________________
વિભક્તિવિચાર પ્રકરણ
૫૩
નથી. તો પણ અનંતીઅવસર્પિણી અને અનંતીઉત્સર્પિણીકાલપ્રમાણરૂપ જે પુદ્ગલપરાવર્તનું પ્રવૃત્તિનિમિત્ત જેમ દ્રવ્યપુદ્ગલપરાવર્ત્તમાં રહેલું છે તેમ ક્ષેત્ર, કાલ અને ભાવપુદ્ગલપરાવર્તમાં પણ રહેલુ છે. કારણકે ચારે પુદ્ગલપરાવર્તનો કાલ અનંતીઅવસર્પિણી અને અનંતી ઉત્સર્પિણીનો છે. એટલે પુદ્ગલપરાવર્તશબ્દની પ્રવૃત્તિનું નિમિત્ત જે અનંતી અવસર્પિણી અને ઉત્સર્પિણીરૂપ કાલપ્રમાણ છે તે ચારેમાં હોવાથી એ ચારેને પણ પુદ્ગલપરાવર્ત કહેવામાં કોઈ પણ જાતનો દોષ નથી. જેમ ‘7ઘ્ધતીતિ : ’ આ વ્યુત્પત્તિ 7ો શબ્દની હોવા છતાં તે જો શબ્દની પ્રવૃત્તિનું નિમિત્ત પગની ખરી, ખાંધ, પૂંછડું અને સાસ્નાદિ ગાયમાં હોવાથી જ્યારે ગાય ચાલતી ન હોય ત્યારે તેનામાં વ્યુત્પત્તિઅર્થ ઘટતો નહિ હોવા છતાં પણ તે જો શબ્દનું પ્રવૃત્તિનિમિત્ત પગની ખરી, ખાંધ, પૂંછડું અને સાસ્નાદિ ગાયમાં હોવાથી તે વખતે તેમાં ો શબ્દનો પ્રયોગ કરી શકાય છે. તેવી રીતે અહીં પણ સમજી લેવું.
અહીં જે દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાલ અને ભાવ એમ ચાર પ્રકારના દરેક પુદ્ગલપરાવર્તના સૂક્ષ્મ અને બાદર એમ બે જાતના જે ભેદો જણાવવામાં આવ્યા છે તેમાં બાદરપુદ્ગલપરાવર્તોનો તો શાસ્ત્રોમાં કોઇ પણ સ્થાને ઉપયોગ આવતો નથી, આમ છતાં શાસ્ત્રોમાં જ્યાં જ્યાં બાદરપુદ્ગલપરાવર્તની પ્રરૂપણા કરેલી છે તે તો સૂક્ષ્મપુદ્ગલપરાવર્ત સહેલાઇથી સમજાય તેટલા માટે જ છે. ચાર સૂક્ષ્મપુદ્ગલપરાવર્તોમાં પણ બહુલતાએ
