________________
વિભક્તિવિચાર પ્રકરણ
૩૬ ભાવાર્થ-જમ્બુદ્વીપના ભરતની માફક ધાતકીખંડ તથા પુષ્કરાઈના બળે એટલે ચાર ભારતમાં તથા જમ્બુદ્વીપના એક, ધાતકીખંડના બે તથા પુષ્કરાઈના બે એમ પાંચ ઐરવતમાં તથા જમ્બુદ્વીપના એક મહાવિદેહની બત્રીસ વિજયો, ધાતકીખંડના બે મહાવિદેહની ચોસઠવિજયો અને પુષ્પારાધના બે મહાવિદેહની ચોસઠવિજયો એમ કુલ એકસો સાઠ વિજયોમાં ઉપર જણાવ્યા મુજબ આર્ય અને અનાર્યદેશોની વ્યવસ્થા જાણવી. આ અઢીદ્વીપના જે ક્ષેત્રોમાં કેવલયુગલિકો જ સદાને માટે હોય છે, તે ક્ષેત્રોમાં દેશાદિનો વિભાગ નહિ હોવાને લીધે ત્યાં આર્ય કે અનાર્ય એવી કોઈ વ્યવસ્થા હોતી જ નથી //૭૨ll
खेत्तं समत्तमेवं कालविभत्ती भणिज्जए अहुणा । -~-एसो य तिप्पयारो, अईयकालाईओ नेओ ॥७३॥ | ભાવાર્થ–આ પ્રકારે ક્ષેત્રવિભક્તિનું વર્ણન પૂર્ણ કર્યા પછી હવે કાલવિભક્તિ કહેવામાં આવે છે. તે કાલવિભક્તિ અતીત, વર્તમાન અને અનાગતકાલ એમ ત્રણ પ્રકારની જાણવી //૭૩ી.
અતીત, વર્તમાન અને અનાગત એ ત્રણકાલનું પરિમાણ – . तत्थ अईओ कालो, पन्नत्तोऽणंतपोग्गलावत्तो । समओ य वट्टमाणो, अणागओ तीयणंतगुणो ॥७४॥
ભાવાર્થ-કાલના ત્રણભેદમાં અતીતકાલ અનનત પુદ્ગલપરાવર્તનો કહ્યો છે, વર્તમાનકાલ એક સમયનો કહ્યો
