jAtI manAya. tema sAmAnya vizeSAtmaka vastu che tyAM pRthvItvanA vegathI pRthvI thAya che, ema kahevuM sarvathA anucita che. rUpa, rasa, gadha, sparza rUpI dravyamAM rahenAra hovAthI, vizeSa guNa che, ane saMkhyA, parimANa, pRthakatva, saMga, vibhAga, paravAparatva e sarva dravyavRtti hovAthI sAmAnya guNa che. vaLI buddhi, sukha, duHkha, IcchI, dveSa, prayatna, dharmAdhama ane saMskAra; e AtmAnA guNa che. gurutva pRthvI pANIno guNa che. pRthvI, pANI ane teja e traNamAM dravatva rahe che. sneha pANImAM rahe che. vega mUrta dravyamAM rahe che, ane zabda AkAzane guNa che. tyAM saMkhyAdi sAmAnya guNo rUpAdinI jema dravyanA svabhAvarUpa nathI, kintu upAdhi svarUpa che. mATe teo guNa nathI thaI zakatA. ane kadAca guNa mAnI le to paNa te pRthapha tatva na thaI zake, kAraNa ke dravyathI bhinna evA judA tasvarUpe guNo siddha thaI zakatA nathI, eTale guNa nAmane bIje padArtha uDI jAya che. ane zabda pukala hovAthI amUrta AkAzano guNa ja nathI thaI zakata. vaLI kriyA paNu guNanI jema dravyagata dharma hovAthI dravyathI bhinna siddha nathI thaI zakatI, tethI karma nAmano trIjo padArtha paNa sAbita thatuM nathI. cotho padArtha vaizeSikAe sAmAnya mAne che. jenuM bIjuM nAma sattA che. tenuM lakSaNa nIce mujaba cheH "cata dravya kAryaku titi pratItiH sA sattA'' artha- jethI dravya, guNa ane karmamAM sata evI pratIti thAya, te sattA nAmano padArtha che, ane e traNamAM rahenArI sattAne parasattA kahevAya che. dravyamAM, guNamAM ane karmamAM bhinna bhinna raheluM dravyatva, guNatva ane karmatvane aparasattA kahe che. ahIM vicAravAnuM e ja che ke, sattAmAM sata evo bhAsa bIjI sattA dvArA thAya che ke svayaM thaI jAya che. je bIjI sattA dvArA thAya che ema vaizeSike mAne te pachI bIjI sattAmAM sat evo bhAsa trIjI sattAthI ane trIjI sattAmAM cothI sattAthI, ema mAnatAM anavasthA nAmanuM dUpaNa Avaze, ane svayaM sata evo bhAsa sattAmAM mAne to te pachI dravya, guNa, karmamAM paNa svayaM mAnI zakAze, eTale sattA mAnavAnI jarUra nahi paDe. vaLI dravyAdi padArtha svarUpe che, temAM sattA sata evo bhAsa kare che, ke asat svarUpe che temAM ? je sata svarUpe che, temAM bhAsa kare che ema kaheze to pachI sattA bicArI rAMkaDIe zuM karyuM ? kemake te padArtha te svayaM sasvarUpe ja hatA, ane je asat svarUpamAM sattA sata evuM bhAna karAve to pachI zazazRMga, garlaMbhazRMga Adino kema bhAsa nathI karAvatI ? eTalA mATe ja pUrva purUSoe kahyuM che ke - svato'rthAH santu sattAvat , sattayA kiM sadAtmanAm / / asadAtmasu naiSA syAt , sarvathA'tiprasaGgataH // artha - artho svayaM vidyamAna che, te pachI sattA zuM kare che, ane arthe svayaM vidyamAna nathI to pachI atiprasaMganA kAraNe sattA nakAmI che. AthI siddha thayuM ke, sAmAnya - sattA-nAmane padArtha paNa manaHkalpita che. have vizeSa nAmanA pAMcamAM padArthane vicAra karIe to te paNa TakI zakatA nathI. "atyantazAkRttivRddhi For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 434 zrI jaina satya prakAza phAgaNa tavA vizeSAH " atyanta vyAvRtti muddhi yAne paraspara pRthakapaNAnI buddhinA hetu svarUpe je hAya te vizeSa kahevAya che. ahIM vicAravuM joI e ke, vizeSomAM vizeSa buddhi svayaM thAya che ke apara vizeSeArA, jo apara vizeSa dvArA mAnIe te anavasthA Ave che, ane svayaM mAnIe te dravyamAM paNa svayaM vizeSa buddhi kema na thaI zake ? AvI rIte vizeSa paNa uDI jAya che. hA, sAmAnya-vizeSAtmaka ubhaya svarUpa vastu mAnavAmAM koi prakAranA vAMdhA nathI, eTale drazya eka ja padArthanA svarUpamAM sAmAnya vizeSa tenA paryAya che, bhinna nathI. have samavAya nAmanA chaThThA padmAtA vicAra karatAM te paNa sAbita thaI zakatA nathI. tenuM svarUpa vaizeSikA nIce pramANe kare cheH-- Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (4 " ayutasiddhAnAmAdhArAdheyabhUtAnAM ya iha pratyaya hetuH sa samavAyaH / ,, a:-- hamezA bhegA rahenAra AdhAra, Adheya bhUta padAmAM je 'ahI" evA jJAnaneA hetu te samavAya kahevAya che. te eka ane nitya che. vicAra karIe te A vAta paNa havAi taraMgamAM maLI jAya che, kemake samavAya sambandha eka ane nitya hAya te pachI tenA sambandhIe paNa eka ane nitya thaI javA joIe ane sambandhI anitya hAya / samavAya paNa anitya siddha thAya, kemake sambandha ane sambandhI evI rIte joDAelA che ke ekanI nityatAmAM khIjAnI nityatA ane ekanI anityatAmAM khIjAtI anityatA mAnavI OU paDe. vaLI samavAya e eka prakAranA sambandha che, ane dviniSTha hAvAthI bannenI, daMDa ane daMDanI jema, bhinnatAmAM siddha thai zake teA pachI ayutasiddha abhinnamAM sambandha kevI rIte mAnI zakAya ? matalaba ke samavAya paNa eka kalpita vastu che. evI rIte cha padArtha uDI jAya che. ane mAtra eka dravya kAyama rahe che. dravya paNa je nava mAnela che, te paNa uDI jAya che, ane mAtra cAra ja kAyama rahe che. Ama sarvajJa bhagavata mahAvIra mahArAjanA tattvajJAna sivAyanuM anya tattvajJAna aMdha besatuM tattvajJAna nathI. A ja kAraNathI cauda vidyAnA jANu zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAja kramAve che ke, pakSapAto na me vIre, na dveSaH kapilAdiSu / yuttimAtranuM cakSya, tattva hrAya: parizrvadaH // ? // a:-- prabhu mahAvIra upara mAre pakSapAta nathI tema kapila Adi RSie para mane dveSa nathI, jemanuM yuktivALuM vacana hAya tenuM grahaNa vyAjakhI che. matalaba ke janmathI brAhmaNa heAvA chatAM paramAtmA mahAvIradevanAM yuktiyukta vacanAe mane temane upAsaka banAvyo che. prabhu zrI mahAvIradevanA vacanAnI yuktiyuktatA eTalI prabaLa che ke tethI gautamasvAmI Adi jevA peAtAnI jAtane sarvajJa mAnanArA ekAdaza prakhara vidvAnA paNa mugdha thayA hatA ane turata ja sevakabhAva svIkArI prabhunA hAthe ja temaNe dIkSA lIdhI hatI. (apUrNa ) For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir makhaliputra gozAla lekhaka- munirAja zrI vidyAvijayajI (gatAMkathI cAlu) AnaMda dvArA bhagavAna mahAvIrane bhaya batAvo . koI divasa gozALa hAlAhalA kuMbhAraNane tyAM utaryo hato. teNe bhagavAna mahAvIranA AnaMda nAmaka nigraMthane joyA. AnaMdane pitAnI pAse bolAvI gozALAe kahyuM : "juo, tamArA dharmAcArya jJAtaputra (mahAvIra) have moTI uMmaranA thayA che. deva, manuSya ane asurothI pUjita thayA che. zramaNa bhagavAna mahAvIra " zramaNa bhagavAna mahAvIra' AvI temanI prasiddhi thaI che. ThIka che, Aje teo je mane kaMI paNa kaheze to huM mArA tapatejathI temane bALIne bhasma karI daIza. tuM jA, ane tArA dharmAcAryane A vAta kahe." AnaMde bhagavAna mahAvIrasvAmInI pAse jaIne gozALAnuM kathana nivedana karyuM, ane pUchayuM : "zuM gozALA AvI rIte arihaMtane bhasma karavAnuM sAmartha rAkhe che?" bhagavAna mahAvIre kahyuM : "gozALAnI zaktithI arihaMtanI zakti anaMtaguNI che. hA, gozALAmAM bhasma karavAnI zAkta che, paNa te arihaMtone nahi. kevaLa temane te duHkha utpanna karI zake che." bhagavAna mahAvIre te vakhate AnaMdane kahyuM: "tame jAo, ane gautamAdi nigraMthane kahe ke ge zALA Ave tyAre tenI sAthe koI paNa jAtano vArtAlApa na kare." zaizALAnuM bha. mahAvIra pAse AvavuM ane sunakSatrasarvAnubhUtine bhasma karavA thoDA samayamAM ja hAlAhalA kuMbhAraNane tyAMthI gozALe bha. mahAvIra svAmI pAse Avyo ane kahevA lAgyo : "he AyuSyan kAzyapagotrIya ! "maMkhaliputra gozALaka mAre dharma-ziSya che," e je tame kahe che, te ThIka che, paraMtu tamArA ziSya gauzALA te marIne keAI devalokamAM utpanna thayo che. huM te kauDinyAyana gotrIya udAyI nAmano chuM. meM gautamaputra arjunanA zarIrano tyAga karIne, maMkhaliputra gozAlakanA zarIramAM praveza karyo che. mAre A sAtamo zarIrandara praveza che." gazALAe Ama kahIne potAnA siddhAntanI keTalIka vAta kahI nAkhI. bhagavAna mahAvIre kahyuM: "tuM tArA AtmasvarUpane zA mATe chupAve che ? gozAlaka, ema na karavuM joIe. Ama karavAne yogya tuM nathI." bha. mahAvIranA A vacanathI gozALAnI garamIno pAro vadhI gayo. te bhagavAna mahAvIranAM tiraskAra ane apamAna karavA lAge. ane bakavA lAgyo : "huM mAnuM chuM ke tuM have naSTa thayo che. have tAruM astitva nathI." kaMI paNa kahyA vagara bhagavAna mahAvIra svAmI A sahana karatA rahyA. sahana karavAmAM teo samartha hatA. paraMtu sarvAnubhUti nAmanA aNagArathI pitAnA gurudevanuM For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI jana satya prakAza phAgaNa apamAna joI na zakAyuM. te gozALAnI pAse gayA ane kahevA lAgyAH "gozALaka, dharmanuM eka vacana saMbhaLAvanArane paNa upakAra bhUlAya nahIM. jyAre tuM vicAra te kara, bhagavAna mahAvIre to tane dIkSA ApI tAre ziSyarUpe svIkAra karyo: tane zikSita karyo, bahuzrata karyo, chatAM tuM bhagavAnanI sAthe anAryapaNAnuM AcaraNa kare che ? basa, gozALe sarvAnubhUti anagAra upara khUba gusse thayo, ane potAnI zaktithI tene bALIne bhasma karyo. AvI ja rIte sunakSatra nAmaka anagArane paNa bALIne bhasma karyo. punaH te mahAvIra svAmI pAse jaIne Akroza karavA lAgyo. bhagavAne tene pUrvakRta upakAro yAda karAvyA, paraMtu ethI to e vadhAre vIpharyo ane pitAnA zarIramAMthI tejalezyA kADhI; paraMtu te tejaleyA bhagavAnane bALavAne mATe samartha na thaI. Amatema cakkara khAIne khuda gozALAnA zarIrane bALatI tenA ja zarIramAM punaH pesI gaIgozALo zaramiMdo thaI gayo. chatAM te kahe che"he AyuSyamana, mArI telesyAthI parAbhava pAmIne cha mahInAnI aMdara dAhanI pIDAthI tuM chadmastha avasthAmAM ja marIza." bhagavAne kahyuM, "gozALaka, haju to huM soLa varSa sudhI jinapaNAmAM vicarIza. paraMtu tuM te tArI tejalezyAthI svayaM parAbhava pAmIne sAta rAtrinI aMte pittajavarathI pIDita thaIne masthAvasthAmAM ja kALa karIza - marIza." gazALAnuM parAsata thavuM ane tenA ziSyanuM bhagavAna mahAvIra pAse javuM: potAnI IcchA pUrNa nahi thavAnA kAraNe ane potAnI tejalesyA niSphaLa javAnA kAraNe gozALA have zaktihIna banI gayo hato. have bha. mahAvIranA keTalAye zramaNa gozALAnI pAse jaIne, tenA matanI virUddha praznottarI karavA lAgyA - tenAthI pratikUla vacane kahevA lAgyA. paraMtu gozALa niruttara ja rahyo - vAstavika uttara kaMI na ApI zakyo. AthI te pote gusse paNa bahu thayo. pariNAma e AvyuM ke, gozALAnA ghaNA ziSyo - anuyAyIo bhagavAna mahAvIranI pAse gayA, ane temane vaMdana - namaskAra karI, temanA AzramamAM rahIne vicAravA lAgyA. AjIvikamatanA thoDAka sthavire gozALA pAse paNa rahyA. gazALAnI anucita pravRttiH gozALo halAhalA kuMbhAraNane tyAM have rahe che. tene chellA divasomAM zarIramAM atidAha utpanna thayo. ane tethI dAhane zAMta karavA mATe te hAthamAM karI lai cUse che, madyapAna kare che, vAraMvAra gAya che, nAce che ane vAraMvAra hAlAhalA kuMbhAraNa upara pANI uchALo, mATInA vAsaNamAM rahelA gaMdA pANIthI potAnA zarIranuM siMcana kare che. vaLI pitAnI A sAvaghapravRttine niravadya batAvavA mATe pANInA judA judA bheda batAve che. arthAta pite je pANIne upayoga karI rahyo che, te nirdoSa che, evuM samajAvavAnI kozIza kare che. zaizALAne antima samaya, pazcAttApa ane satyaprakAzaH gozALAne jyAre potAne antima samaya mAluma paDyo, tyAre teNe pitAnA AjIvika sthavirone pAse bolAvI Adeza karyo ke, " jyAre huM kALadhama- mRtyune prApta karyuM, tyAre mane sugaMdhIvALA pANIthI snAna karAvaje, gazIrSa caMdanathI mArA zarIranuM vilepana karaje, mahAmUlya evuM haMsanA cihnavALuM paTa - zATaka mane paherAvajo, For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1993 ma'khaliputra zaiAzAla 437 sarvola kArathI vibhUSita karo, ane rAjamArgomAM mATI udyeASA pUrvaka ema kahevA pUrNAMka mArA zarIrane bahAra kADho ke ma`khalIputra gAzALaka A avasarpiNImAM ceAvIsamA - antima tIrthaMkara thaI te siddha thayA che. ' parantu geAzALAne A Adeza antima samaya sudhI sthira na rahyo. sAta rAtri vyatIta thatAM ja, gAzALAnA AtmAmAM satyane prakAza thaye. dAhathI pIDita thayelA gozALAne antima samayamAM potAnAM pUSkRta anucita kAryAMnA pazcAttApa thayA, ''are, huM ' jina ' nahiM, chatAM 'jina ' tarIre pralApa karato rahyo, meM zramaNeAnA dhAta karyA. huM zramaNAnA vidhI thaye. huM makhaliputra gozAlaka chuM. chatAM meM bhrUNI asadbhAvanA karIne potAne ane khIjAone bhrAntimAM nAkhyA. huM chadmasthAvasthAmAM ja kALa karIza, zramaNa bhagavAna mahAvIra 'jina ' che," AvI rIte pazcAtApa karatAM Avika sthavirene peAtAnI pAse khelAvyA ane temane aneka zapatha ApavA pUrvaka A pramANe kahyuM: ' 'juo, huM jana nathI. huM zramaNAne dhAta karavAvALA ma'khaliputra geAzAlaka chuM. huM chadmasthAvasthAmAM ja kALa karIza. zramaNa bhagavAna mahAvIna jina che, eTalA mATe he devAnupriya, jyAre huM kALadhamane prApta karuM, tyAre mArA DAbA pagane dArAthI bAMdhIne mArA mhAMmAM traNavAra thUMko. ane zrAvasti nagarInA jAhera rastAo upara udghoSaNApUrNAMka ema kahejo ke, ' makhaliputra geAzALaka ' jina ' nahi hatA. te zramaNAnA ghAta karavAvALA maliputra gozALa chadmasthAvasthAmAM ja kALadharma pAmyA che, 'jina ' te| zramaNa bhagavAn mahAvIra ja che.'ema karIne mane bahAra laI jajo." A Adeza ApatAM ApatAM ge!zALAe peAtAnuM zarIra cheDayuM: : geAzALAe potAnA anuyAyione zapatha ApIne uparyukta kArya karavAnuM kahyuM hatuM. ataeva pratijJApAlanane mATe hAlAhalA kuMbhAraNanA sthAnamAM tenA anuyAyioe ' zrAvasti ' nuM Alekhana kayuM; ane gerALAne pagathI bAMdhI, traNa vAra mukhamAM thUkI, jevI rIte gAzALAe kahyuM hatuM tevI ja rIte geAzALAnI AjJAne pUrI karI. te pachI vidhipUrNAMka gaMdhAdakathI snAna karAvIne, meoTI dhUmadhAma pUrvaka zrAvasti nagarImAM thaI ne tenA zarIrane bahAra kADhavAmAM AvyuM. AvI rIte bhagavAna mahAvIrasvAmInA kathanAnusAra peAtAnI ja teje lezyAnA pratApathI geAzALA, barAbara sAta rAtri vyatIta thatAM, zarIrAnta thayeA. bhagavAn mahAvIrane kaSTa : geAzALAnI tejolezyAnA prasaMgane cha mahInA vyatIta thayA nhotA. eTalAmAM bhagavAn mahAvIrasvAmI je vakhate meDhigrAmanA sAbhrakoSTaka nAmanA caityamAM padhAryA, te vakhate bhagavAnane asahya pittajvara thayA, ane tenA kAraNe ghaNA dAha thayA. ane lohIyukta dasta paNa thayA. lene zaMkA thaI ke bhagavAn mahAvIra jarUra kAladharma pAmaze. parantu bhagavAne kahyuM. 'huM haju sAla va panta kALa karIza nahi. ' te pachI siMha nAmanA aNugAra mekigrAmamAM jaIne revatI nAmanI gRhasthitIne tyAMthI dAhane zamana karavAvALA bIjorApAka laI AvyA. Ane AreAgavAthI bhagavAne reAga zAnta thaye. ge|zALAnuM vacana jU' paDayuM' ane bhagavAn mahAvIranuM vacana sAcuM thayuM. sapUrNa For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir caMpApurI mahimA caMpApurI nagarImAM banelI keTalIka dhArmika ghaTanAonuM saMkSipta varNana lekhaka AcArya mahArAja zrImada vijayapadhasUrijI ayodhyAnagarI ane kauzAMbInagarInI mAphaka A zrI caMpApurI paNa mahAprAcIna * nagarI gaNAya che. A nagarImAM zrI tIrthakara devanAM pAMce karayANaka thayAM che. zrI vAsupUjya svAmInAM pAMca kalyANa keH vartamAna vIzInA bAramA tIrthaMkara zrI vAsupUjya svAmI mahArAjA - dazamAM prANata devalekanA visasAgaropama sudhInAM devatAI sukhe bhegavI, jeTha suda chaThThane divase A nagarImAM supUjya rAjAnI zrI jayarANInI kukSimAM AvyA. te cyavana kalyANaka thayuM. kuMbharAzi ane zatabhiSapha nAmanA nakSatramAM kArtika vadi caudaze A nagarImAM ja teo janma pAmyA. eTale te bIjuM kalyANaka thayuM. 70 dhanuSya pramANa kAyAvAlA prabhu zrI vAsupUjya svAmI mahArAjAe kumAra avasthAmAM chaThTha tapa karIne 600 puruSonI sAthe A nagarInA pADala vRkSanI nIce phAgaNa sudi pUname pavitra saMyama grahaNa karyuM. tyAre teo caturtha jJAna pAmI caunANI thayA. A trIjuM kalyANaka thayuM. paheluM pAraNuM temaNe sunaMda zeThane ghera karyuM, tyAM paMcadivya prakaTayAM. eka mAsa chadmasthapaNe vicaryA bAda mahAsudi bIje chaThatapamAM rahelA prabhune-A ja nagarImAM kevalajJAna prakaTa thayuM, jethI prabhu sarvajJa, sarvadarzI kahevAyA. A temanuM cothuM kalyANaka thayuM. prabhudevane zrI subhUma Adi 66 gaNadharo hatA. vaikriyalabdhinA dhAraka munivaro 10000, vAdIo 4700, avadhijJAnI 5400, kevalI 6000, caunANI munivare 6pa00, ane 1200 caudapUrvI munio hatA. tathA berahajAra sAdhuo, ane zrI dharaNI Adi eka lAkha sAdhvIono parivAra hato. zrAvake 215000 hatA ane zrAvikAo 436 000 hatI. beralAkha varSanuM AyuSya pUrNa thatAM prabhu A nagarImAM 600 munivarenI sAthe, mAsika aNuzaNa karI, aSADa sudi caudaze, muktine pAmyA. A prabhunuM pAMcamuM kalyANaka thayuM rehiNuM rANunI muktiH A prabhudevanA maghava nAmanA putrane lakSmI nAmanI putrI hatI. te lakSmIne ATha putra ane rezahiNI nAmanI putrI hatI. nRpati zrI azoke A rohiNIne paTTarANI pade sthApanA karI hatI. rohiNuM rANIne 8 putra ane 4 putrIo hatI. A rehirNa.e prabhudevane rUdhyakuMbha ane svaNa kuMbha nAmanA be munivarone dezanA For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir caMpApurIne mahimA sAMbhaLatAM pitAnA duHkhanuM kAraNa karmanI bInA ane pUrvabhavamAM ArAdhelA hiNa tapanI bInA jANIne ujamaNane vidhi sAcavavA pUrvaka te tapano mahimA vadhAryo ane saparivAra mukti pada paNa meLavyuM. A punita ghaTanA paNa A zrI caMpAnagarImAM ja banI hatI. karakaMDu rAjAne saMbaMdha kAdaMbarI aTavImAM kaligirinI pAse kuMDa nAmanA sarovarane kAMThe zrI pArzvanAtha prabhu jyAM kAussagna dhyAne rahyA hatA, tyAM jeNe kalikuMDa nAmanA tIrthanI sthApanA karI hatI, te zrI karakaMDu rAjA paNa pUrve A nagarImAM rAjya karatA hatA. mahAsatI subhadrAnuM zIlamAhAbhya: jyAre A nagarInA cAre daravAjA sajaDa baMdha thayA ane tene ughADavAne koI paNa samartha thayuM nahi, tyAre satI subhadrAe kAcA sUtaranA tAMtaNAthI cAlaNImAM, zIlanA prabhAve, kUvAmAMthI jala kADhI tene daravAjA upara chAMTI traNa daravAjA ughADyA hatA. cothe daravAjo bIjI satI strInI parIkSA mATe na ughADo. ghaNuM vakhata sudhI cothe daravAjo baMdha rahyo. kAlAntare vikrama saM. 1360 nI sAlamAM lakSaNAvatI nagarIne (bAdazAha) hammIra zrI suratrANa samasadIna - (pote vasAvelA) zaMkarapurane killo baMdhAvavA mATe ahIMthI pASANa laI javAnA prasaMge A daravAjAne paNa laI gayo.. pratyekabuda karakaDanI ghaTanA rAjA dadhivAhanane padmAvatI nAmanI rANI hatI. te rANIne putra-garbhanA prabhAve e dehalo upaje ke "huM rAjanI sAthe hAthI upara besI moTA jaMgalamAM pharuM " A dehale pUrNa karavAne rAjA dadhivAhane rANI sahita hAthI upara besI vizAla araNyamAM pharavA nIkaLyA. te prasaMge hAthInI aMbADI uparathI khasI javAthI rAjAe jhADanI DALInuM AlaMbana lIdhuM, rANI garbhanA kAraNe azakta hovAthI te vakhate nahi utaratAM hAthI upara ja jaMgalamAM AgaLa cAlI. ghaNe dUra jatAM hAthI ubho rahyo tyAre rANIe dhIme dhIme nIce utarI putra prasavyo. tenuM nAma karaThaMDu pADayuM, ane te bhaviSyamAM rAjA thayo. enI mAtA padmAvatIe prabhune pavitra upadeza sAMbhaLIne vairAgya bhAve bhAgavatI dIkSA grahaNa karI. jyAre karakaMDu rAjA ajANatAM kaliMga dezamAM pitAnI sAthe yuddha karavA taiyAra thaye, tyAre A sAdhvI padmAvatIe pitA dadhivAhananI oLakhANa ApI tene yuddha karatAM aTakAvyo. A rAjA karaDune eka vRddha baLada joI saMsAranI asAratAnuM bhAna thayuM eTale teo saMyama laI pratyekabuddha thayA ane chevaTe mokSe gayA. A pratyekabuddha karakaMDa maharSine zrI sthAnAMga sUtranI TIkAmAM pUjyapAda AcArya puraMdara zrI abhayadevasUri mahArAje pratyekabuddha siddhanA varNanamAM daSTAMta tarIke batAvyA che. (apUrNa) For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hastalikhita pratio ane sUcIpatra lekhaka -. hIrAlAla rasikadAsa kApaDiyA, ema. e. " ye lekhayanti jinazAsanapustakAni, vyAkhyAnayanti ca paThanti ca pAThayanti / zRNvanti rakSaNavidhau ca samAdriyante, te devamartya zivazarma narA labhante // " - upadeza taraMgiNuM (pR. 179) , hastalikhita pratine artha "hAthe lakhelI nakala" e thAya che khare, paraMtu game tevA lakhANane mATe e zabdone pravega na karatAM graMthAtmaka lakhANane mATe ene prayoga karAya che. graMthonA amudrita ane mudrita evA je be vibhAge paDI zake che temAMnA pahelA vibhAganA graMtha "hastalikhita prati' kahevAya che ke je uparathI, enI chApelAM pustakothI bhinnatA ApoApa sUcavAI jAya che. hastalikhita pratine mATe hAthathI' evo paNa prayoga karAya che. ene aMgrejImAM "Manuscript" kahevAmAM Ave che. utpatti - jyArathI lipi astitvamAM AvI tyArathI ja, likhita pratine janma thaze ema mAnavuM jema anucita che tema I. sa. nI pUrve koI prati lakhAI ja nathI ema mAnavuM paNa anucita che. zrI RSabhadeve potAnI putrI brAhmIne jamaNe hAtha vaDe 18 lipio zIkhavI hatI ema jaina paraMparAnuM kahevuM che. A vAtane AdhAre ema kahI zakAya ke prathama tIrthaMkaranA gaNadhare e je vAdazAMgI racelI tene yAda rAkhavA mATe ke tenuM vivaraNa neMdhI rAkhavA mATe hastalikhita prationo koIke upayoga karyo hoya te nA nahi. e ati prAcIna samayanI vAta bAju para rAkhI zrI mahAvIrasvAmInA samayanI vAta vicArIe te I. sa. pUrve pAMcamA chaThThA saikAmAM hastalikhita pratio hoya ema mAnavAne kaze ja vAMdho jaNAtuM nathI. zrI IndubhUti vagere gaNadharoe jema duvAdazAMgI racI tema emanA samasamayI anya munivaroe prakIrNa ko racyAM. e tamAma graMtho game tevA ziSya paNa sArI rIte yAda rAkhI zake tema na hoI emAMnA keTalAka jarUrI lipibaddha thayA hovA joIe. jo ke lipibaddha pustakonA upayoga karatAM moDhethI zIkhavavAnI prathA ghaNA lAMbA vakhata sudhIlagabhaca zrI devagiNi kSamAzramaNanA samaya sudhI cAlu rahI haze. taravArthIdhigamazAstranI bhASyAnusAriNI TIkA racanArA zrI siddhasenaguNinA samayamAM 1 lipinuM jJAna zrI mahAvIra svAmInA samayamAM na hatuM ema kahenAra, zrutajJAnanA vibhAge paikI akSarazratatA ladhyakSara nAmanA bhedane a5lApa kare che ema mAnavuM paDaze. For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - hastalikhita pratio ane sUcIpa hastalikhita prationa vyavahAra zarU thaI gayo hato ema emanI racelI TIkAnI prazastitA nimna likhita - " yatra sthitaM pravacanaM pustakanirapekSamakSataM vimalam / ziSyagaNasampradeyaM jinendravaktrA viniSkrAntam // 2 // " padya uparathI anumanAya che. pratimAM sudhArA vadhArA karavAnI zailI - lakhatAM lakhatAM koI nakAme akSara zabda lakhAI jAya te pachI te chekI nAkhavA mATe moTe bhAge pILA raMganI haDatAla vAparavAmAM Ave che. keIka vAra sapheda raMganI paNa koI cIja vAparelI jovAya che. A pramANe haDatAla vagere na vAparatAM keTalIka vAra je akSara na joItA hoya tene mAthe mIDuM mUkavAmAM Ave che ane e dvArA e nirarthaka che ema sUcavAya che. akSarane nirarthaka sUcavavA enI AsapAsa goLa kuMDALuM paNa karAtuM hoya ema niSadhacarita (sa. 1, . 14) mAM vaparAyela "kuMDalanA" zabdanI noMdha uparathI jaNAya che, paraMtu A viziSTatAvALI keAI jaina prati hajI sudhI mArA jovA-jANavAmAM AvI nathI. akSarane vinimaya sUcavavA 1 ne 2 evA aMka enA upara lakhAya che. lipi - ghaNAkharA jaina graMtha jaina lipimAM lakhAyelA jovAya che. e lipi devanAgarIne moTA bhAge maLatI Ave che, paraMtu keTalAka akSaro-khAsa karIne joDAkSare lakhavAnI ja paddhati judI che. ethI te kaIka vAra vidvAnonI bhUla thaI che. dAkhalA tarIke Do. vebare ene samajI lIdhe. juo barlina rAjakIya pustakAlayanI hastalikhita prationuM emaNe taiyAra kareluM vistRta ane varNanAtmaka sUcIpatra (pR. 577, paMkti 24). - bAbu rAjendralAla mitra 4 ne va samajI te pramANe temaNe emanA sucIpatramAM ullekha karyo che. juoy 702 (kramAMka 1537) ane pR. 719 (kramAMka 1781). jaina pratiomAM je lakhAya che te ja samajavAno hoya che e vAta DaoN. vebarane dhyAnamAM nahi hovAthI temane hAthe skUlanA thaI che. juo pR. 576, paMkti 14; pR parapa vagere. hAlamAM ghaNuMkharA jaina graMtha devanAgarI lipimAM ja chapAIne bahAra paDe che. ethI bhaya rahe che ke dhIre dhIre jaina lipi lupta thaI jaze. jana tAdaza, bhImasI mANeka taraphathI bahAra paDela paMcapratikramaNusUtra, paM. hIrAlAla haMsarAja taraphathI bahAra paDelAM keTalAMka pustako, ane "jaina dharma prasAraka sabhAnAM keTalAMka pustake jaina lipimAM bahAra paDelAM che. jayAre eka bAju jaine moTe bhAge potAnI lipi tarapha upekSA karatA jovAya che, tyAre bIjI bAju pro. kathadvArA saMpAdita "InDiyA ophIsanA pustakAlayagata saMskRta ane prAkRta hastalikhita prationA varNanAtmaka sUcIpatra"mAM jaina lipine sthAna apAyeluM che. sAcavaNI - hastalikhita pratio keTalI badhI upayogI che te viSe vivecana karavAnI jarUra nathI. mahattava zALI pratio barAbara sacavAI rahe te mATe yogya For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 443 zrI jaina satya prakAza phAgaNa prabaMdha thavo ghaTe. pratinA mApanAM be jADAM pUThAM (kArDa borDa) kApI e benI vacce prati rAkhI enI AsapAsa mApasaranuM majabUta kapaDuM vIMTALavuM. pachI e kapaDAne be kasa rAkhI te barAbara bAMdhavI. kapaDAnA madhya bhAganA upara eka kAgaLa caTADI temAM graMthanuM nAma, tenA kartAnuM nAma, viSaya, racanA saMvat ane lekhanavarSa ItyAdi mukhya mukhya vigatane TuMkamAM ullekha karavo. pratinuM kaI pAnuM phATI gayuM hoya te Adhesive tape paper and linen ke enA je pAtaLo kAgaLa caTADe. eTale e coMTADavA chatAM emAMthI akSara dekhI zakAze. pratinI kora ghasAI jatI hoya te tyAM kAgaLanI nAnI nAnI paTIo lagADavI, paraMtu AvuM kArya karatAM lakhANane jarAye bhAga sadAne mATe DhaMkAI na jAya te tarapha pUratuM lakSya ApavuM. tADapatranI prati sacavAI rahe te mATe AsapAsa ene mApanA be lAkaDAnAM pATiyAM - cIpe rAkhavI. e pATiyAmAM prati mUkI tenI AsapAsa kAgaLa lapeTavo, ane enI AsapAsa kAgaLa na kapAI jAya tevI rIte dorI bAMdhavI. pachI e rIte taiyAra karelI prati enA mApanA ane majabUta evA DabbAmAM mUkavI. emAM mUkatAM pahelAM DabbAnA lagabhaga bane cheDA AgaLa ekeka ledhara kalAsanI paTI rAkhavI. e baMne paTIonA baMne cheDA barAbara bahAra rahe evI rIte prati DabAmAM mUkavI jethI prati kADhavI hoya te paTInA cheDA pakaDIne prati bahAra kADhI zakAya. koI prati sacitra hoya ane je temanuM citra aitihAsikAdi daSTie mahatvanuM hoya te e citra naSTa thaI jAya e pUve ene pratikRti (pheTa) karAvI levI joIe. e ja pramANe bIjA koI mahattvazALI graMthanI virala prati nAza pAmI jAya te pUrve tenI paNa pratikRti karAvI levAvI joIe. pratio rAkhavAnuM sthaLa - hastalikhita patio e ApaNA pUrvajo taraphathI ApaNane maLela amUlya vAraso he te jaLavAI rahe ane Aga vagerethI tene nAza na thAya te mATe e pratione fire-proof makAnamAM jJAnamaMdiramAM vyavasthita rIte kabATamAM rAkhavI joIe. e maMdiranA je bhAgamAM prati hoya tyAM bIDI pIvAnI ke ughADe dIvo rAkhavAnI sakhata manAI hovI joIe. cheDe thaDe divase kabATamAMthI pratio kADhI tenuM samucita rIte pratilekhana thavuM ghaTe, nahi te udhaI vagerethI pratione nAhaka nAza thAya. atre e umeravuM anAvazyaka nahi gaNAya ke chatI zakitae devadravyane khavAI jatuM na bacAvanAra dezane pAtra Thare che tema A jJAnarUpa dravyanI upekSA karanAra paNa pApane bhAgI bane che. 1. sarakhA "kaMbikA ane artha 2. dAkhalA tarIke bhAMDArakara prAmya vidyA saMzodhana maMdira taraphathI jenipAhuDanI pratikRti taiyAra karAvAI che. 3. mane yAda che tyAM sudhI bhAMDArakara prAmya vidyA saMzodhana maMdiramAM je vizAlakAya eraDAmAM prati o rAkhI che tyAM vIjaLInI battI paNa nahi rAkhavAnI sarakAranI bhalAmaNuM che, For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 19. hastalikhita pratio ane sUcIpa upaga - hastalikhita pratie kevaLa pradarzanarUpe ja nathI. e kaMI zobhAnA gAMThiyA nathI. saMpAdanAki kArya mATe e khapamAM AvavI joIe ane temAM ja enuM kharekharuM gaurava samAyeluM che. bAkI bhaMDAromAM pratione gAMdhI rAkhavAthI khAsa lAbha nathI, kemake game teTalI mahenata laIne sAcavI rAkhela prati upara paNa kALa pitAne paMjo jamAvyA vinA rahenAra nathI. tethI ene hAthe e naSTa thaI jAya te pUrve e khapamAM Ave ane jarUra jaNAya to enI bIjI nakala utarAvI levAya te vadhAre IchavA yogya che. regya saMpAdakane paNa jo e na maLI zake te kahevuM paDaze ke je vAra sAhityarasika vidvAnone mATe pUrvajo mUkI gayA che temAMthI temane vinA kAraNe vaMcita karavAmAM Ave che. bhAMDArakara prApya vidyA saMzodhana maMdirane vahIvaTa mATe soMpAyelI ane sarakArI milakatarUpa evI pratio cheka yuropa ane amerikAnA vidvAnone paNuM amuka zaratoe maLI zake che eTaluM ja nahi paNa, prati be kaTake na ApatAM eka vakhate AkhI apAya che. e pramANenI udAratA pUrvaka ApaNI tamAma bhaMDAronA mAlIko paNa varte ane jaina sAhityanA pracArAdi dvArA upArjita-thatuM puNya hAMsala kare ema sau kai icche. sacIpatra atyAra sudhImAM vividha sthaLethI hastalikhita prationAM sUcIpatro prasiddha thayAM che. emAMnAM keTalAMkamAM te bahu ja ochuM varNana che. bhAMDArakara prAzya vidyA saMzAdhana maMdiranA pustakAlayamAM jainone lagatAM nIce mujabanAM sUcIpatro che:-- (1-6) pro. piTarsananA cha havAle, (7) che. kilahanano hevAla, (8) Da. vebaranuM varNanAtmaka sucIpatra, (9) jana graMthAvalI, (19) rAyabahAdura hirAlAla kRta : madhya prAMta ne bihArane lagatuM sucI patra" (11) jeTalamerIya bhAMDAgarasUcI, (12) jaina gurjara kavio bhA. 1, (13) AukekaTakRta sucIpatronuM sUcIpatra, (14) "lIMmaDInA jaina jJAnabhaMDAranI hastalikhita prationuM sUcIpatra." A paikI (1) jaina graMthAvalI, (2) jaina gurjara kavio, (3) jesalamerIya bhAMDAgArIya sUcIpatra, (4) rAyabahAdura hIrAlAla kRta madhya prAMta ane bihArane lagatuM sucI patra temaja (5) lIMmaDInA sUcIpatramAM prAyaH jaina hastalikhita pratio viSe ja nirdoSa che, paraMtu emAM khuda ApaNuM koma taraphathI ja bahAra paDelAnI saMkhyA ati a85 che. jaina graMthAvalI ane jai gujara kavio zrImatI jaina zvetAMbara kenpharansa taraphathI prasiddha thayela che, jyAre lIMmaDInA bhaMDAranuM sUcIpatra zrImatI Agamedaya samiti taraphathI prasiddha thayela che. A traNa gujarAtI bhASAmAM che. jaina sAhitya saMzAdhakamAM eka junI TIpa chapAyelI che. A uparAMta koI vyavasthita sacIpatra hoya to e mArA khAsa jANavA ke jovAmAM AvyuM nathI.' apUrNa 1 digaMbare taraphathI keTalAMka sUcIpatro prasiddha thayelAM yAda che. ghaNe bhAge mArI pAse enI ekeka nakala paNa che, For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir *KOONKOONKOON COMO jainapurInAM jinamaMdiro nI apUrva kaLA lekhaka zrIyuta sArAbhAI maNilAla navAma, vaDAdarA. ( chaThThA akanA pAnA 375 thI cAlu ) 2. lAkaDA uparanAM citrakAmeA tathA kAtarakAmA 1. mAMDavInI poLamAM zrIsametazikharajInI pALanA mULa nAyaka zrI pArzvanAtha bhagavAnanA derAsaramAM lAkaDAmAM kAtarIne zrI sametazikharajInA pahADanI lagabhaga pauMdara phUTa UMcAInI racanA karavAmAM AvI che, je lagabhaga traNaso varSa pahelAMnI che. mArA sAMbhaLavA pramANe pahelAM te AkhAye DuMgara gALa pheravI zakAya tevI rItanI gAThavaNI karI hatI. derAsaranA lAkaDAnA thAMbhalA paranI citrAkRti upara dhULanA tharanA thara jAmI javAne lIdhe aspaSTa banelI. e citrAkRtie jonArane te pratyenI ApaNI bedarakArInI sAkSI ApI rahI che. theADAM ja varSa pahelAM jyAre huM nAnA hatA tyAre A derAsaranI bahAranI bhIMtA upara keTalAMka suMdara citrA meM mArI najare joelAM hatA, ane huM bhUlatA na hAu teA, temAMnA eka citramAM zreSThaputra IlAcI kumAra ane naTaDInA prasaMgate lagatAM nATaya prayAgAnAM dhaNAM ja mahattvanAM citrA hatAM. bIjA eka citramAM madhubiMdunA dRSTAMtane lagatAM citra hatAM ane bIjA paNa jainadhama nI keTalIka kathAone lagatAM hatAM. Aje jIrNoddhAranA kAraNe e suMdara citrAnuM nAmanizAna paNa rAkhavAmAM AvyuM nathI. 2. jhaverIvADa vAghaNa pALamAM mULanAyaka zrI ajitanAthanA derAsaramAM lAkaDAmAM kAtarI kADhelA eka suMdara nArIku jara che, jenA citra tathA samajutI mATe mArA taraphathI prasiddha thayela 'jaina citra kalpadruma nAmanA graMthamAM raju karelA citra. naMbara 152, 153 tathA tene lagatuM 'citra vivaraNa ' jovA vAMca}Ane mArI namra vinaMtI che. pahelAM A nArIkuMjara jainadharmanA dhArmika varaghoDAmAM pheravavAmAM AvatA. temAM tathA derAsaranA raMgamaMDapamAMnI thAMbhalIo uparanI cAre bAjInI pATaDIemAM bahu ja suMdara * A sivAya gujarAta prAMtanA bIjA mukhya mukhya zahera jevAM ke pATaNa, rAdhanapura, kha'bhAta tathA suratanAM jaina dazanA lAkaDA uparanAM citrakAmAM tathA kotarakAmeAnI mAtra yAdI 'jaina citra karphyuma ' nA pAnA 48 thI 52 mAM ApavAmAM AvI che, For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jainapurInAM jinamaMdiranI apUrva kaLA lAkaDAnuM kotarakAma Aje paNa vidyamAna che. A derAsara amadAvAdanA hAlanA nagara, zeThanA pUrvajoe baMdhAveluM che. ane tene vahIvaTa amadAvAdanI zrImAna zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhInA hastaka che. 3. jhaverIvADa nizALamAM vijayarAjasUraga7vALAonA vahIvaTavALA mULa nAyaka zrI zAMtinAtha bhagavAnanA derAsaramAM lAkaDAnAM suMdara kotarakAme AvelAM che, je tenA vahIvaTadAe bahu ja kALajI pUrvaka saMbhALabharI rIte surakSita rAkhyAM hoya tema, te dareka upara jaDI dIdhelA kAca jevAthI nirIkSakane dekhAI Ave che. kAca evI saMbhALa pUrvaka jaDelA che ke jethI tenA upara dhULanA thara vagere jAmIne tarakAmane nukazAna na pahoMcavA pAme. 4. nizALamAM ja jagaphUvalabha, pArzvanAthanA suprasiddha derAsaranA uparanA bhAgamAM, ciMtAmaNi pArzvanAtha tathA sahastraphaNA pArzvanAthanA garbhadvAranI bahAranI bAjunI lAkaDAnI thAMbhalIo tathA lAkaDAnI divAlo upara mugalakaLAnA samaya daramyAnano suMdara prAcIna citro tathA raMgamaMDapanI chatemAM lAkaDAMnI suMdara AkRtienA mugala samaya daramyAnanI yojanAkRtionAM kotarakAmo Aje paNa jevAM ne tevAM vidyamAna che. amadAvAdanAM jinamaMdiranAM lAkaDAnAM kotarakAma paikInAM sarvazreSTha kAtarakAmomAM A kAmanI gaNanA karI zakAya. A ja derAsaramAM nIcenA bhUmigRha (bherA) mAM mULa nAyaka zrI jagavallabha pArzvanAthanI ati bhavya prAcIna mUrti khAsa darzanIya che. * mUrtinI nIcenI beThaka (pabAsana) nuM suMdara saMgemaramaranuM bArIka kotarakAma sthApatyanI dRSTie AgrAnA jagaprasiddha tAjamahelanAM kotarakAmane AbehUba maLatuM Ave che. bhoMyarAmAM raMgamaMDapanI be chato paikInI eka chatamAM jUnA lAla raMganI pRSThabhUmi upara suMdara raMgIna prAcIna citrakAma kareluM che, je mugala samayanA bhitticitra (fresco painting ),ne sAro namuno pUro pADe che. mULanAyaka zrI jagavallabha pArzvanAthanI A bhavya mUrtinI pratiSThA vikrama saMvat 1659 nA vaizAkha vada 6 nA divase mugala samrATa akabara pratibodhaka jagadguru zrI hIravijayasUrinA praziSya zrI vijayadevasUrinA varada haste thaelI che, je tenA pabAsananA lekha uparathI sAbita thAya che. amadAvAdanA jinamaMdiramAM tenA mULa rUpamAM (koI paNa jAtanA pheraphAra sivAya) sacavAI raheluM A eka ja prAcIna maMdira hayAta hovAnuM mArI jANamAM che. 5. jhaverIvADamAM zekhanA pADAmAM mULanAyaka zrI vAsupUjya svAmInA derAsaramAM lAkaDAnuM suMdara kotarakAma khAsa darzanIya che. 6. e ja zekhanA pADAmAM mULanAyaka zrI zItalanAthaprabhunA bIjA eka derAsaramAM raMgamaMDapanA ghumaTamAM, bArasAkhamAM tathA thAMbhalAonI kuMbhIomAM ane ghumaTa nIcenI chatamAM lAkaDAnAM bArIka kotarakAma khAsa jovA lAyaka che. 7. hAjA paTelanI poLamAM zrI zAMtinAthanI poLamAM mULanAyaka zrI zAMtinAtha prabhunA derAsaramAM raMgamaMDapanA ghumaTamAM, thAMbhalAonI kuMbhIomAM tathA raMgamaMDapanI * A mUrtinA varNana mATe nae "jaina satya prakAza varSa 2, aMka 6, pR.-374 For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI jaina satya prakAza phAgaNa AjubAjunAM suMdara kotarakAma khAsa darzanIya che. A kotarakAma jevAM bArIka lAkaDAnAM kotarakAme gujarAtanAM bIjAM jinamaMdiramAM virala ja jovA maLI zake tema che. 8. hAjA paTelanI paLamAM zrI rAmajImaMdiranI paLamAM mULanAyaka zrI supArzvanAthanA derAsaramAM thAMbhalAnI kuMbhIonuM kotarakAma vizeSa karIne uttama koTinuM hovAthI khAsa darzanIya che. gujarAtanA AjanA kArIgaromAMthI A kArIgarIne udyoga kyArathI ane zA kAraNuthI naSTa thayo te keyaDo, kaI kalAsamIkSaka, A tathA bIjAM kotarakAmone bArIka abhyAsa karIne, na ukelI batAve tyAMsudhI guMcavAele ja rahevAne. 9. devazAnA pADAmAM kharataraga chavALAonA vahIvaTavALuM mULanAyaka zrI zAMtinAtha prabhunuM derAsara che. temAMnA moTA bhAganAM kotarakAmano te thoDA ja varSa agAu jIrNoddhAranA nAme nAza karI nAkhavAmAM Avyo che, paNa temAMthI bacelAM thoDAM kotarakAmAM haju yAta che. jIrNoddhAranA nAme AvAM keTalAMye jinamaMdiranAM kotarakAma tathA kalAvazeSone. nAza thaI gaye haze. vRddho pAsethI sAMbhaLavA pramANe amadAvAdanA hAlanA vidyAmAna derAsarane me bhAga pahelAMnA samayamAM lAkaDAnAM kotarakAmevALo hato, paraMtu saphAIdAra (Plain) banAvavAnA mehe ane mukhyatve karIne kaLA vizenI ajJAna avasthAne lIdhe lAkaDAM uparanI kaLAkRtiono moTo samUha nAza pAmyo che, chatAM paNa jeTalI kaLAkRtio sacavAI rahelI che, tenI saMbhALa mATe eka khAsa kamiTI nImavAnI jainapurInA jinamaMdiranA vahIvaTadAronI tathA zrImAnonI zuM pharaja nathI ? 3. bhitticitro dezIvADAnI poLamAM gosAMIjInA maMdiranI pAchaLanA bhAgamAM AvelA zrI sImaMdharasvAmIjInA derAsaranI saghaLIe (bahAranI ane aMdaranI) divAlo rAjaputa samayanI citrakaLAthI alaMkRta thayelI che; paraMtu "jainamaMdiramAM bhitticitronI sacavAelI paraMparA ' e nAmano eka svataMtra lekha lakhavAne mAro Azaya hevAthI ahIMyA tenuM varNana nahi ApatAM citrakaLAnA zokhInuM dhyAna mAtra derIne A lekha samApta karuM chuM. sucanA parama pUjya munirAja zrI darzanavijayajI mahArAjano vivara rAja re va' zIrSaka cAlu lekha A aMkamAM ApI zakAyo nathI. For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org purAtana itihAsa ane sthApatya saMpAdakaHsunirAja zrI jayantavijayajI (1) prAcIna lekha saMgraha (mATha lekhe) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3012 saMvat 1632 varSe balahUTha grAme ko0 padU | kArita (saM) / pratiSThitaM tapAgacche mahopAdhyAya zrI dharmasAgaragaNibhiH zrI hIravijayasUrirAjye // saMvata 1632 mAM, khaladU 20 (hAla ' aralUTa' nAmathI prasiddha) gAmanA rahevAsI kAThArI padma, A mU. nA. zrI pArzvanAtha devanI mUrti karAvI ane tenI, tapAgacchanAyaka zrImAna hIravijayasUrijI ma, nA vijayavatA rAjyamAM mahe|pAdhyAya zrI dhama sAgaragaNijIe pratiSThA karI che. 19. nakhara 30 thI 37 sudhInA A lekhA, 'sirAhI' sTeTamAM AvelA 'kharaluTa ' gAmanA jinamaMdiranA che. temAMnA prathamanA cAra lekhA, mU. nA. zrI pArzvanAtha bhagavAnanA maMdiranA ane pAchaLanA cAra lekhA, zrI zAMtinAthajInA mamaMdiranA che, na, 30 vALA-pahelo lekha, mu. nA. zrI pArzvanAtha prabhunI mUrtinI beThaka para khAdelA che. 20. A gAma, 'sireAhI' thI vAyavya khuNAmAM 12 mAIlanI dUrI para AveluM . che. sirAhI ' sTeTanA 'jorA ' paragaNAnI tahesIlanuM mukhya gAma che. ahIM sTeTanI tahesIla ane thANuM che, paraMtu gAma khe jAgIradArAnuM hAI banne jAgIradAre ahIM rahe che. gAmamAM vizApeAravADa zrAvakonAM 87 dhara che. zrI pArzvanAtha bha. nuM ane zrI zAMtinAya devanuM ema e jinama diA che; temAM zrI pArzvanAtha bhagavAnanuM maMdira jUnuM che, tenI pAse pAco kheAdatAM zrI zAMtinAtha devanI prAcIna mUrti jamInamAMthI pragaTa thavAthI, tyAMnA zrAvakAe tenI joDAjoDa nUtana bhavya maMdira baMdhAvIne tenI saM. 1963 mAM pratiSThA karAvI che pratiSThA vakhate meTI rakamanA caDAvA khelIne (nyAyatI, sAhityatI, ta bhUSaNa munirAja zrI himAMzuvijayajInA sa'sArIpaNAnA pitAjI ) zAha vanAjI jetAjIe, mU. nA. zrI zAMtinAtha bhagavAnanI mUrti gAdIpara virAjamAna karI che. A madiramAMnI mU. nA. sivAyanI ArasanI bIjI ADe mUrtie navIna che, temanA para saM. 1951, 1955 ane 1963 nA lekhA che. mU. nA. jInI mUrtti para lekha nathI. dhAtunI ceAvizI, poMcatIrthI ane ekalamRtti maLIne kula 6 mUttio che. temAM eka para lekha nathI. zrI pArzva`prabhunA maMdiranI be mUttio para jUnA lekhA che, te sivAyanI prAcIna e mUrtio para lekhA nathI. e mUrttio paranA lekhe vaMcAtA nathI, ane khAkInI For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir phAgaNa zrI jaina satya prakAza (31)21 samara 2226 8 mAsa veNI su la mAravI................ / saM. 1226nA vaizAkha suda 5 ne divase,... ... (3ra) rara saMvat 1921 varSe mA0 su0 7 guro (rau) zrImat (d ) vijayANaMdasUrI(ri)gacche / prAgvATa jJA0 vR0 / ma / bara / sA / rAiMgajI dolAjI / saM0 1921 nA jeSTa (8) suda (di) 5 poravAlajJAti sA rAiMgajI holAjI vagha (tena) dharmArthe jAji(RAri) tU I ' zrImAna viANaMdasUriga7 (ANusUra zAkhA)nI AmnAyavALA, baraluTa nivAsI, piravADonI vRddha zAkhAnA (vizAporavADa) zAha rAIgaLa dolAjIe potAnA kalyANa mATe dhAtunI A nAnI ekala mUrti, saM. 1921nA mAgha zudi ne guruvAre pratiSThita karAvI che, ane e mUrtine padharAvavA mATe temaNe ja pittaLanI nAnI pATalI, saM. 1921nA jeTha zudi 5 ne divase karAvI che. pAMca navI mUrtiomAMthI eka para saM. 1951 no ane cAra para saM. 1955 nA lekha che. dhAtunI ekalamUrti eka che. tenA para saM. 1921no lekha che. gAmamAM jUnA upAzraya be che. te uparAMta zrImAna zeTha kapUracaMdajI kasturacaMdajIe baMdhAvelI eka moTI dharmazALA che, temAM sAdhu sAdhvIone utaravAnI vadhAre anukULatA che. gAmamAM taDa nathI, saMpa sAro che. zrAvake bhaktivALA che. gayo comAsAmAM zrI vIra jaina kanyAzALA ane zrI vIradharma jaina pustakAlayanI sthApanA thaI che. daMtakathA che ke - ahIM eka baLada tathA eka UMTa eka jagyAe vakhatovakhata sAthe besatA ane arasaparasa bahu prema rAkhatA, tethI te jagyAe te bannenA nAmathI baladUTha" nAmanuM gAma vasAvavAmAM AvyuM hatuM. 21. mU. nA. zrI pArzvanAtha prabhunI nIcenI, asthira ArasanI zrI ajitanAthadevanI mUrtinI beThaka para A lekha che. AmAM saMvata 1226 ne lekha hoya tema vaMcAya che, paraMtu lekhanI bhASA parathI 17 ke 18 mI zatAbdIne A lekha hovAnuM saMbhave che. lekhane pAchaLano bhAga ghasAI gayela hovAthI vAMcI zakAyo nathI. 22. naM 32 vALA lekha, dhAtunI nAnI e kala mUrtinI beThaka para, ane naM. 33 vALa lekha, pittaLanI nAnI pATalI para khodele che. A banne lekho, vizamI zatAbdInA hovA chatAM, baraluTa'nA zrAvaka, zrImAna hIravijayasUrIzvarajI ma. ne paTTadhara zrI vijayasenasUrijIne paTTadhara zrI vijayatilakasUrijInA paTTadhara zrI vijayANaMdasUrijInA AmnAyavALA hatA. - ane che, e vAtanuM eene vismaraNa na thAya eTalA mATe ahIM ApavAmAM AvyA che, For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1992 purAtana itihAsa ane sthApatya (34)23 30 saMvata 2283 varSe the.......... Aritasya zrI zAMtinAtha................... gRhae nasarI................ saMvata 1283 nA jeThane divase, bRhadga7nA zeTha jasarA.....e zrI zAMtinAthaprabhunI mUrti karAvI. (2) zrI "vIravaMzAvaLI'mAM lakhyuM che ke - tapAgacchanAyaka zrImAna lakSmI sAgarasUrijIe vi. saM. 1537 mAM gAma "baladUTha" ane tenI najIkamAM AvelA "bhUtagAmamAM pAMca jinamaMdiranI pratiSThA karI hatI. A zrIlakSmasAgarasUri, zrImAna somasuMdarasUrijInA paTTadhara, zrI munisuMdarasUrijInA paTTadhara, zrI jayacaMdrasUrijInA paTTadhara, zrI ratnazekharasUrijInA paTTadhara hatA ane Abu-delavADAmAMnA bhImAzAhanA maMdiranI vi. saM. 1525 mAM temaNe pratiSThA karI hatI. (35)24 OM saM0 1377 varSe vaizASa(kha) sudi 11 gurau prAgvATa jJA0 Tha0 dedA bhAryA re re (pu) cAra sITa pratApasiMha mAsIdu apekSa chethare suta............zrI pArzvanAthasya paMcatIrthI kAritA pra0 zrI sUribhiH pUrNimA0 zrI vijayaprabhasUri(rI) [ kuvarona] saM. 1377nA vaizAkha zudi 11 ne guruvAre, poravADajJAtIya, ThAkAra" kedAnI bhAryA kuMvaranA putra 1. kumAra, 2. sImaDa, 3. pratApasiMha, 4. mahaNasiMha ane pa. 23. zrI zAMtinAtha bhagavAnanA maMdiranI agAsImAM, zrI zAMtinAtha prabhunI mUrtinA parikaranI prAcIna nakazIdAra ArasanI gAdIne khaMDita eka TukaDo paDyo che. temAM bodAyelA lekhane bacele bhAga ahIM ApavAmAM AvyuM che. ghaNI tapAsa karavA chatAM tene bIjo TukaDo maLyo nahIM, tethI A lekha adhuro ja rahI gaye. A TukaDo ahIMnA maMdiramAM hovAthI, baraluTInA maMdirane havAnI pUrNa saMbhAvanA thAya che. jo ema ja heya te 'baraluTa ' gAma sAtaso varasathI vadhAre prAcIna hovAnuM ane temAM saM. 1283 mAM athavA te pahelAM jinamaMdira pratiSThita thaI cUkyAnuM mAnI zakAya. 24. naMbara 35, 36 ane 37 nA lekho; gAma "baraluTa'nAM zrI zAMtinAthadevanA maMdiramAMnI dhAtunI traNa paMcatIthIo pAchaLa beThelA che. 25, AgaLanA samayamAM, vANiyA, brAhmaNa Adi koI paNa jAtine mANasa hevA chatAM je te ekAda gAmane jAgIradAra hoya te tenA upanAmamAM Thakura (ThAkora) lakhavAmAM AvatuM hatuM. For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 450 zrI jaina satya prakAza phAgaNa apekSakanA kalyANa mATe putra...e zrI pArzvanAthaprabhunI paMcatIthInA parikaravALI mUrti karAvIne tenI pUrNimAga7ne zrIvijayaprabhasUrijInA upadezathI kaI AcAryavarya pAse pratiSThA karAvI che. (36) saM0 1515 varSe vaizA0 su0 3 prAgvATa jJAtIya maM0 vAchA bhA0 maTakU suta nAlhA DhAlA pAMcA parabata bhAryA vAnU mAnU demI lahikU suta cuMDAjIvAdi kuTumbayutena svapitRzreyo) zrIAdinAthabiMbaM kAritaM pratiSThitaM tapAgacche zrIratnazekharasUribhiH vaDagAmavAsi / saMvata 1515nA vaizAkha zudi 3 ne divase vaDagAma 26 nivAsI ane poravADa jJAtinA maMtrI ra7 vAchAnI bhAya maTakunA putra 1 nAhyA, 2 DhAlA, 3 pAMcA ane 4 paravata; teonI anukrame bhAryAo 1 vAnU . 2 mAM, 3 demI ane 4 laha; temanA putro 1 cuMDA, 2 chavA, Adi kuTuMbathI yukta (evA maMtrI vAchAe) pitAnA pitAnA zreya mATe zrI AdinAtha prabhunuM biMba karAvyuM ane tenI, tapAgacchanAyaka zrI ratnazekharasurijIe pratiSThA karI che. (37) ___saM0 1517 varSe jeSTha su0 5 guru (rau) UkezajJAtIya koThArI gotre maM0 AMbA bhAryA ahivade putra lUNAkena bhAryA amarI suta somAdi kuTuMbayutena zrI zAntinAtha biMbaM kAritaM pratiSTitaM zrImUribhiH / / zubhaM bhavatuH / zrIH // saMvata 1517nA jeTha sudi pane guruvAre, osavAla jJAti tathA koThArI gotravALA, maMtrI AMbAnI bhAryA avidenA putra; (pitAnI bhAryA amarI ane putra samA Adi kuTuMbathI yukta evA ) maMtrI luNAe, zrI zAMtinAthadevanuM biMba bharAvIne tenI kaI AcAryajI pAse pratiSThA karAvI che. 2. eka vaDagAma" "pAlanapura thI 10 mAIla dUra; bIjuM zivagaMjathI eka mAIla dUra; trIjuM "DIsA ', , rAmasaNa" nI najIkamAM "vAMkaDIyA vaDagAma" che. maMtrI vAchA. Adi, ghaNuM karIne A traNamAMthI kaI eka "vaDagAma" ne rahevAsI hovA joIe. 27. mahArAjyanA mukhya mukhya pradhAne, mahAmAtya athavA mahAmaMtrI kahevAtA; ane moTAM meTAM khAtAo-vibhAgonA mukhya mukhya adhikArIo-hoddedAra maMtrI athavA amAtya kahevAtA. nAnAM rAjyo, peTA rAjyo ke jAgIradAranA mukhya kArabhArIo - kAmadArone paNa ghaNuM karIne maMtrI tarIke ullekha thatuM. For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 1993 www.kobatirth.org purAtana itihAsa ane sthApatya Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only 451 saMgrAhaka zrIyuta nandalAlajI loDhA (2) mAMDavagaDha saMbaMdhI lekha (4) mAMDavagaDha meM zrI jaina zve. kArakhAne ke sAmane lAla mahala kA rAstA (reDa) jAtA hai, karIba dA pharlAMga kI dUrI para rAste ke bAMye hAtha para TuTI phuTI hAlata kA eka maMdira mAlUma huvA, jisameM mUla gabhAre ke tIna daravAje ke tIna hosse aba taka dIkhate haiM aura pratimA vagairaha sthApita nahIM hai, para pratimAjI ke pIche plAstara aba bhI Tiko huvA hai, AsapAsa bhamatI banI huI hai| mUla gabhAre ke Age sabhAmaMDapa kA ghUmaca gira gayA hai| AsapAsa dIvAra khaDI huI hai / maMdira ke AsapAsa cauka bahuta hai jo yaha patA batAte haiM ki isake pAsa upAsarA vagairaha bane hoNge| eka TAMkA bhI cauka meM hai| maMdira ke pIche kucha dUrI para eka bAvaDI hai jo isa samaya birAna hAlata meM hai aura usameM pAnI bharA huvA hai / usa jamAne meM isa bAvaDI ke pAsa bagocA hogA aisA bAvaDI ke pAsa ke cauka se anumAna hotA hai / (5) // saM0 1597 varSe mAgha su0 13 khau zrI maMDape zrImAlajJAtIya 0 UdA bhA0 harSU sA0 khImA bhA. pUMjI pu0 sA0 jegasI bhA0 mAU pu0 sA0 golhA bhA0 sApA pu0 meghA pu0 karNA laghu bhrAtR saM0 rAjA bhAryA sAgU pu0 saM0 jAvaDena bhA0 dhanAI jIvAde suhAgade sattAde dhanAI putra saM0 hIrA bhA0 ramAI saM0 lAlAdi kuTumba - tena vimbaM kArApitaM nijazreyase zrIkunthunAtha bimbaM kAritaM pratiSTitaM tapAgacche zrI mandasUrisantAne lakSmIsAgarasUripaDe zrIsumatisAbusUribhi: // yaha lekha AgarA ke zrI sUryaprabhasvAmIjI ke maMdira moTI kaTarA meM dhAtu kI pazcatIrtha para hai| (6) saMvata 1521 varSe jyeSTha sudI 4 maNDapadurge prAgvATa saM0 ajana bhA0 TakkU suta saM0 vastA bhA0 rAmA putra saM 0 cAhAkena bhA0 jIviNi putra saMbhAga ADAdi kuTumbayutena svazreyase zrI candraprabha 24 para kA0 pra0 tapApakSe zrIratnazekharasUripaTTe zrIlakSmIsAgarasUribhi: // yaha lekha nAgaura (mAravADa) ke zrI RSabhadevajI ke bar3e dhAtu kI cauvIsI para hai| naM 5 va 6 ke lekha kI nakala " jaina lekha saMgraha " saMgrahakartA - bAbU pUraNacaMdajI nAhAra kalakattA nivAsI ke pustaka se lekhAMka 1472 va 1314 se gaI hai| maMdira - hIrAvADI meM uddhRta kI kramaza :
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zaripura tIrtha yamunA nadI, Agara pAse thaI 40-45 mAIla sudhI pUrvamAM AgaLa vadhyA pachI cakrAva le che. ahIM yamunAe 2 mAIlano sIdho raste chaDI 9 mAIlanA vAMka pakaDayo che, AthI 3-4 mAIla sudhI darzanIya dasya najare paDe che. te vAMkapara dakSiNa kAMThe baTezvara nAmanuM gAma che, je AgrA jIllAnA bhadAvara prAMtamAM gaNAya che. itihAsanA ullekha pramANe ahIM nAsIrUddIna garInA samayathI agnivaMzI bhariyAnuM mULa gaNAya che. hAlane bhadAvara nareza eTale mAtra 9 gAmane dhaNI. baTezvaranAM prAcIna nAma sariyapura, zauripura, seripura ane sUryapura che. enI cAre bAju paDelAM purANA khaMDere tathA prAcIna TekarAo enI kALajUnI bhavya jAherajalAlInI sAkSI pUre che. sara kaniMgahAmanI mAnyatA pramANe A bhagnAvazeSa para jena tathA Ahira prajAe 400 varSathI vasavATa karyo ane tenuM nAma baTezvara paDayuM (AlioNjikala sarve ripaTa, 0 * 4 tathA vo0 9) baTezvara AgrAthI moTara raste 43 mAIla pUrvamAM, E. I. R. nA. zikohAbAda jaMkasanathI 11 mAIla dakSiNamAM tathA navI lAinanA bAlA sTezanathI 5 mAIla vAyavyamAM eka vaiSNava tIrtha che. dareka sthAnethI moTara rastA che. baTezvaranI cAre bAju ekAda mAIlano rasto lekhaka munirAja zrI darzanavijayajI kharAba che. jenagraMtha, purANa, tripiTaka tathA prAcyavidyA graMthamAM zauripura mATe ghaNe UhApoha maLe che. tenuM kramazaH digadarzana karavAnA vicArathI A prayatna karela che. prArA zepALa eriyana e AryAvartanA zaheranI jAhojalAlIne puravAra karatuM videzI vidvAnoe Alekhela, prAcInamAM prAcIna bramaNavRttAMta che. temAM sikaMdaranA senApati selyukasanI vatI [etihAsika sUcanane 5. bhAratamAM Avela megAnijha envokeTsa (caMdragupta ke saMprati) ne samayanuM varNana doryuM che. temAM zauripura. saMgraha) mATe A pramANe ullekha maLe che - For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zeNipura tIrtha 453 Calisoboraca. kAlIsaberIkA (zauripura) e yamunAnA dakSiNa (jamaNe) kAMThe manuSyothI bharacaka, sundara, samRddhizALI, vyApArI zahera che. (yala eziyATika sosAyaTI jarnala, vai0 1, pRSTha 314, tathA megAsthanIjhanI yAtrA) sara elekajhAMDara kaniMgahAma sAhebe baTezvaramAM ghaNA divasa rahI aneka purANI mUrtio, zilAlekha tomRsikkA prastara, khaMDa ane bhagnAvazeSone saMgraha karyo hato, paNa temanA saMgrahamAM zuM zuM hatuM e bAbata kaMI prakAza pADyo nathI. lakhanau myujhiyamanA nIcalA bhAgamAM caMdelavaMzI mahebAnareza paramadi devanA maMtrI saMlakSaNe zivAlaya karAvyAna 244ra0 iMca pramANane eka zilAlekha che. je sara kaniMgahAmane pharerImAMthI maLyo hato. ane jenuM varNana purAtattvavibhAga-rIporTa (Arkiyolejikala sarve rIperTa, 0 21, pR. 82 naM para )mAM tathA ImpIriyala gejheTiyara (vo. 2, pR. 203)mAM maLe che. A lekha prathama jarmana vidvAna hulaze prakAzita karyo hato ane enA AdhAre kIla sAhebe epigrAphikA InDikA (vo. 1, pR. 207)mAM te mudrita karela che. kaniMgahAma kAlIsAbarakAne zauripura ja mAne che, paNa tenI utpatti mATe navI ja kalpanA kare che. "mathurApatI zaurasene zaurIpura vasAvyuM ke je rAmacaMdranA ladhu baMdhu zatrughane putra hatuM. A vAta bhUlI jatAM pAchaLanA lokoe tene mahAbhArata kAlIna zaoNripura mAnI lIdhela che. ema paNa saMbhave che ke, pAMDuvaMzI ugrasenanA putra ane sutAzrayanA pitA rasene A nagara vasAvyuM hoya ! " A temanI mAnyatA che. (riTa skITa, pR. 44 tathA Arkiyolejikala jarnala, 0 1, pR. 314.). lakhanau myujhiyamamAM maMtrI salakSaNo zilAlekha paNa "zauri" zabdathI maMgalAcaraNa karI zaurIpuranI sAkSI Ape che. sana 1870mAM kArbAIle baTezvaramAM rahI aneka prAcIna cIjo ekaThI karI hatI, tathA gADIomAM bharI te AgrA pahoMcatI karI hatI, -jemAMnI khAsa cIjonI TIpa sana 1871-72 eprilanA Arkiyolojikala sarve rIporTane vo0 4, pR. 154mAM mudrita thayela che. je paikInI saM. 108 ke 1094 nI RSabhadevajInI tathA trIjI - eka jinamUrti saM. 1826nI, divAla parano lekha tathA saM. 1849nI traNa jina pAdukAo vagere bahu dhyAna kheMce tevI cIja che. A uparAMta bIjI ghaNI mUrtio, sikakA, tAmrazAsana ane guptakAlIna lekhavALe eka pASANukhaMDa vagere malyAM hatAM, je saMbaMdhe viSeza UhApoha karavAnI ghaNI agatya che. - kArlAila sAheba kAlIbArAkAne to sApha sApha vRndAvana ja mAne che. jyAre zauripurane vi. saM. 19ramAM mAlavapati kaDakasenathI sthApita thayAnuM jaNAve che. Ama thavAnuM kAraNa e che ke AryAvatanA prAcIna graMtho tarapha temanuM dhyAna gayuM nathI tema ja eriyananA kAlIbArAkAnuM citra hubahu zauripurane ja lAgu paDe che enI temaNe tapAsa karI nathI. AthI temanI bhramita dhAraNa aMta sudhI dUra thaI nathI. For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 454 zrI jaina satya prakAza phAgaNa karnala ToDa sAheba paNa zauripurane paricaya ApatA kAlIbArAkAne ja niHsaMzaya zauripura tarIke apanAve che (reyala eziyATika sosAyaTI janarla, va , pR0 314.). baTezvaranA vatanI zrIyuta bhAgIratha prasAda dIkSita lakhe che ke --- " vaTezvaranI AsapAsa evI kiMvadatI cAle che ke - zrI kRSNanA pitAmaha sUrasene A nagara vasAvyuM che, jenuM prAcIna nAma sUrasenapura athavA sUrajapura che. kanIgahAme darzAvela cha TekarAo hAla paNa 7 gaDhavI ( gaDhI) nA nAmathI jAhera che je tenI prAcInatAmAM mahattvanuM tattva samape che." kArlAila je ujajaDa sthAnane " dhaneDA" tarIke paricaya Ape che ane kaniMgahAma jene zauriparano bhAga mAne che tenuM zuddha nAma aniruddhakheDA che, je zrIkRSNanA putra aniruddhanA nAmathI vasI, ripuranI sAthe joDAela che. bIjuM puramanakheDA, jene aMgreja lekhake " pUranakheDa" tarIke oLakhAve che te paNa vastutaH zrIkRSNanA putra pradyumnanA nAmathI sthApita thayela pradyumna kheDA ja che. ahIM jUnI dhAra para uMcI eka karoDa che jenuM nAma kesarADa che. AvAM aneka purANa cihe tyAMnI vRddhavANImAMthI tAravI zakAya che. bhadAvara prAMtamAM baTezvara tIrtha anya tIrthonA bhANeja' tarIke khyAta che. matalaba ke kRSNanI pitRbhUmi zauripura che ane sALa mathurA che. gAmanuM nAma baTezvara havAmAM be kalpanAo che: (1) bhadAvara nareza sthApita bhadrezvara zaMkaranA maMdirathI bhadrezvara vasyuM ane pachI baDezvara-vaTezvara nAma jAhera thayuM * athavA (2) ahIM cAre tarapha vaDanA vRkSanAM ghaNAM nuM che te parathI vaTezvara nAma paDayuM hoya! vi. saM. 1981 mAM yamunAnuM pUra caDavAthI jalapralayamAM ahIMne vaDAne bahudhA nAza thaela che. (sarasvatI patrikA, eprila, sana 1926). bAddha graMthanAM pramANu avadAnakalpalatA nAmanA bauddha graMthanA bIjA pallavamAM purANakAlIna nava ukhalAne ullekha che. je yamunA nadInA tIraparanAM nava tIrthasthAna manAya che. reNukA puSkaraH kAzI, kAlakAlavaTezvaram // ___ kAlIMjara mahAkAla, ukkhalA nava kIrtayuH // (A avadAnaka5latA baMgAlI lapimAM paNa chapAI gaI che. ) ziva-vaiSNava tathA zrImad bhAgavatanA dazama skaMdhamAM ullekha che ke-kRSNanA pitA vAsudevanI jAna zaurIpurithI nIkaLI mathurA gaI hatI. eTale zauripura e kRSNanA pUrvajonI janmabhUmi che, yAne kRSNanI pitRbhUmi che. 1. pratyeka zivAlayamAM zivanI piMDIo hoya che jyAre ahIMnA zivAlayamAM, manuSyAkRtimAM zaMkara-pArvatInI mahAkAya mUrtio che, e A sthAnanI vizeSatA che. For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 193 zAripura tItha ww r Tezvara-mAhAtmya, zloka 24-25 mAM "naMda bAlakRSNane sAthe laI zauripura Avela jyAre zaurasena rAjAe kRSNanA satkAra karela-vAtsalya darzAvela" ItyAdi varSoMna che. bhagIrathaprasAda dIkSitanA ullekha pramANe baTezvara anya vaiSNava tInuM bhANeja che, ATalAM pustAmAMnAM pramANeA parathI A sthAna vaiSNava--tItha heAvAnuM mAnI zakAya, paNa tenAM pratyakSa pramANeA maLI zakatAM nathI. zaivatI hAvAnuM tyAMnAM madirAthI pratyakSa che, yamunAnA nava ukhalAmAM TezvaranI paNa gaNunA che, paNa tyAM kAI tI'-bhUmi hAya e khInA prAcIna zaiva graMthAthI siddha thatI nathI. vikramanI teramI zatAbdImAM ahIM ziva-madIra hatuM te sArI rIte puravAra thaI zake che. AkiyeAlAjikala sarve, vA. 9 nA eka zilAlekha pRthvIrAja cauDhANa tathA mahAkhAnareza paramardidevanuM sa. 1239 mAM yuddha thayAnuM sUcave che. lakhanau myujhiyamane eka zilAlekha vi. sa0 1240 mAM maheAkhAmAM paramadidevanuM astitva batAve che. A uparathI vikramanI teramI sadInA pUrvArdhamAM maheAkhA-nareza paramardideva hatA tenA maMtrI salakSaNe ahI zivamadira banAvyuM hatuM, jeteA lekha zauripura pAsenA pharerI gAmathI prApta thayA che ane te lakhanau myujhiyamamAM surakSita che. A rIte teramI sadImAM zivAlaya sthapAyuM. tyAra pachI 400 varSoMnA ahIMnA ItihAsa aMdhArAmAM che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjA badasiMhanuM dhyAna e ramaNIya yamunA taTa para gayuM ane teNe vikramanI sattaramI sadInA aMtamAM kAMDA tathA baMdha AMdhyA temaja sa0 176 mAM vijIlIyA zivama dIra sthApyuM, pachI sa. 1703mAM mAMDala madira banyuM. saM. 1713mAM paMcamukhI zivama Mdira banyuM. A rIte yamunA taTanA ghATA dhIme dhIme eka mAIla sudhI baMdhAyA, ane te para kramazaH maMdira sthapAtAM gayAM. A kAMThA para zivAlayenI vacamAM eka jainamaMdira ane eka jainaghATa paNa che ( ArkiyAlojikala sarve rIporTa, vaeN. 4). ahI' kaniMgahAma AvyA te samaye 170 madirA hatAM, jemAM 9 moTAM madirA hatAM. atyAre paNa ahIM seMkaDA madire ubhAM che. darekamAM zivaliMganI sthApanA che. eka maMdiramAM puruSAkRtipramANa zakara ane pAvatInI judI judI sthApanA che je mUrtie ziva-nirmANa-vidhimAM eka vizeSa kiraNa pheke che. jaina--tI jaina sAhityamAM zauripurane ucca sthAna Apela che. zaurapuranI racanA ane zauripuranI pavitratA e bannene saMyukta itihAsa aneka jaina graMthAmAM upalabdha che tathA zauripuramAM jenAnuM keTaluM prabhutva hatuM te jainee ullekhela " zaurasenI " bhASAthI baja spaSTa thAya che. sauthI prAcIna kathAgraMtha vasudevahI'DImAM zauripura vasAvyAne tihAsa che, jemAM sApha sApha lakhela che ke: - " rivaMzamAM sArI ane vIra nAmanA e bhAI hatA, jemAM sArIe sAriyapura vasAvyuM ane vIre sauvIra, sorinA putra aMdhakavRSNi hatA jene For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI jana satya prakAza. phAgaNa bhadvArANathI samudravijaya vagere 10 putra tathA kuMtI ane mAdrI ema be putrIo janmI. vIrane putra bhejavRSNi thaye ane tene putra ugrasena the. ugrasenane baMdhu, subaLyuM, kaMsa vagere putra thayA." - triSaSTizalAkA puruSacaritra, zrIneminAthacaritra, pAMDavacaritra (pa, gagha.) jainamatavRkSa vageremAM paNa rAjA zaurie zauripura vasAvyAnA ullekho che. vizeSamAM ema paNa kahe che ke - zauripuramAM samudravijaya rAjA hatA ane mathurAmAM kaMsa rAjA hatA. kRSNa vAsudeve kaMsane mArI mathurAmAM gAdInazIna thayA hatA. tyArabAda jarAsaMdhanA bhayathI pazcimamAM javAnuM nakkI thatAM banne rAjAo tathA yAdavoe saurASTra tarapha prayANa karyuM hatuM. - jaina sAhityamAM zauripura saMbaMdhI A vistRta varNana malavAnuM mukhya kAraNa e che ke jaine A sthAnane pavitra tIrtha mAne che. tIrthakaronA cavana, janma, dIkSA, jJAnaprApti tathA nirvANaprAptinAM sthAne jaina tIrtha tarIke pUjAya che. A sthAna paNa bAvIsamA tIrthaMkara prabhu zrI neminAthanI janmabhUmirUpe jaina sAhityamAM AlekhAyela che. zrI samavAyAMga sUtra, zrI uttarAdhyayana sUtra, Avazyaka niyukta, zrI kalpasUtra, triSTizalAkApurUSacaritra, pravacanasAroddhAra, prakAza, zrI neminAthacaritra, pAMDavacaritra, jaina mahAbhArata, prAcIna tIrtha rAsAo, jaina tIrtha yAtrA-pustaka ItyAdi aneka graMthanA kathana pramANe bAvIsamA tIrthaMkara zrI neminAtha bhagavAnane zaurIpuramAM janma thayo che. tethI jeno tene pitAnA AtmatAraNa mATe pravitra bhUmi tarIke svIkAre che, mAne che ane bhaktibhAve pUje che. prAcIna kALamAM A tarapha ghaNuM jaino hatA, paNa IMga rAjA puSyamitranI dharmAdhatAthI tathA zrImata zaMkarAcAryanA humalAthI jenene pitAne vahAle deza choDI paradeza kheDavo paDaze. bauddhonI paNa A ja vale thaI hatI. teo te mUrtio choDI bhAgI gayA. jenoe maMdira khAlI karI pitAnA ISTadevane sAthe lIdhA ane mAravADamAM jaI nivAsa karyo. zrImad zaMkarAcArye zeSa rahela jainene dharmabhraSTa karyA (hajArIbAga jIllAnI sarAka jAti A dharmasaMkaratAmAMthI utpanna thayela che), jinAlayomAM vedazALAo sthApI tathA jinamUtione teDI pheMkI dIdhI. jainAcAryoe turata te A badhuM jatuM karyuM. paNa eka-be sadI vItyA pachI punaH tyAM tIrthasthApanA karI. tyArathI atyAra sudhI, pUrvanA dareka tIrtho vetAMbara zramaNopAsakanA adhikAramAM che. A dhamadhatAnA juvALamAMthI zaurIpura paNa kaI rIte bacyuM hoya? paNa zrI pradyumnasUri, zrI bappabhadrisUri pramukha jainAcAryoe punaH mathurAjI tathA zauripuranI 2. prasiddha AcArya bampaTTisUrie gvAliyaramAM aneka comAsAM karela che, tathA AmarAjAne pratibadhela che. temanuM svargagamana vi. sa. 895 mAM thaela che. For Private And Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1993 zeripura tIrtha e tIrtha bhUmione uddhAra karyo. 3 A AcAryanA samaya sudhI jinamUtiomAM nagnatA ke vastrone bheda na hato. zrI vimalacaMdrasUrinI pratiSThita mUtio paikInI zrI zItalanAthajInI pratimA hAla paNa AgarAnA-jaina vetAMbara maMdiramAM birAjamAna che, ane te vetAMbara vidhithI pUjAya che. tene tAMbara, digaMbara, sthAnakavAsI jaina evaM jainetara lokasamuha saprema upAse che. enI sthAna-pratiSThA vi. saM. 1810mAM jagadguru zrI hIravijayasUrijInA saMtAnIya paM. kuzalavijayagaNIe karela che. ene zilAlekha paNa tyAM lagAvela che. - saM sehile zaripurano saMgha kADhayo hato, jenI sAthe aneka sAdhu-sAdhvIo paNa haze, temaNe bha. neminAthajInI pratimA bharAvI rAkhI hatI. saMbhava che ke koI Akasmika kAraNe tenI aMjanazalAkA thaI nahIM hoya. temane samaya saM. 1613 ne kalpI zakAya che. (hIrasaubhAgyavRtti ) salakSaNa maMtrIne zivAlaya pahelAM ahIM jinAlaya hatAM. kArlAilanI zodha pramANe ahIM vi. saM. 1084 vagerenI jinamUrtio hevAnuM siddha thAya che. allAuddIna 3. A prAcIna padAvalIonA AdhAre pUrva dezamAM tathA sUrazenamAM aneka AcAryo yAtrAe AvyAnA ullekha maLe che. zrIyazodevasUri-pradyumnasUrie pUrva dezamAM vicarI sAtavAra zrI sammatazikharajInI yAtrA karI che. tathA 11 jJAnabhaMDAro karela che, temane sattAsamaya vikramanI navamI sadIne pUrvArdha che. zrI vimalacaMdrasUrie pUrve dezamAM padhArI mathurAnI yAtrA karI gvAlIyaramAM vAdamAM jaya pAmI nRpasatkAra prApta karela che. teo vi. saM. 991 mAM svarge padhAryA. temanA ja zrIudyotanasUri pUrvadezamAM ghaNuM vicAryA hatA. temaNe zrI zikharajInI pAMca yAtrAo karI hatI, ane vi0 0 994mAM ATha munivarone sUripada samapa bRhagacchanI sthApanA karI hatI. - B. badIyA jJAtinA ItihAsa patramAM pATha che ke - zrIyazobhadrasUrinA gubadhu zrInemicaMdrasUrijIe paNa sa. 1102mAM pUrva tarapha vicarI mathurA vagere tIrthonI yAtrA karI hatI. c. zrI devendrasUrimahArAja vRndAvRttinI eka kathAmAM zrI zikharajI para jinAlaya ane jinamati hovAnuM pramANa Ape che. eTale tyAnA jaLamaMdira vagerenI sthApanA ati prAcIna siddha thAya che. D. AtmAnaMda ( hIMdI), me, san 1933nA aMkamAM kuMbhAriyA yAtrA zilAlekha zIrSaka lekhamAM eka devakulikAnA daravAjAne lekha Ape che. te parathI ItihAsa maLe che ke-zaraNadevanA putra vIracaMdra svabhrAtA, putra, pautra Adi parivAra sAthe saM. 1345mAM zrI paramANaMdasUrinA upadezathI zrI sametazikhara tIrtha para mukhya pratiSThA karI hatI. E. zrI somasuMdarasUri pUrvamAM padhAryA hatA. temanuM saM. 1591mAM vAliyaramAM svargagamana thaela che. (paddAvalI) For Private And Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI jaina satya prakAza phAgaNa khIlajIe zauripura bhAMgyuM tyAre jaina tathA AhironI vastI ahIM sArI saMkhyAmAM hatI (Arkiyolejikala sarve ripaTa, 0 4, pR. 200 ). zrI hIrasaubhAgya kAvya svopatti, vijayaprazasti kAvyavRtti, tapAgaccha paTTAvalIo (paTTAvalI samuccaya ), zrI hIrasUrirAsa, kRpArasoza, vijayadevamAhAmya tathA sUrIzvara ane samrATra vageremAM ullekha che ke - jagadaguru zrI hIravijayasUrie saM. 1639 mAM megala samrASTra akabarane pratibadhI AgrAmAM comAsuM karyuM hatuM. 4. AgrAmAM saM. 1640 mAM zA mAnasiMgha ane kalyANamale (be bhAIoe) zrI cintAmaNi pArzvanAthanuM maMdira banAvI zrI hIravijayasUrinA hAthe tenI pratiSThA karAvI hatI. A sthAna tIrtha tarIke prakhyAta che. A sAthe zrIvAsupUjya svAmInuM maMdira paNa prAcIna che. paraMtu te saMbaMdhI zilAlekhI pramANe upalabdha thayAM nathI. nadI pAra be maMdira hatAM, je jIrNa thavAthI tenI mUrtio zrI cintAmaNijInA maMdiramAM AvI gayela che. temAMnuM eka maMdira saM. 1667mAM u0 vivekaharSagaNinA upadezathI saM0 caMdrapAle karAvyuM hatuM. saM. 1641 mAM zA thAnasiMghe phattepura (sikrI ) mAM jagadaguru zrI hIravijayasUrinA hAthe maMdiranI pratiSThA karI hatI. A maMdira paNa hAla tyAM nathI rahyuM. enI pratimAo zrI cintAmaNijInA maMdiramAM AvI gayela che. keTalIka khaMDita mUrtio phatepura, guDamaMDI vagere sthAnamAMthI maLI Ave che. eka kAusaggIyAnI pAMca phUTa uMcI mUrti AgrA phatepuranI moTara saDaka para guDamaMDIthI dUra nahera pAse ja ubhI rAkhela dRSTigocara thAya che. saM. 1664 ke 1668 mAM zA hirAcaMda nihAlacaMde simaMdhara svAmInuM maMdira banAvyuM hatuM, ane tenI zrI jinacaMdrasUrie pratiSThA karI hatI. tathA hIrAnaMdabAga banAvyo hato, jemAM hAla u0 zrI vIravijayajI pratiSThita jinakuzalasUrijInI pAdukA che. tyAM zA hIrAnaMdajIe puSkaraNa karAvI hatI ema zrI cintAmaNijInA maMdiramAM surakSita zilAlekhathI sAbIta thAya che. A bAga beparavAIne kAraNe jainonA kabajAmAMthI ja rahyo che. dIlhImAM paNa temanA nAmanI hIrAnaMdagallI mojuda che. A bAganI pAse ja zeThane bAga che. ahIM vacamAM sari-maMdira che. jemAM sAme divAlanA gekhamAM paM. zrI kuzalavijaya gaNuM pratiSThita prAcIna tathA stUpara arvAcIna jagadgurU zrI hIravijayasUrinI caraNa pAdukAo che. maNibhadranuM zrImahAvIrasvAmInuM jinAlaya che. AgrAmAM saM. 1671 mAM saMghapati kurapAla senapAle moTI pratiSThA karAvI hatI. tenuM maMdira paNa nadI pAra haze ema saMbhave che. tenI mUrtio hAla AgrAmAM cintAmaNijInA maMdiramAM che. lakhanaumAM tapagacchanA moTA maMdiramAM, simaMdharasvAmInA maMdiramAM tathA subAhu bhagavAnanA maMdiramAM paNa temanI pratiSThita pratimAo che. For Private And Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 459 1993 zeripura tIrtha tyArabAda zrI zauripuranI yAtrA karI bhagavAna zrI neminAthanA janmasthAnanA maMdiramAM zrI hIra-siMha vimala gaNinA pitAmaha saMdhapati sohile karAvela purANuM be jina mUrtio tathA jina pAdukAnI aMjanazalAkA ane pratiSThA karI hatI tathA pazcima tarapha vihAra karatAM mathurAnA para7 stUpanI paNa yAtrA karI hatI. zrI hIravijayasUrIzvarajIe A vihAramAM be vAra nadI pAra karI zADIpurane raste janma bhUmimAM jaI bha0 neminAthajInI yAtrA karI mUla zauripuramAM vAsa karI tyAMnA kSatriyone pratibodhyA hatA. tyArabAda rAjA badanasiMhe yamunA ghATa tathA zivAlaya baMdhAvyAM hatAM, (tathA baTezvara vasAvyuM hatuM). pachI te ahIM seMkaDo zivAlaya banI cUkyAM che. vacamAM eka jinAlaya paNa ubhuM che. saM. 1667 lagabhagamAM zrI vijayasenasUrinA ziSya u0 zrI vivekaharSagaNI vagere zauripuranI yAtrAe padhAryA hatA. (jenI pratiSThita jinamatio AgrA, mathurA, tathA kalakattAmAM birAjamAna che.) saM. 1671 pachI eTale ke zrI vijayadevasUrinA zAsanakALamAM u0 vidyAsAgaranA ziSya paM. sahajasAgarajIe ziSya paM. vijayasAgarajIpa tathA praziSya paM. hetusAgara vagere parivAra sAthe AgrAnA saMdhamAM zrI zauripuranI yAtrA karI hatI. teo AgrAthI yamunA nadI pAra karI zrI kuMthunAtha tathA pArzvanAthanA darzana karI phIrojAbAdamAM tIrthakarone vAdI sIdhA pUrva deza tarapha vicaryA hatA, ane pAchA vaLatAM zauripuramAM kRSNavarNavALA bha0 temanAtha, caMdAvADImAM caMdraprabhu tathA rUpaDImAM jinezvaranI yAtrAe padhAryA hatA. jagadaguru zrI hIravijayasUrijI Age AvyA tyAre u0 zrI kalyANavijyajI paNa sAthe Avela. temaNe saM0 16 62mAM punaH Agre AvI AgrAnA saMghapati bIbu tathA kuMarajI sAthe pUrvadezanAM tIrthonI yAtrA karI che. teo AgrethI nIkaLI nadI pAra be jinAlayane vAMdI pharAbAda, cAMdavaDa tathA rApaDI thaI3 koza dUra zauripura gayA hatA. dareka gAmamAM bhavya jinAlaya hatAM. zauripuramAM 7 jinAlaya tathA 14 jinabibo hatAM. ahIM killA pAsenI saDaka badatAM zrI vimalacaMdragaNi (sUri)e bharAvela zrI zItalanAthanI bhavya mUrti nIkaLI hatI. paM. kuzalavijayajI gaNie saM. 1810mAM tenI tathA u0 zrI vivekaharSagaNie bharAvela zrI munisuvratasvAmI vagere mukhanI zrI ciMtAmaNijInA maMdiramAM pratiSThA karela che. jemAM zrAvaka bhavAnIdAsajI vageree utsava karyo hoya ema saMbhave che. A sivAyanAM AgrAnAM maMdiro chellA se varSamAM banela che. 5. u0 zrI dharmavijayajInI paraMparAmAM thaela paM. vijayasAgara judA che, jenI paraMparA vIra saM0 24 mInA jaina vetAMbara kenphiransa heralDanA khAsa sAhitya - aMkamAM 50 514 mAM chapAela che. For Private And Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 410 zrI jaina satya prakAza phAgaNa A sivAya saM. 1668 mAM zrI jinacaMdrasUri bdhivardhana, saM. 1671 mAM kalyANasAgarasUri, saM. 1747mAM zrI lAlavijaya ziSya saubhAgyavijaya, saM. 1757mAM u0 zrI meghavijayagaNa tathA saM. 1805mAM 50 zrI kuzalavijayagaNi, zrI vijayagaNi vagere Age padhArela, je dareka maharSio zauripura ane mathurAi gayA hatA. te avasare AgrAthI yamunA nadI pAra karI phIrojAbAda, cAMdAvADI, supaDI thaIne yamunA pAra zauripurane rasto hatA.9 yamunA taTa paranuM jinAlaya "yatimaMdira" tarIke prasiddha che. yati e jaina vetAMbara sAdhuonI eka kriyAzithila zAkhA che, jemAM eka mukhya netA hoya che te zrIpuja tathA bhaTTAraka manAya che. vAlIyaramAM lokAgacchanA zrIpujanI paNa gAdI che. enA taraphathI baTezvaranA yatimaMdiranI vyavasthA thatI hatI. temAM RSabhadAsajInA ziSya ghannAmalajI yati vikhyAta puruSa che, jemaNe samAjanA upayoga mATe maMdiranA kampAunDanI sAme ja bajAranA cotarA vagere baMdhAvyA che. e sthAne hAla paNa yuti dhannAmalajInA nAmathI jAhera che. yatimaMdiranI vyavasthA aMta sudhI temanA hAthamAM hatI. emanuM dehAvasAna vi. saM. 1915 lagabhagamAM thaela che. tyAM sudhI yatimaMdira, upAzraya tathA tenI jagA "vetAMbara mAlakInAM hatAM. jainone dareka saMpradAya bhagavAna neminAthane 22 mA tIrthakara mAne che, chatAM tene janma saMbaMdhI matabheda che. meM upara je pramANe TAMkyAM che te jaina zvetAMbara sAhityanAM che, jyAre digaMbara sAhitya tenI virUddha jAya che. 6. temanI ziSya paraMparA A pramANe che. jagadguru zrI hIravijayasUri, u0 kanakavijayagaNi, zAlavijayagaNi, siddhivijayagaNi, kRpAvijayagaNi, u0 zrI vijayagaNi, paM. meruvijayagaNi, paM. bhAnuvijayagaNi, paM. kuzalavijayagaNi, paM tattvavijayagaNi. (paTTAvalI samuccaya) - 7, cAMdAvADI phIrojAbAdathI dakSiNe 3 mAila para yamunA kAMThe che jenuM bIjuM nAma sADIAbAda che. ahIM jinAlayanAM purANa khaMDero che. ahIM sphaTikanI mUti hatI, je hAla phIjAbAdamAM digaMbara jinAlayamAM pUjAya che. supaDI gAma paNa mojuda che. sIkahAbAda tathA phIjAbAdanA rastAo ahIM maLe che, jyAMthI nadI pAra karAya che. zvetAMbara maMdire javA mATe tathA baTezvara javA mATe bhinna bhinna rastAo che. baTezvara thaIne tAMbara jainamaMdira javuM hoya te vizeSa rasto kApavo paDe che. 8. digaMbara saMpradAyamAM kriyAzithila sAdhuo te bhaTTAraka manAya che. je paikInI kati tathA bhUSaNa; A be zAkhAonA bhaTTArake gvAlIara tathA dilhImAM rahetA hatA. tAMbaramAM vijayasAgara, ratnalAla, rAmadAsa, malla ema aneka zAkhAonA yatio dilhI, lazkara, (gvAlIyara) jayapura, kisanagaDha, AgrA, zAhajahAMnAbAda, sAmalI tathA sAMbara vageremAM rahetA hatA. For Private And Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zaripura tIrtha uttarapurANa, neminirvANakAvya, nemipurANa, ( hiMdI) svayaMbhU stotrane keDe (marAThI) tathA di. tIrthayAtrAnA graMtha vagere digaMbara zAstra bhagavAna neminAtha janma saurASTramAM dvArikAmAM thayAnuM mAne che. ane e paNa spaSTa kare che ke dvArikAmAM deva nimitte-zauripura mahollAmAM bhagavAnane janma thayo hato. vetAMbara sAhitya bhagavAnanI janmatithi zrAvaNa zudi 5 mAne che. digaMbara zAstranA anusAra bhaneminAthanI janmatithi zrAvaNa zudi 6 che. A ja rIte ovana tithinI mAnyatA mATe paNa mataphera che. eTale ke zauripurane janatIrtha havAmAM tAMbara sAhityanAM pramANe che. A uparAMta mogala samrASTra akabara tathA tenA pachInA bAdazAhae zrI hIravijaya sUrIzvarajI vagerene jaina tIrthonAM pharamAnapatro samarpela che. hiMdamAM bhinna bhinna sthAnanI sanado paNa temanA ziSyone maLela che. AgrA chalA vageremAMnA tIrtho mATe paNa jagadguru zrI hIravijayasUrIzvarajIne svAdhIna karI rakSaNa ApavAnAM pramANe che. A sthitimAM zauripuramAM tAMbaranuM keTaluM prabhutva haze te saheje kalpI zakAya tema che. ahIM chellA varSomAM zvetAMbara jaine tathA yatione trAsa thavA lAgyo. pariNAme yatimaMdira yatioe bhAIcArAthI digaMbara jainonI dekharekha nIce rAkhyuM. paNa kALanI gati kuTila che, digaMbaree tenI mUrtione sthAne digaMbara mUrtio besArI digaMbara maMdira banAvyuM. maMdiramAM mUlanAyaka zrI neminAtha bhagavAna hatA. (gavarnameMTanI yAdImAM nakazAmAM paNa te ja nAma lakhela che.) tene sthAne paNa thoDAM varSo pahelAM ja zrI ajitanAthajI besArI dIdhA che ane tyAMnI be mUrtione kyAM rAkhI tene patte suddhAM nathI. mAtra janmasthAnanuM maMdira sarvataMtrarUpe zvetAMbara jainonA tAbAmAM che. ahIM digaMbarAnI sattA paNa nathI, jenAM darzana pUjana jaina-jainetara janatA abhedabhAve kare che. bhASAtIrtha AryAvartanI prAcIna bhASA 6 che, jemAM zaurasenInuM paNa nAma che, je prAkRtine maLatI bhASA che. A zaurasenanI janmabhUmi zauripure prAkRta vANIne palaTe ApI svataMtra bhASA banAvI hatI. A zaurasenI bhASA AjanI vraja bhASAnI mAtA manAya che. surasena deza e paNa zauripuranI cAre bAjune pradeza che. 9. uttara hiMdamAM jaina tIrthonA pharamAna vagere thatAMbara AcAryone malyAnAM aneka pramANe upalabdha che. A rIte maisura vagere dakSiNa vibhAgamAM digaMbara AcAryone malyA heya " ema mAnI zakAya che. A baMne dizAnAM pramANapatro tyAM tyAM te te saMpradAyanA prabhutvanI sAkSI Ape che. For Private And Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir digaMbaranI utpatti 999ha*991 lekhaka : AcArya mahArAja zrImata sAgarAnaMdasUrijI (gatAMkathI cAlu) dhyAna rAkhavAnI jarUra che ke mAtra cha AvalikA ja kALa rahevAvALuM sAsvAdana samyakatva ane mAtra antarmuhUta jeTale kALa aparyApta avasthAmAM rahevAvALI tejolesthA mATe bhinnapaNe nirdeza karanAra zAstrakAre, dezanakoDa pUrva sudhI, digambaranA mata pramANe, parama dArika zarIrane dhAraNa karavAnI vAtane jaNAvavA mATe cupakIdI pakaDe, e AzcaryanI binA gaNavI joIe; paNa tevI parama audArikanI bhinnatA, enA kAraNabhUta karmanA baMdha ane te baMdhanAM kAraNe ane tenuM ekendriyapaNA jevI dazAmAM hevuM e sarvathA che ja nahi ane tethI tene nirdeza na karavAnuM Azcarya akkalavAnene lAgatuM nathI. audyArika, vikriya, AhAraka, tejasa, zvAsozvAsa, bhASA, mana ane karma, evI, ATha prakAranI grahaNa karavA lAyaka je pugaLanI vaNAe jaNAvelI che, temAM parama dArika nAmanI vargaNa keI paNa digambara granthakAroe mAnI nathI. phakta kevaLI mahArAjAone AhAra na mAnavAnA kadAgrahane lIdhe ja parama audArikanI kalpanA digambara bhAIone karavI paDI. vaLI e paNa dhyAnamAM rAkhavAnuM che ke dArika zarIra bAMdhavuM hoya tyAre audArika vargaNAnAM pugaLano AhAra levuM paDe che, ane vaikriya tathA AhAraka zarIra bAMdhavAM hoya tyAre AhAra paryApti dvArA ke samughAta dvArAe te te vaikiya ane AhArakanAM pagale caDaNa karavAM paDe che ane tene mATe vaikiya ane AhArakamAM paNa zarIranI apekSAe aparyAptapaNuM tathA paryAtapaNuM mAnavAmAM Ave che. eTale dArika, vaikiya ane AhAraka traNe prakAranAM zarIramAM pahelAM aparyAptapaNuM hoya ane pachI ja tenuM paryAptapaNuM thAya. eTale koI paNa zarIranI paryApti tenI aparyApti sivAya hatI ja nathI te pachI digambarabhAIe je parama dArika zarIra mAne che tenI aparyApta avasthA jyAre mAne che kevalajJAna pAmavAnI sAthe te parama For Private And Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir digaMbaranI utpatti dArika zarIra ja teone thaI jAya che te pachI te paramaaudArikanI aparyApta avasthA zuM bArame guNaThANe kSINamehanImAM mAne che? vaLI pathatiene aMge dArika, vaikiya ane AhArakanI aparyApti ane paryAptio sthAna sthAna upara kahela che, paNa parama dArikanI paryApti ke aparyApti kaI digambara pranthAmAM paNa maLatI nathI. eTale digambaroe kahelI kevalI mahArAjanA parama dArika zarIranI kalpanA sAva mULahIna. Thare che vizeSa vicAravA jevuM to e che ke je zarIramAM hADakAM, nasa ane mAMsa vagere hoya te zarIrane ja dArika jAtanuM gaNavAmAM Ave che eTale digambara je kevali mahArAjane parama audAskipaNe mAne che temAM hADakAM, lehI, mAMsa, naso vagere mAnavA ja paDe che. tema ja na hoya te parama dArikamAM keza (vALa) hovAnI mAnyatA teonI TakI zake nahi. digambaronuM mAnavuM evuM che ke tIrthaMkara mahArAjAnuM nirvANa thAya tyAre temanuM parama DhArika zarIra te AkhuM uDa jAya che, paNa mAtra te parama dA rikanA keza ane nakha rahe che. A mAnyatAne aMge be prakAranA vicAra karavAnI AvazyakatA rahe cheH prathama te te parama dArika kapUranI peThe hI javAvALA vekiya karatAM keza ane nakha dhAraNa karavAvALuM, hevAthI kriya ane AhArakathI taddana judA svabhAvavALuM mAnavuM paDe che. ane te parama audArikamAM je hADakAM, mAMsa vagera na mAnavAmAM Ave te nakha, keza vagerenuM avasthAna thAya ja nahi, ane jyAre te parama audyArikane paNa hADakA ane mAMsavALuM mAnavAnI, nakha ane kezane lIdhe, jarUra paDe te pachI te parama dArikane vakriyanI mAphaka uDI javAvALuM mAnavuM ane tenA keza, nakhanuM rahevuM mAnavuM te kevaLa matAgrahane dhAraNa karavA sivAya bIjo koI mAnI zake nahi. bIjo vicAra e karavA jevo che ke digambarabhAIo mAne che ke tIrthakara bhagavAnanA nirvANa pachI teozrInA keza ane nakhane je Indra mahatsava kare che. kavetAmbara zAstro pramANe jyAre IndrAdika deve bhagavAnanI dADhe vagere pUjA ane ArAdhanA mATe grahaNa kare che tyAre digambara bhAIone tIrthakaranuM AkhuM zarIra uDI javAthI dADhA vagerenuM grahaNa karavAnuM Indrone rahetuM ja nathI. (taTastha manuSya joI zakaze ke kevalI mahArAjane AhAra na hoya evA Agrahane lIdhe A digambara bhAIone Indra vagere dene bhagavAnanI svAbhAvika sevA maLatI hatI te paNa uDAvavI paDe. kemake nakha ane keza evI cIja nathI ke je citAmAM ekadama na ane arthAta te cIjo ekadama baLavA vALI che, ane tethI indrAdikene kaMI paNa che For Private And Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 44 zrI jaina satya prakAza phAgaNa devalAkamAM laI javAnuM na rahe ane kaI paNa tevI sevA karavAnuM sAdhana na rahe e svAbhAvika che. ) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tene vizeSa Azcaya te e che ke digambara bhAI A jinezvara mahArAjanA rahelA nakha ane kezanA maheAtsava mAne che, te evI rIte ke bhagavAna tIrthaMkaranuM parama aidArika zarIra uDI gayA pachI temAMthI rahelA keza ane nakhA indra mahArAjAe graDuMNa kare che ane pachI te Indra mahArAjAe bhagavAna jinezvaranuM navuM zarIra khanAve che ane temAM te parama audArikanA nakha kezeAne joDe che ane pachI sarva devatAe mahAtsava kare che, (taTastha manuSya joi zakaze ke A digambara bhAiee mAneleA mahAtsava indra banAvelA zarIranA gaNAya ke parama aidArikamAM gaNAya. ) digambara bhAiee eTale paNa vicAra na AhAra na mAnavA mATe kevalInuM Akhu zarIra palaTAvyuM, para parama AdArakane kahyuM, chatAM te parama aidArika jo AhAravALu na haiya ane aidArikanI jAtinuM na heAya te keza ane nakha e banne vastu, karAtA AhAranA thayelA rasanA meLarUpa che te pachI te AvI kyAMthI ? rahelA nakha kezanA karyuM ke, kevalIne dArikanI jagA digambara bhAI ee upakaraNa uThAvavAnelIdhe pAtrAMnI hayAti sAdhuone na hAya ema mAnyuM ane tIrthaMkara kevIne AhAramATe paryaTana karavuM ayeAgya ane apamAnaHspada mAnIne bIjA sAdhue pAtrAnA abhAvane lIdhe AhAra na lAvI zake mATe tIrtho kara kevalIne AhAra vinAnA mAnavA paDecA, eTale pAchaLathI te ja upakaraNAnA abhAvane lIdhe tIrthaMkara kevalIne anAhArI mAnavAne aMge sarvAM kevalIone aNAhArI mAnavA paDacA. ane te sava' kevalIne aNAhArI mAnavAthI temanA zarIra AdArika chatAM paNa te audArika zarIranI vAtane eLaMgIne parama aidArika zarIranI kalpanAM, zAstrathI virUddha ane yuktithI nahi ghaTavAvALI chatAM paNa, mAnavI paDI. digambara bhAione, jinezvara bhagavAna agara kei paNa jIva kevalajJAna pAmyA pachI audArika zarIravALA DAya ja nahi paNa te parama aidArika zarIravALe! hAya ane te parama audAkinI mAnyatAne sajjaDa pakaDavAne temaja kevalIne AhAra na haiAya tenA daDha Agrahane lIdhe ja dhruvapaNAnA virAdhI je aDhAra doSA, vAstavika kAraNA vagere hatAM, tene paNa palaTo karavA paDayA. vAstavika aDhAra dASA ane digambaroe mAnelA aDhAra dASAmAM keTalA badhA pharaka paDe che te ApaNe have pachI joIzuM, (apUrNa) For Private And Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lekhaka kalikAlasarvajJa AcArya zrI hemacaMdrAcAryanI dIkSAnAM zrI hemacaMdrasUrijI vikramanI samaya ane sthAna bAramI ane teramI sadInA eka parama prabhAvaka AcArya thaI munirAjazrI himAMzuvijayajI, nyAya-kAvyatIrtha gayA. temaNe jaina samAjamAM ja nahIM, paNa AkhA guja-[eka vicAraNa] rAtamAM eka navA yuganI uSA pragaTAvI hatI. sAhitya kSetranA te teo samrATa hatA. eka paNa e viSaya nahIM hoya jemAM temaNe potAnI arthagaMbhIra lekhinI na calAvI hAya. caulukya vaMzanA rAjA siddharAja jayasiMha ane mahArAjA kumArapALa jevA pratApI rAjavIonA itihAsamAM AcArya hemacaMdrasUrijIe bahu ja agatyano bhAga bhajavyo hato.' pUrva ane pazcimanA saMkhyAbaMdha vidvAnoe temane potAnI zraddhAMjalI arpaNa karela che. temano vistRta paricaya meM "kAvArya hemacandrAra kara navA rAdityazIrSaka eka nibaMdha "zrI viTAra rajA abhinaMdana paMca" mATe lakhyo che temAM Apela che. AcArya hemacaMdrasUrijI janmathI dhaMdhukAnA vatanI hatA. temano janma vikrama saMvat 1145nA kArtika zukalA pUrNimAne divase, moDha jJAtimAM, pitA cAcIMgane tyAM thayo hato. temanuM nAma cAMgadeva hatuM. teoe bAlyavayamAM ja zrI devacaMdrasUrijInI pAse jaina dIkSA grahaNa karI hatI. temaNe A dIkSA kayA sthAnamAM ane kayAre grahaNa karI te bAbatamAM bhinna bhinna pustakamAM bhinna bhinna ullekha maLatAM hovAthI te saMbaMdhI A TUMkA lekhamAM vicAra karIzuM. 1. "prabhAvaka caritra" mAMnA hemacaMdrasUrinA caritramAM staMbhatIrtha (khaMbhAta) mAM vi. saM. 1150 nA mAgasara sudI 14 ne zanivAre dIkSA lIdhAnuM lakhyuM che. 2. "prabaMdha ciMtAmaNi"mAM, lagabhaga ATha varSanI umare caMgadevane devacaMdrasUrijI maLyA hatA ane temaNe karNAvatImAM dIkSA lIdhI hatI ema maLe che. 3. " kumArapALa prabaMdha" mAM pAMca varSanI umaramAM zrI devacaMdrasurijIe caMgadevane dekhyAnuM ane vi. saM. 1154 mAM karNAvatImAM dIkSA dIdhAnuM lakhyuM che. . 4. "kumArapALa pratibodha" mAM samaprabhasUrie, khaMbhAtamAM caMgadevanuM dIkSita 1. siddharAjanI bAbatamAM mAre siddharAja jayasiMhe zuM karyuM ?' zIrSaka "zAradA" mAsikamAMno lekha tathA kumArapALanI bAbatamAM, "bhAratIya anuzIlana graMtha' mAM prakAzita mAro "mahArAjA kumArapALa caulukya ' zIrSaka lekha juo. 2. karNAvatInI bAbatamAM mArA "vA jemacaMdrasUri ra navA tArA ' zIrSaka lekhanI nedha jAo, For Private And Personal Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir *}* zrI jaina satya prakAza thayAnu lakhyu che.3 pa. DaoN. jI. mulare "dhI lAIpha oNpha jaina maka hemacaMdra' nAmaka jarmana bhASAnA pustakamAM vi. sa'. 1150 mAM staMbhanatI mAM dIkSAnuM lakhyuM che. vIsamI sadInA . graMthakArAe A matane AdhAre peAtAnA theAmAM e vastu lakhI che. A pAMce ullekhAmAM udAyana ma`trIe hemacaMdrasUrijInI dIkSAmAM mukhya bhAga lIdhe hatA ema lakhela che. A pAMca graMtheAmAMnA emAM dIkSAnuM varlDa vi. saM. 1150 ApyuM che tathA emAM dIkSAnuM sthAna karNAvatI ApyuM che te ThIka nathI lAgatuM. A pAMce gra MthAmAM (1) 'kumArapALa pratidha' sauthI prAcIna graMtha che. tenA pachI (ra) prabhAvaka caritra' tenA pachI (3) 'prabaMdha ciMtAmaNi' tenA pachI (4) 'prabaMdha kASa ' ane tenA pachI (5) ' kumArapALa praba'dha' (jinama'DanakRta ) anela che.4 * ' zrI hemacadrAcAya nI dIkSA vi. saM. 1150 mAM pAMca varSanI uMmare thaI che e vAta 'prabhAvaka caritra' mAMthI maLe che, DaoN. jI. mulare paNa e uparathI e pramANe ja svIkAyuM che. 'prabhAvaka caritrathI pahelAMnA graMtha--'kumArapAla pratidha '-mAM pAMca va bAbata kaMI paNa lakhyuM nathI. bIjI vAta e paNa che ke pAMca varSa jeTalI nAnI uMmare dIkSA ApavAne jaina zAstrA niSedha kare che. eTale temaNe 1154 mAM nava varSanI uMmare dIkSA lIdhI heAya e vAta mane vadhAre mAnya lAge che. temanI dIkSAnA sthAna tarIke, e graMthai sivAyanA khInna badhA graMthAmAM, kha'bhAtanA nirdeza maLe che, ane te barAbara hAya ema lAge che.pa jo karNAvatIne (tue pRSTha 470) phAgaNa 3, kuLaguru sad gurULA, saMpatte saMmatisthami ! tattha payanno dikkhaM, kuNamANa sayalasaMghapariosam // ku. pratibodha / khaMbhAtanuM nAma prAkRtamAM haMmatta ane kaMmaLavu, ane saMskRtamAM taimanatIrtha lakhela che. tAmrahipsI paNa khaMbhAtanuM nAma heAvuM joie. kemake zrI ajitaprabhasUri viracita zAMtinAtha caritra'nA chaThThA prastAvamAM tAmrahiao ane kinArA upara hAvAnuM tathA paryAyavAcaka heAvAnuM lakhelu che. mahArAjA khaMbhAta eka mATe jIleA hateA. e amadAvAdathI dakSiNamAM che. ' sthaMbhanaka kalpa ' paNa che. 4. A zaiAnA anukrame racanAkALa A pramANe samajavA (1) vi. sa. 1241, (2) 1734, (3) 1361, (4) 1405, ane (5) 1492. DaoN. khularanA graMtha svIsana 1889 mAM banela che. For Private And Personal Use Only taMmanatIrtha samudranA siddharAjanA rAjyamAM 'tIrthaMkalpa ' mAM eka "" 5. DaoN. jI. khulara peAtAnA hemacaMdrAcAryanA ciratramAM AgaLa lakhe che ke temanI ( hemacaMdranI ) dIkSAnA samayanI khAkhatamAM mestu Mga (prabaMdhaciMtAmaNikAra) dhaNuM karIne sAcA che. ane dIkSAnA sthAnanI bAbatamAM prabhAvakacaritrakAra ghaNuM karIne sAcA che.' A ullekhathI paNa mArI mAnyatAne vadhu puSTi maLe che ke zrI hemacaMdrAcArye pAMca nI vace dIkSA lIdhI na hatI, temaja dIkSA khaMbhAtamAM thaI hatI.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Grshansamunaatuatdonominiuaniaasansrao ++++++++++++ ++ +++-- - - Susuasutrauantanasamananesearmanasanvairal +++++++-- -- . ...... ......shani hit .. ........................................... __ samIkSAbhramAviSkaraNa [ yAne digambaramatAnuyAyI ajitakumAra zAstrIe " zvetAmbaramatasamIkSA'mAM ___ ALekhela praznano pratyuttara lekhaka AcArya mahArAja zrImad vijayalAvaNyasUrijI . m . . ......... .. . .......................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (kramAMka 15 thI cAlu) sAdhu AhArapAna kitane vAra kare ? A bAta to zvetAmbaradarzana tathA digambaradarzanane mAnyatama che, ke veyAvacca guNa AtmakalyANarnu prabala kAraNa che, eTalaM ja nahi parantu veyAvaJcaguNane abAdhita rAkhavA mATe AhAranA tyAgarUpa tapoguNane saMkucita karIne paNa muni veyAvaccane mATe AhAra kare / A bAbatamA ubhayasammata pramANapAThonu avalokana paNa ApaNe pUrve sArI rIte karI AvyA choe / have vicAraNIya e che ke--veyAvacca mahAguNa hovAdhI ekavAra vApara digambaradarzana mAnya rAkhe che to pachI ekavAra vAparavAthI jyAM veyAvaccano nirvAha na thaI zakato hoya tyAM veyAvaccane anulakSIne bevAra vApare to temAM koI paNa jAtano doSa hoI zakato nathI, eTalaM ja nahi paraMtu vizeSa lAbha che, kAraNa ke banne sthalamAM veyAvaJcaguNanI ArAdhanA lakSya cha / lolupatAdi kAraNe AhAra karanArA dopanA bhAgI baje cha, anyathA nahi / juo digambarazAstra mUlAcAramAM piNDavizuddhi adhikAra na balAusAuaTuM na sarIrassuvacayaTuM tejaDeM / NANaTuM saMjamaDhe jhANahU~ ceva bhuMjejA // 1 // [na balAyuHsvAdArtha zarIrasyopacayArtha tejo'rtham / jJAnArtha saMyamArtha dhyAnArtha caiva bhuJjIta // 1 // ] 1. yuddhAdi karavAne lAyaka bala mane pedA thAya, AvI bhAvanAthI muni AhAra na kre| 2. sArA sArA padArtho athavA anekavAra khAuM to lAMbu jIvAze AvI bhAvanAthI muni AhAra na kre| 3. amuka amuka vastuo bahu svAdiSTa ane madhura lAge che mATe vAparaM Avo bhAvanAthI muni AhAra na kare / 4. pauSTika vastuo athavA anekavAra vAparuM to laSTapuSTa thAuM AvI bhAvanAthI muni AhAra na kre| 5. amuka rIte amuka AhAra lauM to mAruM zarIra sundara, kAntivALaM thAya AvI bhAvanAthI muni AhAra na kre| paNa 1 jJAnane mATe, 2 saMyamane mATe ane 3 dhyAnane mATe muni AhAra kare / For Private And Personal Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI jaina satya prakAza phAgaNa ___A uparyukta gAthAmA niSedha koTimAM veyAvaccane jagAvela nathI ane AhAra levAmAM jJAna, dhyAna ane saMyamane kAraNa tarIke varNavyAM che / A traNa, jJAnI, dhyAnI ane saMyamIne AzrIne rahenArAM tathA cayApacaya pAmanorAM che / jJAnI, saMyamI ane dhyAno veyAvaccathI vizeSa svasthatAvALA thaine jJAna, saMyama ane dhyAnane vizeSa vikasita kare che, mATe jJAnI, saMyamI ane dhyAnInI veyAvacca tadgata jJAna, saMyama ane dhyAnanI poSaka bane cha / AvA AvA prakAranI veyAvacca ekavAra AhAra karavAthI na bano zakatI hoya to be vAra AhAra karone paNa karavAmAM lAbha che parantu doSa, hAsya ke Azcarya, leza mAtra sthAna nthii| chatAM paNa Ane doSa, hAsya ane AcaryanI koTimA lekhake je zabdotha. mukela che te vacano ja uparyukta koTimAM mukAya to kAMI anucita jevU nthii| dharmanI uMca koTinI ArAdhanA karavA mATe munimArga che, dharmanI ArAdhanA zarIranA apekSA rAkhe che, zarIra AhAranI apekSA rAkhe che ane darekanAM zarIra sarakhAM paNa hoI zakatAM nathI mATe tenI vyavasthAnI jarUrata cha / A vyavasthA pUrvadarzita kalpasUtranA sUtroe dhagI ja sundara rIte prakAzita karI ApI che, kalpasUtrano nimnadarzita pATha eka sundara rAjamArga che, chatAM lekhake teno judo ja artha ko che " khuDDaeNa vA khuDDiAe vA avaMjaNajAeNa........" [kSullakAdvA kSullikAyA vA avyaJjanajAtAt........] A pAThano lekhake A artha ko che-jabataka dADhI mUchoM ke bAla na Aye hoya arthAt bAlaka sAdhu, sAdhvI ko do bAra bhI AhAra karanA yogya hai, usase doSa nahIM haiM / .. uparyukta arthane AgaLa karIne lekhake lavyu che ke " isa kathana meM yaha gaDabaDa guTAlA hai ki sAdhu sAdhvI kaba taka bAlaka samajhe jAkara do vAra bhojana karate raheM / strIyoM ko to dADhI mUcha nikalatI hI nahIM / ........aba mAluma nahIM ki AryikA [sAdhvI ] kaba taka do vAra bhojana karatI rahe / " ___AnA javAbamAM jaNAvavAnuM je uparyukta pAThamAM 'avaMjaNajAeNa' mAM rahela 'vaMjaNa' zabdano artha karavAmAM lekhake gambhIra bhUla karIne arthano anartha karavAno vyartha prayAsa ko che / jo lekhake kozakAranA vacana para dhyAna rAkhyu hota athavA vyutpAtta para dhyAna rAkhyuM hota athavA pUrvAparatuM anusaMdhAna rAkhyu hota athavA to TIkAkAra mahArAjanA vacana para khyAla rAkhyo hota to paNa A prasaMga Avata nahIM, astu / have ApaNe ja AnA vAstavika arthane prakAzamA lAvIe : kSullaka ane kSullikA sivAyamAM ekavAra AhArano vidhi che arthAt - kSullaka ane kSullikA be vAra paNa AhAra laI zake che AvA arthane uparano pATha sUcave che / kSullaka eTale nAnA sAdhu For Private And Personal Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 1993 samIkSAbhramAviSkaraNu 46* kSullikA eTale nAnI sAdhvI, A bannenI kSullaka avasthA kyAM sudhI be vAra AhArocita gaNavI tene mATe koI vyavasthApaka vizeSaNa ApavAnI jarUrata che ATalA mATe ' avaMjaNajAeNa' zabda vAparavAmAM Avela che [Ane badale varSanI avadhi jagAvanAra koI zabda mukavo hato, evI zaMkA karavAnI jarUrata nathI kAraNa ke jyAM umaranA varSanI cokasa khAtarI nahi hoya tyAM avyavasthA raheze, athavA to koI be kSullakavyakti umarasAM bhale samAna hoya parantu zarIranA baMdhAraNano viSamatAne aMge ve bAra AhArocita kSullaka avasthAnA kAnI nyUnAdhikatA jaNAvavAne mATe paNa A vizeSaNa Apela hoya tema kahI zakAya / ] ' avaMjaNajAeNa' zabda prAkRta bhASAno che, ane prAkRta bhASA laIne paJcamInA sthAnamA tRtIyA thayela hovAthI avyaJjana jAtAt ' e pramANe saMskRtamAM thAya che / A samAsa pAmela pada che, Ano vigraha nIce pramANe che " na jAtAni vyaJjanAni yasya so'vyaJjanajAta : tasmAdavyaJjana jAtAt prAkRta bhASAnA AnulomyathI jAtazabdano paranipAta karavAmAM Avela che / A vizeSaNane 'kSullakAt ' ' kSullikAyAH ' A bannenI sAthe joDavAnuM che, 'kSullikAyAH nI sAthe anvaya karatI vakhate arthavazAt liGgavipariNAma samajavo / artha--jene vyaJjana nathI AvyA evA nAnA sAdhu sAdhvI sivAya mAM.... comAsu rahelA ekAzana karanAra muni gRhasthane tyAM ekavAra bhAta pANI mATe jAya, arthAt uparyukta kSullaka kA vAra paNa AhAra laI zake che / be 6 uparamAM je 'vyaJjana' zabda batAvI gayA teno artha lekhaka dADhI mucha kare che, jo ke vyaJjana zabdano artha dADhI mucha paNa thAya che / parantu prastutamAM te artha levAthI, je dhyeyathI A vizeSaNa ApavAmAM Avela che te pAra paDI zakatuM nathI / kSullaka evA sAdhu sAdhvInI be vAra AhArocita kSullaka avasthAne jaNAvavA mATe A vizeSaNa Apala che, ane dADhI mucha artha karavAthI artha evo thaze ke dADhI mucha jene nathI Avela evA nAnA sAdhu sAdhvI bevAra AhAra laI zake / A artha ucita nathI kAraNa ke keTalAeka puruSone moTI umara sudho paNa dADhI mucha AvatAM nathI ane keTalAekane to te pahelAM paNa AvI jAya che, ane strIjAtine to dADhI mucha hotAM ja nathI / mATe vizeSaNanI vyavasthApakatA ane dhyeyanI adhigati mATe ' vyaJjana' zabdano artha nice pramANe karavo -" vyajyate vAradvayAhArocitabAlyAvasthAyA abhAva prakaTIkriyate'mIbhiriti vyaJjanAni be vAra AhArane lAyaka je bAlyAvasthA teno abhAva jenAthI jaNAya te vyaJjana kahevAya che, arthAt be vAra AhArane ucita bAlyAvasthAnA abhAvane sUcana karanArA je cihnavizeSo te vyaJjana kahevAya che / " " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - zrI jaina satya prakAza phAgaNa vyaJjana zabdano artha cihna thAya che te mATe juo koza " vyaJjanaM zmazrucihnayo / temane'vayave kAdau / " dADhI, mucha, cihna, TemaNa, avayava ane ka, kha vagera vyaJjana kahevAya che / anekArthaka zabdasthalamAM kayA arthamAM vaktArnu tAtparya che tenA niyAmaka prakaraNAdika che, ahIyA prakaraNanA anurodhathI cihnArthaka vyaJjana zabda levAno cha / ahIyA AvAM cihno koNa che enA javAbamAM jaNAvavAnuM je-dADhInA, muchanA, kAkhanA, bastinA [ nAbhinI nIcenA bhAganA ] ruvATAo / AmAM koI paNa eka vyaJjanazabdathI laI zakAya che, ane AmAMthI koI paNa eka hoya to te avyaJjanajAta kSullaka kSullikA kahI zakAya nahIM / strIjAtine dADhI muchanA vALa bhale na AvatA hoya paNa kAkha ane bastinA vALa to sambhave che mATe koI paNa jAtanI avyavasthA ke gaDabaDa goTALAnuM nAma nizAna nathI / ATalA ja mATe uparyukta pATanI TIkAmAM paNa pUjya upAdhyAya zrI vinayavijayajI mahArAja nIce pramANe jaNAve che " yAvad vyaJjanAni bastikUrcakakSAromANi na jAtAni tAvat kSullakakSullikayorapi dvirbhuJAnasya na doSa : " artha-jyAM sudhI bastinA, [nAbhinI nIcenA bhAganA ] dADhI muchanAM, kAkhanA ruMbADA na AvyAM hoya tyAM sudhI nAnA sAdhu sAdhvImAM be vAra vAparanArane doSa nathI / apUrNa (4 4 anusaMdhAna ) dIkSAnA sthAna tarIke svIkArIe te te yuktiyukta nathI lAgatuM. karNAvatI karuM rAjAe vasAvI hatI. ane tenA upara rAjA karNane pUrepUro adhikAra hato. bIjI bAjU, mahArAjA siddharAja jayasiMha vi. saM. 1150 mAM gAdInazIna thayA pachI udayana temano maMtrI thaye hate. alabata udayana, pahelAM karNAvatImAM avazya gayo haze, paNa maMtrIpada to te khaMbhAtamAM ja pAmyuM hatuM ema mAruM mAnavuM che. A udayana maMtrIe AcArya hemacaMdrasUrijInI dIkSAmAM sAro bhAga lIdho hato eTale dIkSAne sthAna tarIke karNAvatInA badale khaMbhAtane svIkAra karavo vadhAre ThIka lAge che. vaLI mahArAjA kumArapALe AcArya hemacaMdrasUrijInI dIkSAnI yAdagIrImAM, khaMbhAtamAM maMdira baMdhAvyAno, prAcIna graMthamAM maLato, ullekha paNa A matane vadhu puSTa banAve che. je karNAvatImAM dIkSA thaI hota te mahArAjA kumArapALe tyAM ja maMdira baMdhAvyuM hatuM, kAraNake karNAvatI paNa te vakhate temane tAbAmAM hatuM, A uparathI mAruM dhAravuM che ke AcArya hemacaMdrasUrijInI dIkSA vi. saM. 1154mAM, nava varSanI vaye, ane khaMbhAtanagaramAM thaI hatI. A viSayanA abhyAsI vidvAne A bAbatamAM vizeSa UhApoha karaze te lokone avazya vadhu jANavAnuM maLaze. 9. guthe| 'prabhAvayaritra' bhane 'pra vinAmali' 7. stambhatIrthe hemAcAryadIkSAsthAne zrIAligAkhyA vasatiH zrIgurusnehena raatnshriiviirbimbsauvrnngurupaadukaaviraajitaa'kaari|. -kumArapAla prabaMdha, For Private And Personal Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir "zrI jaina satya prakAza" nA tA. 17-3-37nA aMkane vadhAre A aMkane vadhAre ? zrI prakaraNaratna saMgraha. Aja sudhImAM aneka prakaraNamALAo-prakaraNonA saMgraho chapAyA che. temAM aneka prakaraNo judA judA dAkhala thayelA che, paraMtu ame A prakaraNonA saMgrahamAM te khAsa ratna jevA atyaMta bodhadAyaka prakaraNano ja saMgraha karelo hovAthI A graMthanuM nAma prakaraNaratna saMgraha rAkheluM che. A bukamAM badhA prakaraNe artha sahita ApyA che paraMtu prathama chapAyelA A prakaraNonA artha karatAM AmAM viziSTatA e che ke AmAM gAthAnA pratika anvayanI rIte laIne tenA artha lakhelA che ke jethI gAthA uparathI artha dhAranArane saraLatA thavA sAthe zabdArthane paNa bodha thAya. A bukamAM dAkhala karelA prakaraNo TUMkAmAM nIce pramANe che. 1 samyakatvastava prakaraNa-jemAM samakitanuM svarUpa bahu vistArathI ApeluM che. 2 kALasaptatikA prakaraNamAM bAra ArAnuM svarUpa ghaNuM prAsaMgika hakIkata sAthe Apela che. 3 kAyasthiti prakaraNa-emAM sarva jIvonI kAyasthiti uparAMta bhAvasaMvedha bahu vistArathI Apela che. 4 bhAva prakaraNa-AmAM pAMca athavA cha prakAranA bhAvanuM svarUpa che. yaMtra paNa che. 5 vicArasapratikA-AmAM judA judA bAra vicAra vistArathI ApyA che. 6 vicArapaMcAzikA-AmAM judA judA nava vicAra vistArathI ApyA che. 7 siddhadaMDikA stara-emAM bharatacakIthI zrI ajitanAthanA pitA sudhInA rAjAo kevI rIte siddha thayA tenuM saMkhyA sAthe varNana che. tenA yaMtro paNa ApyA che. 8 siddhapaMcAzikA prakaraNa-emAM saMtapadAdi dvAravaDe siddhanuM savistara varNana che. 9 paMcanircathI prakaraNa-AmAM pAMca prakAranA nirca thanA 36 dvArA kahelA che. 10 nigodaSatrizikA-emAM nigodanuM svarUpa bahu sakSama rIte ApyuM che. 1 samavasaraNastava-emAM samavasaraNanuM vistRta varNana che. 12 kSamAkulaka ne 13 iMdriyavikAra nirodhakulaka-khAsa upadezaka che. 14 lekanALikA dvatrizikA-emAM lekanALikAnuM yaMtro ne pramANe sAthe vivaraNa che. 15 laghualpabaddhatvaprakaraNa-mAtra be gAthAnuM chatAM camatkArI che. 16 hRdayapradIpaSatrizikA-saMskRta padyabaMdha che. emAM dazovela upadeza te khAsa hRdayamAM dIpaka pragaTAvI prakAza Ape tevo ja che. AnuM vizeSa varNana zuM karIe? bahu prayAsapUrvaka taiyAra karela A buka royala ATha pejI 39 phoramanI hovA chatAM kiMmata mAtra rUA. 1 che. suMdara bAIDIMgathI baMdhAvela che. eka vAra maMgAvo, vAMce ne pachI patra lakhI abhiprAya Ape. paTeja che AnA. prakaraNanA abhyAsI mATe khAsa upayogI che. maMgAva-zrI jainadharma prasAraka sabhA. bhAvanagara For Private And Personal Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir www.kobatirth.org zrI jaina dharma prasAraka sabhAnA suvarNa mahotsava saMbaMdhI vizeSAMka A aMka ghaNuM prayAsapUrvaka taiyAra karavAmAM Avela che. vidvAna munirAja ane gRhasthanA lakhelA 30 lekho ne 8 saMdezAo ApelA che. kula pRSTha 182+4=186 Apela che. lekha 30 nA lekhaka 26 che. temAMthI pAMca lekhakanA phoTA maLI zakayA nathI. bAkI ra1 lekhakanA pheTA ApyA che. temAM cha munirAja ne 14 gRhastha che. taduparAMta sabhAnA makAnano pheTa ane 6 pheTA tIrthonA ApelA che. prAraMbhamAM parAkArI mAnarAja zrI vRddhicaMdrajIne pheTo mUkyo che. jahAMgIra bAdazAha ne zrI vijayadevasUrinuM citra ghaNuM suMdara ane AkarSaka che. zrIyuta rAjapALa maganalAlane ghaNuM jhINu akSare lakhelA kArDane pheTo Apyo che. dareka lekhanI upara te lekhanA sUcaka citro karAvIne mUkyA che. puMThA uparanuM citra paNa bahu gaMbhIra hakIkatanuM sUcaka che ane pravINa citrakAra pAse citrAvIne mUkela che. bAInDIMga paNa majabUta karAvela che. ekaMdara e aMka upara sArI rakamano kharca karelo che. A aMka zrI jainadharma prasAraka sabhAnA sabhAsade, zrI jainadharma prakAza mAsikanA grAhako ane anya saMsthAo tathA munirAja ane saMbhAvita gRhasthone bheTa mekalela che. bahu thoDA aMke sIlakamAM che. maMgAvanAra mATe kiMmata bAra AnA rAkhela che. pisTeja cAra AnA lAge che. suMdara citro ane bedhadAyaka lekhasAmagrIvALe A aMka meLavI levAnuM cUkaze nahIM. vaizAkha-jyeSTano mizrAMka, A aMkamAM paNa sabhAne 54 varSano hevAla, uparAMta sabhAsadonA nAmanuM lIsTa, sabhAnA dhArAdhoraNa, suvarNa mahotsavanI utpattino hevAla, bahAragAmathI AvelA mubArakabAdInA tAro ne patrane sAra, traNa divasanA jAhera meLAvaDAno saMkSipta ne vistRta hevAla, pramukhasAhebanA bhASaNo, tamAma vaktAenA bhASaNo, pramukha sAhebe dakSiNAmUrtibhavanamAM karela bhASaNa vigere aneka bAbate samAvIne 12aa phArane bahAra paDyo che. A aMkanI aMdara nekanAmadAra mahArAjA sAheba, pra. AnaMdazaMkara bApubhAI dhruva, me. sara paTaNI sAheba, sara kIkAbhAI premacaMda, zeTha nAgaradAsa purUSottamadAsa, sabhAnA hoddedAra, menejIga kamITI, bahAragAmathI padhArelA prANuNAo, prItibhojana kamITI temaja meLAvaDA vakhate lIdhelA nAnA nAnA phoTA vigerene saMgraha dAkhala karelo che. A aMka chuTaka maMgAvanAra mATe kimata ATha AnA, paTeja be AnA baMne eka sAthe maMgAvanAra mATe kIMmata rUA. 1) pisTeja pAMca AnA. hAlamAM e baMne eka rUA. 1) thI sabhAnA paTejathI mekalavAnuM TharAvavAmAM AvyuM che tethI jarUra maMgAve. zrI jaina dharma prasAraka sabhA, bhAvanagara mudraka--zAha gulAbacaMda lallubhAI, zrI mahodaya prinTIMga presa-bhAvanagara. For Private And Personal Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sa mAM cA 2 pratiSThA saH dhanA (jIllo meraTha, yu. pI. ), jyAM navA jene banAvavAmAM Avela che, tyAM e bhAIone sevA pUjA karavA mATe eka jinamaMdira taiyAra karAvavAmAM AvyuM" hatuM. te jinamaMdiranI pratiSThAne utsava tAjetaramAM ja khUba dhAmadhUma pUrvaka ujavavAmAM AvyA che. A utsavamAM yu. pI. ane paMjAbanAM dUradUranAM gAmAnA zrAvakoe bhAga lIdho hato ane khUba utsAhapUrvaka A utsavanI ujavaNI karI hatI. jainetara bhAIe e paNa A utsavamAM sArA bhAga lIdho hato. jAsAcIThThI-amadAvAdanI zeTha zrI ANaMdajI kalyANajInI peDhI upara be jAsAcIThThI mokalavAmAM AvI che. peTI taraphathI A mATe yogya baMdobasta karavAmAM Avela hoI, kAI prakAranI dhAstI jevuM nathI. cIThThIo mokalanArano haju patto lAge nathI. kALadharma pAmyA-(1) AcArya zrI vijayabhUpendrasUrijI AhAra mukAme, (2) 5. Rddhimuni nareDA mukAme, (3) munirAja zrI devavijayajI (mu. amaravijayajInA ziSya) aMkalezvara mukAme. svIkAra Mahavira : His life and teachings ( aMgrejI bhASA, pRSTha saMkhyA 112) lekhaka : bImalAcarana lo, Ph. D., M. A., B. L. - prakAzaka : lujhAka enDa kAM. laMDana : prApti sthAna, 43 kailAsabejha sTrITa, kalakattA. munirAja zrI jJAnasuMdarajI likhita cAra pustako ( bhASA hindI ) , (1) ratnaprabhasUrIzvarajI kA jayanti mahotsava pRSTha saMkhyA 62, bheTa (2) osavAlotpatti viSayaka zaMkAoM kA samAdhAna pRSTha saMkhyA 54, bheTa (3) zrImAna jauzAda (vatra) paSTha saMkhyA 335 mUlya do rUpaye (4) mUrtipUjA kA prAcIna itihAsa (sacitra) pRSTha saMkhyA 432 mUlya tIna rUpaye cAre graMthAnA prakAzaka--zrI ratnamamAra jJAna gujmAchA pati (mAravADa ) paramAtmA ke caraNoM meM, anuvAdaka-paM. zrI IzvaralAlajI jaina. prakAzaka : Adarza graMthamAlA kAryAlaya, mulatAna zahera ( paMjAba ) mAMsAhAra-vivAra (prathama bhAga) lekhaka ane prakAzaka upara pramANe, amUlya. For Private And Personal Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Regd. No. B. 3801 Ajeja maMgAve ! zrI jaina satya prakAza no zrI mahAvIra nirvANa vizeSAMka prabhu zrI mahAvIra devanA jIvana saMbaMdhI bhinnabhinna vidvAnAe lakhelA aneka lekhono saMgraha. mUlya : TapAla kharca sAthe 0-13-2 be rUpiyA ApI, grAhaka thanArane cAlu aMka tarIke maLaze. zrI jainadharmasatyaprakAzaka samiti. jesiMgabhAInI vADI, ghIkAMTA, amadAvAda (gUjarAta) For Private And Personal Use Only