________________
આ કરવું અને આ નહીં કરવું એવી કોઈ સૂઝ ન હોય. બસ ! ચિદાનંદની મોજ હોય, અને આ સચરાચર સૃષ્ટિનું નિર્લેપભાવે દર્શન હોય. “હું જાણું છું એટલું અભિમાન પણ મનના ઊંડાણમાંથી સરી પડ્યું હોય. તે આદિનાથ ! આવું ક્યારે બનશે ? ક્યારે બનશે ?”
વસ્તુપાલને સૂક્તિઓ રચવાનો બહુ શોખ હતો. તેમણે રચેલાં નીતિ, સદાચાર, આરાધના વગેરેને લગતાં ઘણાં સુભાષિતો જહુલણની સૂક્તમુક્તાવલિ, શાર્ગેધરની શાર્ગધરપદ્ધતિ, પ્રબન્ધગ્રંથો વગેરેમાં સંગૃહીત થયાં છે. તેમની આ સૂક્તિઓ પર કવિઓ મુગ્ધ બનતા હતા. તેમની કવિપ્રતિભાનું કેવું વૈશિસ્ત્ર સૂક્તિરચનામાં પ્રગટતું હશે તેનો અંદાજ આપતી એક કવિરચિત પ્રશંસા જુઓ -
"पीयूषादपि पेशलाः शशधरज्योत्स्नाकलापादपि, स्वच्छा नूतनचूतमञ्जरिभरादप्युल्लसत्सौरभाः । वाग्देवीमुखसामसूक्तविशदोद्गारादपि प्राञ्जलाः, केषां न प्रथयन्ति चेतसि मुदं श्रीवस्तुपालोक्तयः ? ॥"
“અમૃતથી પણ વધારે મધુર, ચાંદનીથી પણ વધારે શુભ્ર, આંબાની નવી માંજર કરતાં પણ વધારે સુરભિત, શ્રી સરસ્વતી દેવીના મુખમાંથી પ્રગટેલા વિશદ ઉદ્ગારથી પણ વધારે મનભાવન એવી વસ્તુપાલની સૂક્તિઓ કોના મનમાં આનંદ નથી જન્માવતી?”
બહુ મન થાય કે વસ્તુપાલની થોડીક સૂક્તિઓ તમને કહું, પણ શું કરવું ? તમને એક તો સંસ્કૃત આવડે નહિ અને સાહિત્યમાં રસ તો મુદ્દલ મળે નહિ. તમને રસ શેમાં પડે ? સાચું કહું? તમને જોઈને એક પંક્તિ યાદ આવી જાય છે –
