________________
કાળ કરીને તેઓ વ્યંતરનિકાયના શંખેશ્વરતીર્થના અધિષ્ઠાયક દેવ થયા. આજે શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથનો આપણે ત્યાં આટલો મહિમા છે તેમાં આ દેવની ભક્તિ પણ કારણરૂપ છે.
એક વાર આ દેવને વસ્તુપાલ-અનુપમા વગેરેની ગતિ જાણવાનું મન થયું. તેમણે અવધિજ્ઞાનનો ઉપયોગ મૂક્યો, પણ શક્તિ ઓછી હોવાથી જાણી શકાયું નહિ. તેથી અન્ય દેવની મદદ લઈને તેઓ મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં વિહરમાન શ્રી સીમંધરસ્વામી પાસે ગયા અને તેમને પોતાનો પ્રશ્ન પૂછ્યો. ભગવાને ત્યાં સમવસરણમાં બિરાજમાન એક સાધ્વીજીને દેખાડીને કહ્યું કે આ જ પૂર્વભવનાં અનુપમાદેવી છે. આ ભવમાં આ ક્ષેત્રમાં એક ધનાઢ્ય શ્રેષ્ઠીને ત્યાં જન્મ લઈને એમણે બાળપણમાં જ મારી પાસે પ્રવ્રજ્યા સ્વીકારી છે અને આરાધના કરીને કાળક્રમે આ જ ભવમાં મોક્ષે જશે.
વસ્તુપાલ મંત્રીશ્વર મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં પુષ્કલાવતી વિજયમાં જ પુંડરિકિણી નગરીમાં સીમંધરસ્વામીના જ વંશમાં કુરુચંદ્ર નામના રાજપુત્ર તરીકે જન્મ્યા છે અને અનુક્રમે રાજ્ય કરી, દીક્ષા લઈને મોક્ષે જશે એમ સ્વયં સીમંધરસ્વામીએ તે દેવને કહ્યું. તેજપાલ અને વસ્તુપાલનાં પત્ની લલિતાદેવી પણ એ જ રીતે મહાવિદેહમાં અલગ-અલગ સ્થાને જન્મ્યાં છે અને આત્મકલ્યાણ સાધવાનાં છે એ વાત પણ ભગવાન પાસેથી તે દેવને જાણવા મળી. કેવા ઉત્તમ જીવો ! કેવી ઉત્કૃષ્ટ એમની આત્મપરિણતિ !
તો આવા પુણ્યવંત મહાત્માઓના જીવન વિશે, એમનાં સત્કૃત્યો વિશે, એમની મહત્તા વિશે આવડી અને થઈ શકી તેવી થોડીક વાતો કરી. ખાસ તો વસ્તુપાલને “પુણ્યશ્લોક
[36
