________________
૫૯
વિભક્તિવિચાર પ્રકરણ ગુણવાથી બોર ભેદો થાય. અને તે બાર પૂર્વના ત્રણની સાથે મેળવવાથી કુલ પંદર ભેદો થાય ૧૨૧ धम्माइअजीवाण वि, हवइ सया पारिणामिओ भावो । कम्मणखंघसरूवामुदइओ पोग्गलाणं पि ॥१२२॥
ભાવાર્થ–ધર્માસ્તિકાયાદિ અજીવદ્રવ્યોનો પણ હંમેશા પારિણામિકભાવ હોય છે તથા જ્ઞાનાવરણીયાદિકના સ્કન્ધસ્વરૂપપુદ્ગલો નો ઔદયિકભાવ હોય છે. તથા અનન્તપરમાણુઓના બનેલા સ્કલ્પરૂપપુદ્ગલો જે જીવોને ગ્રહણ કરવા માટે યોગ્ય હોય છે તેનો પણ ઔદયિકભાવ હોય છે.
આ હકીકત અહીં સંક્ષેપમાં જણાવેલી હોવાથી એકદમ સમજી શકાય તેવી નથી. એટલે બીજા ગ્રન્થના આધારે તેને વિસ્તારપૂર્વક સમજાવવામાં આવે છે.
ધર્માસ્તિકાયાદિ ચારદ્રવ્યો તો હંમેશાં એક સરખા ગતિસ્થિત્યાદિ અનાદિઅનન્ત પારિણામિકભાવવાળા હોય છે અને તે હકીકત આગળ ગાથા ૧૩૬ થી ૧૪૦માં જણાવેલ છે. એટલે ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય, આકાશાસ્તિકાય અને કાલ એ ચાર દ્રવ્યોનો અનાદિ અનન્ત પારિણામિકભાવ હોય છે.
પાંચમા પગલાસ્તિકાયદ્રવ્યનો પણ દ્રવ્યણુકથી અનંતાણુકસ્કન્ધોનો સાદિસાત્ત પારિણામિકભાવ હોય છે. કારણ તેનો નવપુરાણાદિ(નવા-જૂના)સ્વરૂપ પરિણામ વારંવાર
