________________
૨૮
વિભક્તિવિચાર પ્રકરણ પૃથ્વીના યોગે સાતપ્રકારનો છે, અર્થાત્ સાતે નારકી અધોલોકમાં આવી છે. અહીં અપોલોકમાં કેવલ સાતનારકી કહેવામાં આવી છે, પરંતુ ભવનપતિદેવોના ભવનો પણ અધોલોકમાં હોય છે એમ સમજી લેવું / પવનો
તિષ્ણુલોકમાં વચમાં લાખજોજન લાંબો અને પહોળો ગોળથાળીના આકારે જંબૂદ્વીપ છે. તેને વીંટાઇને તેનાથી બમણા વિસ્તારવાળો એટલે બે લાખજો જન પહોળો વલયના આકારવાળો લવણસમુદ્ર છે. ત્યારપછી તે સમુદ્રને વીંટાઇને તેનાથી બમણા વિસ્તારવાળો ધાતકીખંડ છે. ત્યાર પછી તેનાથી બમણા વિસ્તારવાળો કાલોદધિસમુદ્ર છે. તેનાથી આગળ બમણા બમણા વિસ્તારવાળા અનુક્રમે દ્વીપ અને સમુદ્ર એમ અસંખ્યાતા દ્વીપો અને સમુદ્રો છે. છેલ્લા અસંખ્યાત કોટાકોટિ જો જનના વિસ્તારવાળો સ્વયંભૂરમણ સમુદ્ર છે. અહી તિચ્છલોકમાં અસંખ્યાતા દ્વીપસમુદ્રો કહેવામાં આવ્યો છે. પરન્તુ વ્યન્તરદેવોના સ્થાનો તથા સૂર્ય, ચન્દ્ર, ગ્રહ, નક્ષત્ર અને તારાના વિમાનો પણ તિષ્ણુલોકમાં આવેલા છે એ ઉપલક્ષણથી સમજી લેવું. ઊર્ધ્વલોકમાં બાર દેવલોક, નવ રૈવેયક, પાંચ અનુત્તર વિમાન અને સિદ્ધશિલા આવેલી છે
ત્રણે લોકમાં એકેન્દ્રિયાદિ જીવોનું સ્થાન – एगिदिय पंचिंदिय, उड्डे य अहे य तिरियलोए य । विगलिंदियजीवा पुण, नायव्वा तिरियलोगम्मि ॥५२॥
